De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft satelliet-data vrijgegeven waaruit blijkt dat de wereld snel zijn grootste ondergrondse drinkwaterreservoirs aan het uitputten is. Opgemerkt wordt dat eenentwintig van de zevenendertig grootste waterreservoirs langzaam leeglopen. De NASA vreest dat die situatie enkel zal verslechteren nu de druk op de waterreservoirs steeds groter wordt.

Situatie is kritiek

Wetenschappers vermoedden al lang dat de bevolkingsdruk op aarde teveel aan het worden is voor de watervoorraden waarover de planeet beschikt. Dit nieuwe NASA-onderzoek bevestigt voor het eerst dat er inderdaad te veel drinkbaar water verbruikt wordt voor landbouw, menselijke consumptie en industrie.

De NASA-onderzoekers noemen het probleem alarmerend en zeggen dat de situatie kritiek is. De wereldbevolking is voor 35 procent van zijn waterverbruik afhankelijk van ondergrondse reservoirs. In droge gebieden zoals Californië is dat zelfs opgelopen tot 60 procent en tegen het einde van dit jaar zou dat 100 procent kunnen worden.

Vooral de waterreservoirs in arme dichtbevolkte landen – zoals India, Pakistan en Noord-Afrika – zijn er echter slecht aan toe. In die landen zijn bovendien niet veel andere waterbronnen beschikbaar, waardoor een uitdroging van de reservoirs snel tot grote problemen zou leiden.

Om een zicht te krijgen op de gezondheidstoestand van de wereldwijde waterreservoirs werden een aantal satellietmetingen uitgevoerd. Die speurden naar minieme veranderingen die over een periode van tien jaar tot 2013  in de aantrekkingskracht van de aarde konden worden vastgesteld en waaruit veranderingen in de watervoorraad konden worden berekend.

“Het was onze eerste echte kans om de evolutie van die grote waterreservoirs gedurende een lange periode te bestuderen,” zegt Gordon Grant, één van de NASA-onderzoekers.

“Watervoorraad is niet oneindig”

De onderzoekers kunnen op basis van de studie geen inschatting maken van de totale drinkwatervoorraad op aarde. Reservoirs hebben er vaak duizenden jaren over gedaan om zichzelf te vullen met regen en gesmolten sneeuw. Nu er de laatste decennia steeds meer naar die voorraden geboord wordt, kunnen de reservoirs zich niet snel genoeg aanvullen, waardoor ze uitgeput raken.

“De watervoorraad zakt overal ter wereld,” zegt een andere NASA-wetenschapper. “Er is gewoon geen oneindige hoeveelheid water beschikbaar.”

De grootste impact op de watervoorraden komt van mijnactiviteiten, waarbij met behulp van waterdruk naar goud, ijzer, olie of gas wordt gespeurd. Ook de irrigatie van landbouwgronden verbruikt enorm veel drinkbaar water.

Een deel van water dat in de landbouw en de mijnindustrie wordt gebruikt, sijpelt weliswaar terug naar de reservoirs, maar toch gaat de grootste voorraad verloren door verdamping en een afvloeiing naar de zee. In een Japans onderzoek drie jaar geleden werd aangetoond dat tot 40 procent van de stijging van de zeespiegel het gevolg is van het oppompen van grondwater dat vervolgens wegvloeit.

De NASA-onderzoekers zeggen dat de klimaatopwarming het probleem wellicht nog zal verergeren. Veel grondwater dat in de droogste gebieden opgepompt wordt, komt door verdamping en luchtcirculatie uiteindelijk ver ten noorden en zuiden van deze gebieden terecht, waardoor sommige regio’s in een sneltempo aan het uitdrogen zijn.