Los van het voluntarisme en grote discours vanmorgen in Gent, liggen net in deze week twee cruciale dossiers op het bord van de eerste minister: enerzijds de begroting in eigen land, waar hij ten laatste dit weekend best een doorbraak zou hebben, als hij op een rustige manier dinsdag naar de Kamer wil, om zijn State of the Union te geven. En anderzijds de Europese informele top van staats- en regeringsleiders van de EU, in Praag. Ook daar wachten immers keiharde discussies.

België nam de laatste weken flink het voortouw, samen met onder meer Italië en Polen, om als antwoord op de energiecrisis een fors Europees pakket maatregelen door te duwen. Dat lukte uiteindelijk voor de taksen op overwinsten van energieproducenten, maar het cruciale dossier van een plafond op de gasprijzen of ook dat van de groepsaankopen, loopt vast. Telkens is daarbij één groot obstakel: Duitsland.

De paars-groene coalitie daar telt liberalen, die met boegbeeld en minister van Financiën Christian Lintner een monetaire hardliner hebben, die telkens waarschuwde voor te grote overheidsuitgaven in de eurozone, zeker in tijden van bijzonder hoge inflatie. En ze telt groenen, die met boegbeeld en minister van Energie Robert Habeck een uitgesproken pro-Europese politicus zouden hebben, die wil inzetten op een ‘Europese groene revolutie’. Maar de Duitse coalitie schokt nu de rest van de EU, door met een eigen plan van 200 miljard euro te komen, om de Duitse economie en de gezinnen te stutten, door gas te gaan subsidiëren.

Meteen doet Duitsland zo in eigen land wél wat het Europees net tegenhoudt: fors interveniëren in de markt, met bakken overheidsgeld. Omdat het over diepe koffers beschikt en gezonde overheidsfinanciën, kan het dat veel makkelijker en feller doen dan andere (Zuid-) Europese landen. Het gevolg is dus dat de gasprijzen net niet gedrukt worden, maar dat er Europese concurrentie ontstaat, met hogere prijzen tot gevolg, aangevuurd door Duits belastinggeld.

Het ongenoegen in heel Europa is groot. Vanuit de Europese Commissie reageerden Europese Commissarissen THierry Breton en Paolo Gentiloni, in een open brief in een hele reeks Europese kranten, waarbij ze “vragen hebben bij het plan”. “Enkel een gemeenschappelijk en verenigd Europees antwoord kan onze industrie en burgers beschermen”.

In eigen land haalde premier De Croo uit, in de Kamer tijdens de commissie Europese Zaken. Want België is budgettair compleet niet in staat om de Duitse bazooka een antwoord te bieden: Vivaldi kampt nu al met een tekort van 23 miljard euro voor volgend jaar.

“De EU staat op een keerpunt in de energiecrisis en moet resoluut inzetten op gezamenlijke actie.”

“De Duitse plannen dreigen het evenwicht op de interne markt te verstoren en de overheidsfinanciën in gevaar te brengen”, zo stelde hij. “Met een dergelijk volume bestaat het risico dat de inflatie toeneemt. (…) We kunnen ons afvragen of budgettaire stimuleringsmaatregelen van deze omvang in de huidige context verstandig zijn.”

En meer nog: als alle EU-lidstaten zelf een hele reeks fiscale maatregelen moeten gaan nemen om met compensaties te komen voor de gasprijzen “komen onze overheidsfinanciën op lange termijn in gevaar, net als de Europese solidariteit”. “In de eurozone zijn zulke grote budgettaire onevenwichtigheden gevaarlijk, denk ik”, zo stelde hij. Met andere woorden: de Duitse solo slim bedreigt op termijn de euro.

Ook over het prijzenplafond voor gas was hij opvallend fel: “Ik ben ervan overtuigd dat het gevoel van urgentie niet tot iedereen is doorgedrongen. Als we de ernst van de situatie niet inzien, zullen we niet in staat zijn de nodige beslissende beslissingen te nemen (…) Het is dringend noodzakelijk dat we deze verandering doorvoeren.”

“Veel landen hebben het nu begrepen, maar ik blijf bezorgd dat er nog steeds lidstaten zijn die hun eigen weg gaan“, zo sneerde hij naar Berlijn.