De Europese Commissie en het Europees Parlement zullen zich buigen over een voorstel dat tegen midden volgend decennium een volledige uitfasering van synthetische pesticiden wil realiseren. Het voorstel is afkomstig van het initiatief ‘Save Bees and Farmers’, dat werd opgezet door een aantal nationale en Europese organisaties en rond de problematiek een petitie heeft gelanceerd.

Die actie heeft nu de drempel van één miljoen handtekeningen overschreden die nodig is om het onderwerp op de agenda van de Europese Commissie en het Europese Parlement te plaatsen.

Duidelijke wens

Het initiatief ‘Save Bees and Farmers‘ roept op tot een geleidelijke afbouw van de inzet van synthetische pesticiden. Daarbij zou het gebruik van deze producten tegen eind dit decennium met 80 procent moeten zijn verminderd.

Tegen midden volgend decennium zouden de stoffen helemaal moeten worden geschrapt. Daarbij wordt tevens aangestuurd op een herstel van de biodiversiteit in de agrarische activiteiten, terwijl eveneens financiële middelen zouden worden voorzien om landbouwers bij de overgang naar agro-ecologische praktijken te ondersteunen.

Nu de petitie meer dan een miljoen handtekeningen, verdeeld over zeven lidstaten, heeft verzameld, is voldaan aan de eisen om de problematiek aan de Europese Commissie voor te leggen. “Dit succes getuigt van een zeer duidelijke en sterke wens van de Europese burgers om het gebruik van pesticiden sterk terug te dringen”, beklemtoont Générations Futures, een van de organisatoren van het initiatief, in een reactie.

PAN Europe, een organisatie die al geruime het gebruik van synthetische pesticiden bestrijdt en een van de initiatiefnemers van de petitie was, maakt gewag van een sterk democratisch signaal dat naar de Europese en nationale beleidsmakers wordt gestuurd.

“Er wordt hier aan de Europese autoriteiten duidelijk gevraagd om naar de burgers te luisteren en het gebruik van giftige pesticiden stop te zetten”, betoogt Martin Dermine, directeur van PAN Europe, in een commentaar.

Het initiatief, dat door tweehonderd organisaties wordt gesteund, komt op een moment dat de Europese Unie een nieuwe bindende regelgeving voorbereidt om het gebruik van pesticiden te verminderen. In juni onthulde de Europese Commissie een plan voor de herziening van de richtlijnen over middelen voor gewasbescherming. Daar is voorzien om het gebruik van pesticiden in de Europese Unie tegen eind dit decennium te halveren.

Voedselzekerheid

“Nu de discussies over de vermindering van pesticiden op het punt staan te beginnen, is het verheugend dat de Europese burgers in actie komen”, werpt ook het Europees parlementslid Benoît Biteau (Europe Écologie-Les Verts) op.

Niet iedereen kan zich echter in de huidige voorstellen vinden. Zo kwam er onder meer tegenstand naar boven in de landbouwcommissie van het Europees Parlement. Ook in een aantal lidstaten van de Europese Unie is er oppositie tegen een verbod op het gebruik van pesticiden. Daarbij wordt vooral gewezen op een mogelijke bedreiging van de voedselzekerheid. Die vrees is door inval van Rusland in Oekraïne nog toegenomen.

‘Save Bees and Farmers’ is het zevende Europese burgerinitiatief dat de voorbije tien jaar de grens van één miljoen handtekeningen heeft overschreden. Niet alle projecten die erin slaagden het vereiste quotum te bereiken, zijn echter succesvol gebleken.

Een voorbeeld daarvan is de campagne ‘Stop Glyfosaat’ vijf jaar geleden, die zich ook tegen het gebruik van pesticiden verzette. Die campagne, waarbij tot een verbod op het populaire herbicide glyfosaat werd opgeroepen, had ruim 1,07 miljoen geldige handtekeningen verzameld.

De Europese Commissie besloot op dat ogenblik de goedkeuring van glyfosaat echter met nog eens vijf jaar te verlengen. Daarbij werd opgemerkt dat de lidstaten bevoegd en verantwoordelijk zijn voor het gebruik van pesticiden op hun grondgebied en dat een passend gebruik van glyfosaat geen bedreiging voor de volksgezondheid of het milieu zou vormen.

Hoorzitting

De organisatoren van het initiatief krijgen nu een ontmoeting met de Europese Commissie. Er komt ook een hoorzitting in het Europees Parlement.

De Europese Commissie heeft anderzijds tot april volgend jaar de tijd om een formeel antwoord te formuleren, een wetgeving terzake voor te stellen ofwel de introductie te suggereren van andere maatregelen die binnen haar bevoegdheid vallen. De Europese Commissie kan er echter ook voor opteren helemaal niets te doen.

(lb)