In China werden vorig jaar per duizend inwoners 8,5 geboorten geregistreerd. Daarmee is het Chinese reproductiecijfer tot het laagste niveau in vele decennia teruggezakt. Dat blijkt uit cijfers van het Chinese Nationale Bureau voor de Statistiek. Het is voor de eerste keer in meer dan veertig jaar dat er in het land een cijfer van minder dan tien geboorten per duizend inwoners moet worden opgetekend.
Experts waarschuwen dat de Chinese regering moeite lijkt te hebben om een dreigende demografische crisis af te wenden. Twee jaar geleden werd in China nog een reproductiecijfer van 10,48 geboortes per duizend inwoners geregistreerd.
Bij de natuurlijke bevolkingsaangroei – rekening houdend met geboortes en overlijdens – werd eveneens een nieuw dieptepunt van 1,45 eenheden per duizend inwoners geregistreerd. “De Chinese regering staat onder druk om een mogelijke bevolkingsafname te voorkomen, maar ziet zich daarbij geconfronteerd met heel wat barrières”, merkt de Britse krant The Guardian op.
Het land moet immers een sterke ommekeer maken, na een periode van vele decennia waarbij tegenover bevallingen een interventionistisch beleid werd gehanteerd. Daarnaast zijn er echter ook een aantal recentere bronnen van druk, zoals de hoge kosten van het levensonderhoud.
Corona-effect
De Chinese autoriteiten gaven geen redenen voor de dramatische daling, maar demografen hebben eerder gewezen op het relatief beperkte aantal Chinese vrouwen in de vruchtbare leeftijd en de stijging van de kosten die met het stichten van een gezin gepaard gaan.
Daarnaast wordt ook gewag gemaakt van een toenemende deelname aan het hoger onderwijs en de snelle verstedelijking als redenen. Tevens wordt opgemerkt dat de uitbraak van de coronacrisis veel jonge koppels heeft aangezet een gezinsuitbreiding uit te stellen.
Eenkindbeleid
Waarnemers merken echter op dat de huidige demografische problemen in belangrijke mate moeten worden toegeschreven aan het eenkindbeleid dat ongeveer veertig jaar geleden werd ingevoerd en dat – met enkele uitzonderingen – tot het midden van het voorbije decennium van kracht bleef.
“Er moet echter aan toegevoegd worden dat gezinsplanning onderdeel vormt van een breder patroon dat over de hele wereld, maar vooral in Oost-Azië, wordt gevolgd”, voert The Guardian aan.
De Chinese autoriteiten hebben een aantal maatregelen ingevoerd om deze trend te keren. De beperkingen op het nakomelingschap werden verder versoepeld, terwijl ook de kosten voor onderwijs en opvoeding werden teruggeschroefd. Daarnaast werd bij echtscheidingen tevens een verplichte afkoelingsperiode ingevoerd.
Het lijkt er volgens analisten echter op dat de Chinese regering op die uitdagingen tot nu toe nog steeds geen adequaat antwoord heeft gevonden. “De inspanningen die China momenteel doet om de kosten voor een gezinsuitbreiding te verlagen, zijn eerder ook al door de Japanse regering ondernomen”, betoogt Yi Fuxian, professor gynaecologie aan de University of Wisconsin.
“Japan is echter veel rijker dan China. Japan kan gratis gezondheidszorg en onderwijs aanbieden, maar China heeft die mogelijkheden niet.”
Publieke sentiment
Yi Fuxian merkt verder op dat het lage geboortecijfer in China met vele sociale en maatschappelijke invloeden moet worden gelinkt. “Het interventionistische reproductiebeleid heeft ook het publieke sentiment gevormd”, voert de wetenschapper aan. “De meeste Chinese koppels willen slechts één kind, zoals de overheid altijd heeft gepromoot.”
“Ze zijn eraan gewend geraakt slechts één kind te hebben en willen – ondanks de beleidswijzigingen – meestal geen verdere uitbreiding van hun kroost. Om een reële ommekeer te genereren, is een grote hervorming nodig. Ik weet echter niet of de Chinese regering deze stap durft te zetten.”
Yao Meixiong, professor demografie aan de Huaqiao University, benadrukt dat de lage kinderwens bij de bevolking een wake-up call vormt voor de ontwikkeling van China. “Het antwoord op de bevolkingscrisis wordt een race tegen de klok”, merkt de wetenschapper op. “Maatregelen om bevallingen aan te moedigen, moeten worden versneld.”
(evb)
