Vorige week schoot de prijs van aardgas op de toonaangevende TTF-markt op slechts twee dagen met meer dan 30 procent omhoog, van zo’n 30 naar 40 euro per megawattuur (MWh). Dat kwam door de dreiging van stakingen in Australië, aan de andere kant van de wereld. 

De essentie: Hoewel de prijs intussen terug gezakt is naar 34 euro per MWh, is duidelijk geworden dat de LNG-spotmarkt waar Europa nu afhankelijk van geworden is, niet zo stabiel is als de vroegere aardgasstromen uit Rusland.

• Sinds vorig jaar de oorlog in Oekraïne losbarstte, heeft de EU in sneltempo zijn afhankelijkheid van Russisch aardgas via pijpleiding afgebouwd. In de plaats importeert de Unie meer vloeibaar gemaakt aardgas (LNG) uit landen als de VS, Qatar en Australië. 
• Maar hoewel de EU op deze manier een energiecrisis kon vermijden en de aardgasvoorraden nu voller dan ooit zijn voor deze tijd van het jaar, schuilt er toch een addertje onder het gras. De import via pijpleiding was immers zeer stabiel, terwijl de Unie op de LNG-markt moet concurreren met een hoop andere landen. 
• Zelfs (de dreiging van) een relatief kleine vermindering van het aanbod (een potentiële staking in Australië zou betrekking hebben op zo’n tien procent van de wereldwijde export) kan de prijzen sterk doen stijgen, zoals vorige week duidelijk werd. Ook in juni schoot de prijs van TTF-gas omhoog, toen naar 50 euro per MWh, nadat bekend werd dat het Nederlandse Groningenveld definitief zou sluiten. Werken aan de Noorse aardgasvelden deden daar een schepje bovenop.

De oplossing staat haaks op de energietransitie

Opvallend: Doordat aardgas op de spotmarkt zo duur is, sluiten Europese landen steeds meer langetermijndeals met landen als Qatar en de VS. Daarvoor wordt ook de nodige infrastructuur aangelegd. 

• Dat dreigt de energietransitie volgens critici juist te vertragen. Door langetermijndeals te sluiten, zal Europa langer dan nodig grote hoeveelheden aardgas inslaan, in plaats van sterker in te zetten op uitstootvrije energiebronnen.
• Maar zelfs als genoeg wordt gefocust op uitstootvrije energie, wordt de LNG-infrastructuur nu al gebouwd. Als de vraag naar aardgas door de energietransitie afneemt, zal dat een verloren kost zijn, van miljarden euro’s.

Intussen blijft de EU de komende jaren afhankelijk van de volatiele LNG-markt. Hoewel de opslagcapaciteit op moment van schrijven goed wordt benut, waarschuwen sommige experts dat de energiecrisis nog niet gedaan is. De spanningen in Australië spreken boekdelen.