Parijs, Berlijn en Madrid willen zowel een eigen Europees gevechtsvliegtuig ontwikkelen, als een systeem om alle gevechtsvliegtuigen van het continent compatibel te maken. Maar het project is het afgelopen jaar vastgelopen door kinken in de kabel tussen de bedrijven en de betrokken staten. Het lijkt erop dat geopolitieke spanningen de belemmeringen wegnemen.

Volwaardige geopolitieke speler?

De context: de Europese Unie droomt ervan een volwaardige geopolitieke speler te zijn, een bondgenoot van de Verenigde Staten, maar vrij van elke afhankelijkheid daarvan op militair gebied. Dit is echter verre van het geval, ondanks een aantal grote multinationale projecten zoals het FCAS, of ‘Future Combat Air System’. Hoe ambitieus ze ook zijn, de Europese wapenproducenten vinden het moeilijk om overeenstemming te bereiken. Tot nu toe tenminste.

• De FCAS is niet zomaar een nieuw, typisch Europees gevechtsvliegtuig. Daar wordt immers ook aan gewerkt onder de naam NGF (new generation fighter): het eerste prototype wordt in 2027 verwacht, hoewel het pas in 2040 in dienst zal treden.
• Het is ook een heel wapensysteem, dat het mogelijk maakt om de verschillende gevechtsvliegtuigen en drones die door de Europese legers worden gebruikt met elkaar te verbinden, zodat ze beter in staat zijn om samen te opereren. Dit is een enorm programma, aangezien er nooit een echt gemeenschappelijk defensieprogramma op EU-niveau is geweest.
• Het programma wordt gezamenlijk uitgevoerd door het Franse Dassault Aviation en het Duitse Airbus Defence and Space. Maar de twee vliegtuigbouwers lagen met elkaar overhoop, omdat Dassault beweerde op eigen houtje een 100 procent Europees gevechtsvliegtuig te kunnen bouwen dat een commercieel succes kon worden, zoals zijn beroemde Rafale.
• Op politiek vlak kan men evenmin spreken van een optimale Frans-Duitse verstandhouding. De Fransen herinneren ons er regelmatig aan dat zij de knowhow hebben om het alleen te doen, of zelfs om zich op te werpen als pijler van de Europese defensie. Ondertussen sluiten de Duitsers nieuwe partnerschappen in het kader van de NAVO, maar achter de rug van Parijs. Dit was onlangs het geval met een project voor een antiraketschild, wat bij de vele problemen komt die het Frans-Duitse koppel doen wankelen.

Koek en ei

Het nieuws: Plots lijkt alles tussen de twee bedrijven weer koek en ei. Zo zijn die naar verluidt overeengekomen om het programma opnieuw te lanceren.

“Het leiderschap van Dassault over de NGF staat geenszins ter discussie. De besprekingen, die in feite constructief verlopen, hebben betrekking op het type samenwerking dat de drie staten van de fabrikanten vragen, zowel voor de NGF als voor alle subonderdelen (de zogenaamde “pijlers”) van de SCAF: motor, drone, sensoren, enz.

Een woordvoerder van Airbus tegen BFM Business

• Terwijl Airbus en Dassault de taken delen, is de FCAS een project waarin naast Frankrijk en Duitsland ook Spanje samenwerkt. Deze in 2017 gelanceerde samenwerking heeft net een vol jaar vertraging opgelopen.
• Maar de nieuwe geopolitieke uitdagingen – in de eerste plaats de gespannen betrekkingen met Rusland – zullen naar verwachting wegen op het besluit om het concept opnieuw te lanceren. De afgelopen weken hebben zowel Franse als Duitse regeringsfunctionarissen opnieuw bevestigd dat zij het programma tot een goed einde willen brengen.

“Er is de afgelopen weken veel gezegd of geschreven, ik denk dat we die in één zin gaan afkappen door te zeggen dat het SCAF een prioritair project is.”

Sébastien Lecornu, Frans minister van Defensie

Tête-à-tête

De details: het is niet uitgesloten dat de ontmoeting tussen Emmanuel Macron en Olaf Scholz in Parijs op woensdag als katalysator heeft gediend voor deze hernieuwde belangstelling voor dit wapensysteemproject.

• Deze bijeenkomst van meer dan drie uur, die eindigde met een tête-à-tête tussen de president en de kanselier, moet in de komende weken leiden tot “een zeer goede en intensieve samenwerking”, aldus een Duitse woordvoerder.
• Aan Franse zijde wordt gesproken van een “zeer constructieve” uitwisseling. Het is inderdaad onwaarschijnlijk dat de twee staatshoofden het onderwerp van de gezamenlijke verdediging van Europa niet hebben besproken, in zo’n onzekere geopolitieke context.

(lb/bg)