De nieuwe stijging van de aardgasprijzen op de Europese markten is een punt van zorg. Die stijging kan vergaande gevolgen hebben voor de wereldeconomie en de energiefactuur.
“De dagen van goedkoop aardgas zijn voorbij”
Waarom is dit belangrijk?
In het afgelopen decennium was aardgas een goedkope energiebron. Dat is aan het veranderen, en permanent, volgens Bloomberg. De Europese gasprijzen bereikten deze week een recordhoogte, terwijl de leveringen van vloeibaar aardgas aan Azië een nieuw hoogtepunt voor deze tijd van het jaar hebben bereikt. Voor een groot aantal landen wordt gas gezien als de ideale vervanger voor de meer vervuilende steenkool en olie in het streven naar vermindering van de koolstofuitstoot. Maar de machine heeft het begeven. De investeringen zijn niet gevolgd.“Hoe je het ook bekijkt, gas zal de komende decennia de overgangsbrandstof zijn naarmate de grote economieën zich inzetten om de klimaatdoelstellingen te halen”, aldus Chris Weafer, CEO van het in Moskou gevestigde Macro-Advisory.
Terwijl België van plan is het zonder kernenergie te stellen door nieuwe gasgcentrales te bouwen, willen de meeste vervuilende landen het zonder de meer vervuilende kolen en olie stellen om hun klimaatdoelstellingen voor 2030 te halen. Twee verschillende trajecten die tot hetzelfde resultaat leiden: de vraag naar gas explodeert.
Tegen 2024 zal de vraag volgens het Internationaal Energieagentschap (IEA) naar verwachting met 7 procent zijn gestegen. Gevolgd door een stijging van 3,4 procent per jaar tot 2035, volgens McKinsey.
Paradigmaverschuiving
Het afgelopen decennium werd goedkoop gas gezien als de grote oplossing om de klimaatdoelstellingen van de van steenkool afhankelijke staten te halen. Aardgas stoot namelijk naar schatting 50 procent minder CO2 uit dan cokes (koolstofresidu). Het is verreweg de schoonste fossiele brandstof.
Tussen 2009 en 2020 is de vraag wereldwijd met 30% geëxplodeerd, en niemand maakte zich daar echt zorgen over, integendeel. Maar intussen zijn massale investeringen gedaan in hernieuwbare energiebronnen. Dat is ten koste gegaan van investeringen in gas, wat ervoor gezorgd heeft dat de prijzen zijn gestegen.
De Europese tarieven zijn met 1.000 procent gestegen ten opzichte van het dieptepunt in mei 2020, toegegeven, te midden van een gezondheidscrisis. De Aziatische tarieven voor LNG (vloeibaar aardgas) zijn het afgelopen jaar verzesvoudigd. De toenemende vraag en verstoringen aan de aanbodzijde te midden van het economisch herstel hebben mee bijgedragen aan de prijsstijging.
De hoge prijzen zullen niet snel dalen, omdat bedrijven niet op lange termijn in aardgas wil investeren. Waarom niet? Het doel blijft immers om tegen 2050 koolstofvrij te zijn. Op dat moment zal aardgas helemaal geen deel meer uitmaken van de oplossing. Dat is wat het IEA zegt.
Wij bevinden ons in een situatie waarin de grote vraag naar gas tot talrijke investeringen had moeten leiden. Maar dit is niet het geval, en zal waarschijnlijk ook in de komende jaren niet het geval zijn. Het gevolg is dat de prijzen de pan uit rijzen.
Wat met België?
Deze groeiende vraag zonder voldoende investeringen zal de prijzen opdrijven, wat in twee opzichten slecht nieuws is: ten eerste zullen fabrieken en bedrijven hun rekeningen zien stijgen, wat de wereldeconomie zal doen wankelen. Ten tweede is het natuurlijk de consument die de rekening gepresenteerd zal krijgen. Het kost je meer om te douchen, te koken of je huis te verlichten.
Dat is recent pijnlijk duidelijk geworden in ons land, waar de energieprijzen de laatste tijd zijn gestegen. Sommigen vrezen dat de omschakeling van kernenergie op gas deze opwaartse trend nog zal aanwakkeren. Elia, de maatschappij voor elektriciteitstransmissie, weerlegt dit. Het compensatiemechanisme (CRM) voor de uitstap uit kernenergie zal de Belgische staat weliswaar geld kosten, maar Elia is van mening dat het goedkopere elektriciteit zal kunnen verkrijgen door te investeren in nieuwe en efficiëntere gasgestookte centrales. Maar de gasprijs is, zoals je ziet, niet alleen afhankelijk van de Belgische situatie.
Vergeet niet dat het energiegedeelte van jouw elektriciteitsrekening slechts 20 tot 30 procent van de totale prijs uitmaakt. De rest bestaat uit netwerkkosten, transportkosten, BTW en vergoedingen. Net als de accijns op je benzinetank.
De stijgende energieprijzen hebben ook een enorme impact op de Belgische inflatie. Die is in juli gestegen met 2,27 procent.
Lees ook:
- Vraag naar elektriciteit groeit sneller dan hernieuwbare energiebronnen, waarschuwt IEA
- Voor het eerst overstijgt hernieuwbare energie de steenkool- en kernenergieproductie in de VS. Hoe zit het bij ons?
(bzg)