De Europese Centrale Bank (ECB) leek lange tijd op haar lauweren te rusten, terwijl centrale banken in de rest van de wereld al volop bezig waren met de rente te verhogen. Na de jongste rentevergadering kondigde de toezichthouder (eindelijk) maatregelen aan om de inflatie te temperen. Christine Lagarde, voorzitter van de ECB, heeft die boodschap tijdens het zomerforum in Sintra kracht bijgezet.
De ECB gaat de komende maand voor de eerste keer in elf jaar de rente optrekken. Tijdens de jongste rentevergadering bevestigde Lagarde dat er een verhoging met 25 basispunten op de planning staat. Daarmee treedt de Europese toezichthouder in de voetsporen van onder meer zijn Amerikaanse en Engelse evenknieën. Die centrale banken hebben intussen al meermaals de rentes naar boven bijgesteld. De Fed heeft onlangs zelfs de rente met 75 basispunten verhoogd.
Toenemende inflatiedruk
Tijdens het zomerforum van de ECB in Sintra, een gemeente in Portugal, herhaalde Lagarde dat er een renteverhoging komt in juli. “De inflatiedruk neemt toe en wordt intenser”, klonk het. “Er zijn nog geen signalen dat er snel een einde zal komen aan de hoge grondstof- en energieprijzen.” De Europese inflatie (eurozone) bedroeg in mei 8,1 procent, een recordniveau. Dat is ook vier keer meer dan de doelstelling van de toezichthouder. Die streeft immers naar een inflatie van 2 procent op de middellange termijn.
Critici stellen zich de vraag of een verhoging met 25 basispunten wel voldoende zal zijn om de inflatie te temperen. Op dit moment moeten de banken in de eurozone nog altijd een negatieve rente van 0,5 procent betalen als ze geld parkeren bij de toezichthouder. Zelfs na de geplande verhoging in juli zal die rente nog negatief blijven tot ten vroegste september.
Kiest de ECB voor een verhoging met 50 basispunten?
Ook binnen de centrale bank gaan er meer en meer stemmen op om de rente sneller naar boven bij te stellen. Verschillende bestuursleden hebben al een pleidooi gehouden voor een verhoging met 50 basispunten. Zo hield de Letse ECB-bestuurder Martins Kazaks kort voor de start van het Portugese zomerforum nog een pleidooi voor zo’n versnelde verhoging.
“Als we zien dat de situatie is verslechterd, dat de inflatie hoog is en de inflatieverwachtingen pessimistisch zijn, dan zou het naar mijn mening een verstandige keuze zijn om zo’n verhoging naar voren te schuiven”, klonk het. Ook Klaas Knot, gouverneur van de Nederlandsche Bank (DNB), en Robert Holzmann, voorzitter van de Oesterreichische Nationalbank (Oostenrijkse Nationale Bank), zijn voorstander van een verhoging met 50 basispunten.
Lagarde erkende tijdens haar toespraak dat er omstandigheden zijn waarbij een geleidelijke verhoging niet langer gepast is. “Wanneer we bijvoorbeeld zien dat de inflatieverwachtingen zich loskoppelen van de inflatie zelf of bij een al te grote economische ontwrichting in de beschikbaarheid van grondstoffen. In zo’n situatie zouden we ons accommoderend beleid sneller moeten herzien”, aldus de voorzitter. Dat ligt dus in lijn met wat Lagarde zei na de jongste rentevergadering.
Een moeilijke evenwichtsoefening
Het blijft hoe dan ook een moeilijke evenwichtsoefening voor de centrale bank. Een te snelle renteverhoging zou gepaard kunnen gaan met een stagflatie (trage economische groei in combinatie met een hoge inflatie) of een recessie, voornamelijk wanneer de energieprijzen de pan uit blijven rijzen door de oorlog in Oekraïne.
Lagarde merkte op dat de uitholling van de koopkracht van de huishoudens de vraag zou kunnen aantasten en de veerkracht van de arbeidsmarkt op de proef zou kunnen stellen en de verwachte stijging van het arbeidsinkomen zou kunnen temperen.
Opvallend: Lagarde heeft het woord “recessie” geen enkele keer in de mond genomen tijdens haar speech. Meer zelfs, ze benadrukte dat de ECB nog positieve groeicijfers verwacht “als gevolg van de binnenlandse buffers tegen het verlies van groeimomentum”.
(am)
