Met een bijzonder symbolisch dossier, de kernuitstap, op tafel, schudden de twee voorzitters van de grootste coalitiepartners, PS en MR, dit weekend nog eens grondig aan de boom. Daarbij erodeert het gezag van premier Alexander De Croo (Open Vld) steeds meer. Paul Magnette (PS) viel hem onomwonden aan: “Er is echt een probleem van aanpak, van methode, in deze regering”, stelde die ijskoud. Bouchez zat dan weer doodleuk op de VRT te blinken met ambities om premier te worden in 2024, waarna hij benzine goot op het energiedossier. Premier De Croo beet vanmorgen al terug: “Dit is de methode die adem geeft voor een oplossing op lange termijn voor het land. Het is een methode die werkt.”

In het nieuws: Een belangrijke week voor Vivaldi.

De details: Wat met de kernuitstap, maar eigenlijk ook, wat met deze regering?

• “Neen, ik speel helemaal niet de schaduwpremier.” Het was het eerste wat Pascal Vrebos, gevierd journalist bij RTL en presentator van L’invité, Paul Magnette, de machtige PS-voorzitter, voor de voeten wierp. Die moest meteen in het defensief.
• “Ik heb deze regering gemaakt met Alexander De Croo, en ik heb zelf op een bepaald moment de beslissing genomen. Ik heb hem gezegd, jij kan eerste minister worden, omdat de twee grootste Vlaamse partijen er niet inzaten, en we een Vlaamse premier nodig hadden“, zo legde Magnette nog eens uit, waarom niet hij, maar de leider van de zevende partij van het land, in De Zestien zit.
• Maar Vrebos gaf niet af, en wees op het ‘psychodrama’ dat zich twee weken geleden op de Kern afspeelde: een marathonvergadering van 13 uur lang, om over verplichte vaccinatie in de zorgsector te beslissen. “Hebt u dat akkoord niet aan flarden geschoten?”, zo wilde die weten. “Het is nu al een aantal keren dat men zegt dat er een akkoord is, en dat is er niet. Er is een probleem in de methode, bij het functioneren van deze regering“, zo stelde Magnette koudweg.
• Daarbij wilde hij naar eigen zeggen “niet personaliseren, dat geldt in het algemeen”, zo stelde hij. Maar wie over de methode en aanpak spreekt, kan alleen naar de premier kijken, de regisseur en eindverantwoordelijke van het geheel. En De Croo kreeg de ene optater na de andere van Magnette.
  • “De voorbereidingen worden snel, snel, snel gemaakt.”
  • “Men voert discussies zonder teksten.”
  • “Men doet aankondigingen dat er een akkoord is terwijl dat niet zo is. Hetzelfde bij de nacht van de begroting. Sommigen kondigden daar plots om twee uur ’s nachts een deal aan, terwijl dat helemaal niet het geval was”, zo sneerde hij naar Open Vld-vicepremier Vincent Van Quickenborne.
  • “En als we dan de teksten achteraf bekijken, moeten we heel de match nog eens herspelen. Dat gaat niet.”
  • “Er is echt een probleem van methode. We moeten dit beter voorbereiden. Hetzelfde met de Overlegcomités. Men bereidt dat slecht voor, men neemt maatregelen, en een week later moet men opnieuw bijeen komen. Zoiets gaat niet. We hebben net nood aan duidelijkheid en doortastendheid”, zo viel hij de premier zelfs aan op dat ene domein waarin Vivaldi tot nu toe echt punten scoorde, het crisismanagement van de pandemie.
• En ook in het debat over de verplichte vaccins, waarbij premier De Croo fel van zich had afgebeten, en de voorstander van zo’n verplichting “politieke luiheid” had verweten, sloeg Magnette nog eens venijnig terug: “Jammer dat men op die manier het debat voedt. De Croo is tegen, ik ben eerder voor, maar we hebben een stevig debat nodig. Maar een premier moet de Belgen niet opzetten tegen elkaar, moet niet verdelen. We moeten ze niet stigmatiseren. Dit luiheid noemen, dat gaat niet. Dat is niet respectvol en niet juist.”
• De lichaamstaal van de verbaasde Vrebos, die het allemaal zat te aanhoren van de partijvoorzitter van de grootste partij en grootste familie in Vivaldi, vertelde genoeg: dit was meer dan een vermanende tik op de vingers voor de premier, dit was een gifle, zoals dat zo mooi klinkt in het Frans: een kaakslag.

En ondertussen: Quasigelijktijdig had MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez ook nog eens zijn zak geleegd, op een andere zender.

• Daarbij was de premier veel minder dan bij Magnette het thema. Tenzij dan voor Bouchez om zichtbaar te genieten van de suggestie dat hijzelf in 2024 kandidaat is om in te trekken in De Zestien, “want tegen dan leer ik Nederlands”, zo stelde hij. Het is een publiek geheim dat Bouchez zich nu al warmloopt voor het premierschap en daarom erg veel aandacht aan Vlaanderen besteedt. Dat er ondertussen nog wel een andere premier is, ook een liberaal nota bene, waarover de MR-voorzitter telkens impliciet zegt dat hij ‘de enige liberaal is’: het zal Bouchez worst wezen.
• Want op de Zevende Dag kwam de MR-voorzitter nog maar eens keihard schoppen in het complexe regeringswerk dat voorligt: de kernuitstap. Daarbij leek het alsof hij nog eens een ‘best of‘ van zijn recente uitspraken in de talloze interviews over kernenergie herhaalde, op de VRT:
  • “Minister Tinne Van der Straeten (Groen) moet een antwoord bieden op deze drie voorwaarden en een alternatief plan uitwerken dat de kerncentrales openhoudt. Wat mij verbaast, is dat ik geen enkele informatie heb over dat plan B. Als de minister enkel op het plan A gewerkt heeft, een volledige kernuitstap, dan heeft zij een probleem met het regeerakkoord”, zo pakte hij nog eens de minister aan.
  • “Ik blijf binnen het regeerakkoord. We hebben geen zekerheid over de bevoorrading, we hebben geen zekerheid over de prijs en de gascentrales die gebouwd gaan worden, ze zullen miljoenen tonnen CO2 uitstoten.”
  • “Wij willen er alles aan doen zodat België niet zonder stroom valt. Wij gaan niet vragen aan alle Belgen om een stroomgenerator te kopen en een jerrycan benzine“, pakte hij nog eens uit met een karikatuur.
  • “Er is een nieuw rapport van Elia (beheerder van het hoogspanningsnet, red.) Daarin staat dat we in de winter van 2026 al bevoorradingsproblemen zouden kunnen hebben, als we alle kerncentrales sluiten”, zo beweerde hij.
• Opnieuw: het oogde allerminst fraai, voor een regering die aan de vooravond staat van een belangrijke stap, het einde van de kerncentrales. En wetende dat de N-VA, de grootste oppositiepartij, alles heeft gezet op een communicatieoorlog rond de kernuitstap, was het niet bepaald een loyale zet van de MR.

Komend dossier: De kernuitstap.

• “Ten laatste eind november”, heeft Vivaldi altijd gezegd over het energiedossier, dus vandaag of morgen is er het finale rapport van Van der Straeten. Bij de groenen is het vertrouwen alvast groot: het is deel van het regeerakkoord, en zal dus gehonoreerd moeten worden: die kernuitstap komt er.
• Van alle verklaringen die Bouchez in het dossier ondertussen aflegde, is er eentje heel goed genoteerd door alle coalitiepartners: de MR-voorzitter heeft er geen regeringscrisis voor over. Dat maakt dat de spankracht ook wel al lang uit het dossier is.
• Wat meer is: in het kernkabinet is na de begrotingsopmaak ook wel één zaak duidelijk, MR-vicepremier Sophie WIilmès durft haar voorzitter te lossen, als het er echt toe doet. Dat deed ze onder meer over het profvoetbal, de nacht van de begroting. Bij de groenen hebben ze dat goed opgemerkt: “Ze is niet zoals Pierre-Yves Dermagne (PS) die helemaal aan het handje van Magnette loopt.”
• Premier De Croo suste vanmorgen op de RTBF-radio ook in het dossier. “Die kerncentrales zijn niet het enige element in de aanpak. Het is geen marginaal punt, maar er is veel meer dan dat. Er zijn gascentrales, ja, in die plannen, maar ook batterijen en andere zaken. Onze toekomst in duurzame energie zal er een zijn in technologische innovatie; Nieuwe technologie zal ons helpen”, zo danste hij handig rond de brij.
• En over de energiebevoorrading, volgens Bouchez niet gegarandeerd, deelde hij toch een zeldzaam prikje uit aan de MR-voorzitter: “Ik weet niet hoe de MR dan al het rapport heeft gelezen dat nog niet klaar is, maar we gaan dat rustig bekijken.”

De essentie: Niemand lijkt nog op te kijken van boude uitspraken.

• Deze coalitie, en haar perceptie in de pers: het blijft verbazen. Wat verscheen achteraf over de vreselijke begrotingsnacht breed in de media? En hoeveel commotie veroorzaakte een kernkabinet dat liefst 13 uur aansleept, in een walm van crisissfeer? Of zelfs een partijvoorzitter die openlijk de methodiek fileert? Het is ontnuchterd vast te stellen hoe groot de gewenningsfactor is voor gekrakeel rond en in de federale coalitie.
• Ook na dit weekend: in elke normale regering zouden bovenstaande aanvallen van de grootste regeringspartij nopen tot paniek over de cohesie. En zouden de statements van de MR, toch de tweede coalitiepartner, alle lichten op rood moeten doen slaan in het nucleaire dossier. Maar de waarheid is dat de honden blaffen, en de Vivaldi-karavaan maar verder lijkt te trekken.
• Op diezelfde RTBF vanmorgen kreeg De Croo nauwelijks één vraag, halvelings, over de uitspraken van Magnette. De Croo deed zijn uitleg, zonder verbale tegenstand van de vraagstellers:
  • “Ik vind niet dat het moeilijk is met deze zeven partijen in deze regering. Dit zijn zeven partijen die de zaak in hand nemen, die het land niet in de impasse laten. Iedereen mag opinies hebben over de methode, maar ze werkt.” 
  • Daarbij klopte de premier zichzelf flink op de borst: “We hebben de gezondheidscrisis kunnen aanpakken met deze methode, we hebben een sociaal akkoord kunnen maken met deze methode, de laagste pensioenen kunnen verhogen met deze methode.”
  • En hij wees er fijntjes op dat ‘het probleem’ niet in zijn regering zelf zit: “Dit is een methode die adem geeft voor een oplossing op lange termijn voor het land. Het is een methode die werkt. En de partners, de ministers rond de tafel, die zijn helemaal akkoord met die methode. En ik heb aan tafel geen enkele kritiek gehoord.“
• Die boodschap, dat binnen de kern het allemaal koek en ei is, en de voorzitters eigenlijk niet tellen, komt niet voor het eerst vanuit De Zestien. Het probleem zit elders, bij de ‘schoonmoeders-voorzitters’.
• Andere vooraanstaande bronnen binnen Vivaldi, wijzen er dan weer fijntjes op dat Magnette wat bitter rondloopt. “Hij heeft spijt dat hij zelf geen premier is geworden, hij zit als voorzitter nu veel meer gewrongen. Van deze zomer al duiken die frustraties geregeld op. En dus schiet hij meer en meer op diegene die hem die kans heeft ontnomen om in De Zestien te gaan.”
• Bovendien: voor coalities is er altijd één gouden regel, wat is het alternatief? Daarbij maakte Magnette zondag alvast één zaak duidelijk: hij ontkende in alle toonaarden dat hij nog contact zou hebben met Bart De Wever (N-VA). “Enkel één keer, in het kader van onze rol als burgemeesters, en de strijd tegen de drugs.”
• Hij voegde er spontaan aan toe: “Ik wil België niet ontmantelen met de N-VA, dat zal ik nooit doen. De mislukking van de gesprekken toonde aan dat het niet kon met N-VA, PS en de liberalen. Ik wil geen hervorming die de sociale zekerheid zou verzwakken of België zou verzwakken.” Het tegendeel zou slechts verbazen: Magnette heeft geen zin om de MR een groot cadeau te doen, door plots openlijk voor confederalisme te gaan pleiten en al te zeer zichtbaar in de logica van De Wever te stappen.
• Deur dicht dus, er is geen enkele opening naar de N-VA, geen ‘andere route’ dan de huidige coalitie. Tot er een nieuwe federale stembusslag geweest is, hoeft niemand die ook publiek te verwachten.
• Maar tegelijk was Magnette zijn verwijzing naar “een gebrek aan transparantie” tijdens de ellenlange onderhandelingen voor een federale coalitie toch wel bijzonder veelzeggend. “Een aantal mensen heeft enkel aan hun eigen ambities gedacht, hun eigen carrière, hun eigen strategie op korte termijn, dat helpt niet”, zo stelde hij. Namen noemde hij niet, de Wetstraat weet genoeg.

In de marge: De fiscale hervorming van Vivaldi start met een eerste valse noot.

• “Een Big Bang”, zo noemde La Libre dit weekend de fiscale hervormingen die de federale regering en met name Vincent Van Peteghem (CD&V) aan het uittekenen zijn. De plannen, die in een werkgroep zitten onder leiding van fiscalist en professor Mark Delanote, lekten uit in de krant, die traditioneel sterke banden heeft met MR.
• Echt verrassend waren de grote lijnen van die hervorming niet, zoals La Libre ze omschrijft. Immers, Van Peteghem had altijd gezegd dat hij wil vereenvoudigen én meer rechtvaardigheid in de fiscaliteit brengen.
• In grote lijnen komt het hierop neer: minder tarieven, in ruil voor meer vermogensbelastingen. Zo zouden mensen uit de middenklasse minder snel in de hoogste tarieven van belastingen belanden (België heeft een progressief systeem: hoe meer inkomen, hoe hoger de taksen).
• Maar tegelijk ligt een stevigere belasting uit huurinkomsten op tafel. En belangrijk: ook een meerwaardetaks op vastgoed én op aandelen, van liefst 25 procent voor dat vastgoed en 30 procent voor aandelen, volgens La Libre.  
• In regeringskringen wordt ferm ontkent dat dit de definitieve plannen zijn. Maar anderzijds: het principe dat er aan de ene kant wat af gaat, voor de middengroep, en er zeker bij de grote verdieners meer moet worden betaald, is wél wat Van Peteghem, van de Beweging.net-strekking binnen zijn partij, altijd heeft willen uittekenen.
• Maar de MR en Georges-Louis Bouchez waren er als de kippen bij om nu al de zaak af te schieten. “De werkgroep heeft het pamflet van links geschreven, niet van de regering. Belastingen naar beneden en taksen afschaffen”, zo tweette Bouchez meteen.
• Normaal gezien wordt de discussie in het voorjaar aangesneden. Zeker voor de relatie tussen CD&V en Open Vld wordt dat een interessant moment. Tot nu toe werken die beiden binnen Vivaldi duidelijk in tandem: de relatie tussen premier en vicepremier is erg goed. Maar gunt de liberale eerste minister De Croo straks zo’n hervorming aan z’n christendemocratische vicepremier?
• Want het is evident dat ook voor Open Vld een reeks nieuwe taksen, zoals meerwaardebelasting op aandelen en vastgoed, en forsere taksen op huurinkomsten zwaar zullen zijn om te slikken voor Egbert Lachaert, de partijvoorzitter.
• Overigens haalde Van Peteghem zijn voorstel voor de profclubs in het voetbal het niet op de kern vrijdag: het hele dossier verhuist, onder immense lobbydruk, naar de begrotingscontrole in het voorjaar. Meer dan een teken aan de wand, dat straks iedereen met een vergrootglas op de andere, veel bredere fiscale hervormingen zal zitten kijken.

Corona, corona corona: De media hijgen over Omikron, een nieuwe variant. En mogen groepen nu met vijftien op vakantie in een huisje of niet?

• Een nieuwe variant van het coronavirus, de Omikron, zorgt voor taferelen en commentaren die na twee jaar pandemie toch nog altijd verbazing oproepen. Zowat overal is de nieuwe variant, die Delta zou verdringen, reden tot paniek, voorpaginanieuws, en lange, pessimistische gesprekken op de radio. Zeker in Vlaanderen.
• Meteen voerden een pak landen, waaronder uiteraard ook België, forse restricties voor reizen van en naar zuidelijk Afrika. In Zuid-Afrika zelf reageert men verontwaardigd: zij worden fors afgestraft voor hun transparantie. Het zal China, waar het virus ontstond, niet overkomen: dat land loog wekenlang over de kracht en het gevaar van corona.
• Maar de essentiële vraag: hoe gevaarlijk is deze Omikron-versie dan wel, die de Delta lijkt uit te drijven? De eerste signalen zijn bijzonder hoopvol: Angelique Coetzee, de voorzitter van de South African Medical Association heeft de internationale pers gemeld dat de nieuwe variant “slechts milde vormen van de ziekte met zich meebrengt”, volgens de eerste bevindingen.
• “Het gaat om een milde vorm, met pijnlijke spieren en vermoeidheid, met één of twee dagen van zich slecht voelen. Maar geïnfecteerden die ook smaak en reuk verliezen hebben we niet gevonden. Een lichte hoest wel. Geen prominente andere symptomen. Diegenen die besmet zijn, worden thuis behandeld”, zo stelde Coetzee. Niemand die dus met Omikron besmet is, ligt in het ziekenhuis.
• Meteen zou dit wel een onverwacht gelukje kunnen betekenen. Dat verstond ook Yves Van Laethem, de Franstalige woordvoerder van Sciensano: “Deze nieuwe variant zou erg goed nieuws kunnen zijn; Dat zou ons nieuwste ecologische en biologische wapen tegen de huidige variant, de Delta kunnen zijn. Want die helpt ons immuun te worden tegen de gemene broer.”
• De vraag is dan uiteraard of de grenzen sluiten juist de slechtste beslissing is, nog los van de enorme economische en sociale gevolgen. Dat die laatste twee van weinig belang zijn overigens, is een rode draad in het pandemiebeleid dat in Europa door de band wordt gevoerd, en ook in België wordt gevolgd.
• Daarbij wordt in eigen land bovendien nog een sausje slechte communicatie over de zaak uitgegoten. Minder dan één week na het vorige Overlegcomité wijzigden vrijdag alweer de regels. En daarbij onder meer ook nieuwe richtlijnen voor grote vakantiehuizen.
• Vrijdag kon dat nog zonder restricties, zaterdag bleek uit het Koninklijk Besluit dat het toch maar maximaal met vijftien mensen mag, als die ouder zijn dan 12 jaar. Dat ging minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) ook bevestigen op Radio 1, zaterdagmorgen.
• Maar kijk, een uur later was er al een andere boodschap: het maakt niet uit als je met meer bent. “Zolang er maar geen feestjes georganiseerd worden. Want in feest- zalen mag dat ook niet. We gaan niet tellen”, zo stelde de minister.
• Even later volgde een tweet, om toch nog even scherp te stellen. Nu klonk het als een ‘aanbeveling’: “Voor alle duidelijkheid: verblijven in toeristische logies beperk je best tot vijftien personen, maar feestjes in toeristische logies kunnen nu niet. We moeten nu heel voorzichtig zijn.”

Oververhit: De inflatie piekt naar liefst 5,64 procent.

• Alweer bevestiging van dezelfde trend: de inflatie in de eurozone, en zeker in België gaat naar behoorlijk ongeziene hoogtes. Voor de maand november klokt België af op 5,64 procent. Daarmee komt het oude record van 1984, bijna 40 jaar oud dus, stevig in zicht. Dat zit op 5,9 procent. December kan daar dus los overgaan.
• De oorzaak ligt hem in de economische opleving in het algemeen, en de enorme klim in de energieprijzen in het bijzonder. Aardgas sprong met meer dan 100 procent omhoog, elektriciteit met meer dan 40 procent.
• De gezondheidsindex, op basis waarvan de lonen van werknemers automatisch worden verhoogd, klom met 4,81 procent. Daarmee zitten er verschillende verhogingen van het loon aan te komen, als de trend aanhoudt.
• De Europese Centrale Bank beweert bij hoog en laag dat die inflatie een tijdelijk probleem is, dat zich in 2022 zal corrigeren. Het is een enorme gok: als blijkt dat dat niet het geval is, dreigt de ECB de rente te moeten gaan verhogen, en komt er zo onvermijdelijk druk op de overheidsfinanciën in de lidstaten van de EU. Die zijn nu, door de rentepolitiek van de ECB, grotendeels buiten schot gebleven.