“Afrika is de belangrijkste gebeurtenis uit de geschiedenis van de mensheid. Het continent telde 250 miljoen mensen ten tijde van de onafhankelijkheid en telt er vandaag 1,25 miljard. Dat continent zal binnen 30 jaar 2,5 miljard mensen tellen. Kan u zich voorstellen wat dat betekent? Op het Afrikaanse continent zal dan 40% van de wereldbevolking wonen. 40% van die mensen zullen jonger zijn dan 20 jaar.”
De dubbele realiteit van Afrika: demografische groei zonder economische voorspoed
Waarom is dit belangrijk?
Er is een trend ontstaan om Afrika in een positief daglicht te stellen. Men prijst het rijke culturele erfgoed, de overvloed aan natuurlijke bronnen en de schijnbaar indrukwekkende economische kansen. VN-secretaris-generaal António Guterres beschouwt Afrika als "een bron van inspiratie voor de wereld". Maar de economische realiteit van het continent is gans anders.In het nieuws. Bovenstaande passage komt uit een radio-interview met de Franse politics Jean-Louis Borloo in 2017. Maar wat zes jaar geleden waar was, is dat vandaag niet langer. Niet omdat de demografie wijzigt, wel omdat het continent er niet in slaagt zijn potentieel waar te maken.
Zoom in. Het Duitse webmagazine Focus verzamelde een reeks storende waarheden over het Afrikaanse continent.
Enkele storende waarheden over Afrika
- Vertraging van de economische groei in Afrika: In de afgelopen vijf jaar zijn slechts drie van de 54 Afrikaanse economieën met meer dan zes procent gegroeid, terwijl in de jaren 2010 nog twaalf landen deze groeisnelheid bereikten.
- Afname van het inkomen per hoofd van de bevolking: In 2023 bedraagt het gemiddelde inkomen per hoofd van de bevolking in Burundi slechts 246 dollar, wat een indicatie is van de armoede in veel Afrikaanse landen.
- Wijdverspreide corruptie: 14 van de 20 meest corrupte regeringen ter wereld bevinden zich in Afrika, een toename ten opzichte van 10 van de 20 in 2010.
- Onderbenutting van natuurlijke hulpbronnen: Ondanks de aanwezigheid van grote bodemschatten zoals diamanten in Botswana en olie in Nigeria, blijven deze landen worstelen met lage economische groei en armoede. In Nigeria moet bijvoorbeeld 40% van de mensen rondkomen met slechts 1,90 dollar per dag.
- Vertraging in de startup-scene: In 2023 is er een daling in venture capital-investeringen in Afrika. Startups in Nigeria en Kenia haalden respectievelijk 1,2 en 1,1 miljard dollar op, maar de investeringen zijn sindsdien gedaald.
- Bevolkingsgroei vs. economische groei: De bevolking van Afrika wordt verwacht te groeien van 1,4 miljard mensen nu naar ongeveer 2,5 miljard in 2050, terwijl het bbp per hoofd van de bevolking stagneert rond de 2.000 dollar. (lees verder onder de grafiek)
Politieke instabiliteit, klimaatverandering, gebrekkig onderwijs,…
Zoom out. Tel daarbij een aantal meer algemene problemen die Afrika ondervindt bij het bereiken van duurzame economische ontwikkeling en het overwinnen van armoede.
- Veel Afrikaanse landen ervaren politieke instabiliteit, conflicten en soms oorlogen, die investeringen afschrikken en de economische groei hinderen.
- De beperkte of verouderde infrastructuur in veel delen van Afrika, waaronder wegen, havens, en elektriciteitsnetwerken, maakt het moeilijk om bedrijven op te zetten en te laten groeien.
- De kwaliteit van het onderwijs en de gezondheidszorg blijft in veel Afrikaanse landen laag, wat de ontwikkeling van menselijk kapitaal belemmert.
- De klimaatverandering heeft een grote impact op Afrika, met gevolgen voor de landbouw, watertoevoer en daardoor de voedselveiligheid en levensonderhoud van miljoenen mensen.
- Veel Afrikaanse landen hebben beperkte toegang tot internationale kapitaalmarkten, wat het moeilijk maakt om de benodigde financiering voor ontwikkeling en groei te verkrijgen.
Samengevat. Het is bon ton geworden om positief te spreken over Afrika. Maar het continent staat voor kolossale uitdagingen. Die lijken op een tikkende tijdbom, eerder dan op een veelbelovende toekomst van economische progressie en welvaart.