De Duitse economie draait op een hoog niveau, maar volgens sommigen dreigen vele bedrijven snel met een tekort aan arbeidskrachten te zullen worden geconfronteerd. Daarom wordt vanuit verschillende hoeken gevraagd om meer werknemers uit het buitenland te kunnen aantrekken, maar die strategie wordt door een aantal economen afgewezen. Dat zegt Nikolaus Doll, redacteur economie bij de Duitse krant Die Welt.

“Volgens sommige experts gaat Duitsland een zware periode tegemoet,” aldus Nikolaus Doll. “De consumptie en export bereiken hoge pieken, waardoor de orderboeken van de meeste Duitse bedrijven nagenoeg volledig zijn gevuld. Het wordt echter elk jaar moeilijker om die opdrachten uit te voeren. Er ontbreken immers steeds meer arbeidskrachten – vooral specialisten – om die taken uit te voeren.”

Risico

“Die problemen zouden zich op termijn tot een risico voor de economische conjunctuur kunnen ontwikkelen. Uit cijfers van de Deutschen Industrie- und Handelskammertag (DIHK) blijkt immers dat bijna de helft van de bedrijven te kampen heeft met vacatures die nooit ingevuld blijken te raken.”

“Dat personeelstekort zou volgens sommigen zelfs op de vooruitzichten voor de economische groei kunnen wegen,” benadrukt Doll. “Volgens de ondernemersfederatie zouden inmiddels al 1,6 miljoen arbeidsplaatsen vacant blijven.”

“Andere experts zijn echter van oordeel dat deze waarschuwingen overdreven zijn en moet een algemeen tekort aan arbeidskrachten over de verschillende economische sectoren als een sprookje worden afgedaan. In een analyse van het Wirtschafts- und Sozialwissenschaftliche Institut (WSI) van Hans-Böckler-Stiftung worden de cijfers van de DIHK overdreven en weinig overtuigend genoemd.”

“Het probleem is niet zozeer dat er geen voldoende arbeidskrachten beschikbaar zijn, maar er moet daarentegen worden vastgesteld dat de ondernemingen niet bereid zijn om de gepaste salarissen aan te bieden,” aldus Eric Seils, auteur van de analyse van het Wirtschafts- und Sozialwissenschaftliche Institut.

“De klachten van de bedrijfsleiders over het tekort aan geschoolde werknemers zijn slechts een tactiek om de stijging van de salarisniveaus in de Duitse lagelonen-sector af te remmen. De geplande immigratiewetgeving om zoveel mogelijk potentiële werknemers aan te trekken, is niet alleen onnodig, maar zelfs schadelijk.”

Politiek

“De sombere prognose dat Duitsland binnenkort zonder – hoger opgeleide – arbeiders zal vallen, doet al langer de ronde,” benadrukt Doll. “Onder meer het onderzoeksinstituut Prognos heeft recent berekend dat Duitsland, onder invloed van de vergrijzing, tegen het einde van volgend decennium met een tekort van drie miljoen arbeidskrachten zal worden geconfronteerd.”

“Het Institut der deutschen Wirtschaft (IW) voert aan dat op dit ogenblik op de arbeidsmarkt voor wiskundigen, computerwetenschappers, wetenschappers en technici 237.500 vacatures niet kunnen worden ingevuld.”

De DIHK heeft voor verschillende sectoren de alarmklok geluid. Daarbij werd gemeld dat 83 procent van de interim-kantoren met vacatureproblemen worden geconfronteerd, net zoals 78 procent in de beveiligingsindustrie, 63 procent van de vervoerssector en 62 procent in de horeca.

“Dit zijn activiteiten waar de vereiste kwalificaties ver onder het gemiddelde van de Duitse arbeidsmarkt liggen,” betoogt Eric Seils echter. “Het is moeilijk aan te nemen dat hier een tekort aan arbeidskrachten moet worden vastgesteld. De waarheid is dat de aangeboden lonen in deze sectoren te laag blijven, waardoor een groot personeelsverloop is ontstaan en het aantal vacatures sterk oploopt.”

“Werkgevers hebben ervaren echter een sterke prikkel om gewag te maken van vacatures voor geschoolde arbeidskrachten,” zegt Seils nog. “Op die manier zouden ze echter kunnen bereiken dat het aantrekken van buitenlandse werknemers politiek gemakkelijker zou kunnen worden verdedigd.”

Ook de Duitse econoom Thomas Straubhaar heeft zich al in die richting uitgelaten. Hij benadrukt dat vele bedrijfsleiders het blijkbaar gemakkelijker vinden om het politieke beleid aan te sporen om oplossingen aan te reiken dan zelf aan een strategie te werken die een antwoord kan bieden op het gebrek aan de nodige vaardigheden in de eigen onderneming.

Europa

“Het kan niet ontkend worden dat het in bepaalde industrieën moeilijk is voldoende werknemers te vinden,” betoogt Nikolaus Doll. “Het is echter de vraag hoe groot het tekort moet worden ingeschat. Het Institut der Bundesagentur für Arbeit maakt gewag van 984.000 vacatures. De autoriteiten erkennen ook dat het niet mogelijk is de exacte omvang van de problematiek aan te geven.”

“Indien er daadwerkelijk een aanzienlijk tekort aan geschoolde arbeidskrachten zou moeten worden geregistreerd, zouden volgens arbeidsmarktdeskundige Karl Brenke de voorbije periode al belangrijke loonsverhogingen zijn doorgevoerd, aangezien de bedrijven inspanningen zouden moeten doen om de geschikte mensen aan te trekken.

“Dat is echter niet gebeurd,” aldus Brenke. “Er zijn de voorbije jaren slechts relatief kleine loonsverhogingen opgetekend. Er is ook geen enkele reden om van een immigratiewetgeving gebruik te maken om de Duitse arbeidsmarkt te versterken. Duitsland heeft een open arbeidsmarkt. Er is de blauwe kaart van de Europese Unie, terwijl aanvullende Duitse regelgeving immigratie en werkvergunningen voor professionals uit derde landen mogelijk maakt.”

“De Europese Unie heeft een enorme arbeidsmarkt en in vele lidstaten is de werkloosheid onder hoogopgeleide jongeren zo hoog dat daar een groot deel van benodigde geschoolde arbeidskrachten zou kunnen worden gevonden.”