Niet-essentiële jobs mogen de telewerkrichtlijnen niet schaden, klonk het gisteren tijdens het corona-overleg van premier Sophie Wilmès (MR). Maar in de bouwsector loopt het de eerste dag al spaak. ‘We weten niet wie dat gaat betalen.‘

Na de extreme maatregelen die premier Wilmès op dinsdag uittekende ter bestrijding van het coronavirus, is het woensdag zoeken en moeilijk werken op de bouwwerven in Vlaanderen. Met wisselend succes. Want op een grote werf aan social distancing doen, dat blijkt geen evidentie. Maar ook bouwbedrijven staan onder druk en er zijn geen garanties van de overheid gekomen.

‘Vanmorgen hebben wij op de werf de regels voor social distancing toegepast’, zegt de projectmanager van een groot bouwbedrijf aan Business AM. ‘De aannemer van het project was echter niet blij. Hij zei dat we onderbemand waren en eiste meer volk op de vloer om het project af te krijgen. Dat lukt natuurlijk niet.’

Boeteclausules

De gevolgen zijn vaak voor de onderaannemers. Projecten lopen op deadlines, de kosten of boete voor het niet op tijd afwerken van een project zijn vaak immens. Met enkele weken lockdown voor de boeg, lopen die al snel op.

‘De aannemer dreigde meteen met boetes. Terwijl wij zelfs voor een aantal extra basisvoorzieningen moesten vechten. We hebben hier drie mobiele toiletten voor vijftig man, deze ochtend kwam er dan eindelijk een lavabo om de handen te wassen’, klinkt het. ‘Uiteindelijk heeft het management van ons bedrijf besloten om de werf volledig te sluiten, omdat het niet verantwoord is.’

Vakbond

In enkele grotere bedrijven kwam het personeel in opstand tegen de werkdruk, ondanks de oproep om aan social distancing te doen. Zo bijvoorbeeld bij Volvo Car in Gent. Het management besloot uiteindelijk de band stil te leggen.

Maar van de werknemers zal er niet zo snel komen in de bouwsector, klinkt het bij onze bron. ‘Die mensen zijn vaak niet beschermd. Ze komen uit Polen, Frankrijk of Roemenië en hebben geen vakbond achter zich. Zij willen dus door. Maar er is geen duidelijkheid vanuit de overheid over wie dat gaat betalen.’

Beter om te sluiten

Hetzelfde verhaal klinkt bij een aannemer uit Oost-Vlaanderen. ‘Wij hebben deze ochtend moeten beslissen om de werf stil te leggen’, klinkt het bij de eigenaar. ‘Een van onze mensen voelde zich niet goed. Corona of niet, dat weten we niet, dus nemen we geen risico. We hebben alles afgesloten. Het is beter om preventief te werken.’

Diep in de problemen zitten ze in Oost-Vlaanderen niet. ‘We hebben meestal een zestal werven lopen. Geen van deze werven moest op tijd af zijn. Maar in de zomer is dat wel vaak het geval. Sluiten is nooit leuk, maar als je met een contract zit waarin staat dat je boetes moet betalen, kan dat moordend zijn.’ Overigens is zo’n sluiting niet altijd problematisch. ‘De eigenaar begreep heel goed dat we niet konden werken.’

Redelijkheid

De Bouwunie is niet verbaasd over de chaos. ‘Als het over boeteclausules gaat, is het inderdaad een kwestie van te kijken wat er in de contracten staat. In de bouw bestaat er zoiets als regendagen, dan kan er niet gewerkt worden. In sommige contracten zal daar ruimte voor zijn, maar dat moet individueel bekeken worden. Uiteraard hopen we wel op wat redelijkheid’, zegt gedelegeerd bestuurder Jean-Pierre Waeytens.

‘De meeste werkgevers zijn erg begaan met hun werknemers en willen uiteraard niet dat die ziek worden of de ziekte doorgeven’, klinkt Waeytens overtuigd. ‘Er zijn ook bedrijven die hun personeel in het systeem van technische of economische werkloosheid laten zetten. Als de werf gesloten wordt, is dat logisch.’

Camionette

Want niet elk bedrijfje in de bouw kan social distancing garanderen. ‘De vraag is soms zelfs zo eenvoudig als: ‘mogen we samen in de camionette?’, zegt Waeytens. In praktijk is dat niet evident. ‘Grote buitenwerven kunnen dat nog regelen. Maar plaatsers of ramenzetters, die een tweede persoon nodig hebben, tja, dat gaat gewoon niet.’ Of een nieuw raam zetten dan onder de noodzakelijke beroepen valt, daar lijken ze bij de regering nog niet uit te zijn.

Daarnaast zijn de maatregelen niet helemaal duidelijk en spreken ze bij de Bouwunie van een mogelijk interpretatieprobleem. ‘Wij begrepen uit de teksten die we van de regering kregen dat u, als u geen noodzakelijk beroep heeft, moet telewerken. Als dat niet kan, bijvoorbeeld in de bouw, dan moet u aan social distancing doen.’

‘Toch zijn er verhalen van vrachtwagenchauffeurs die tegengehouden zijn door de politie, en werven die meteen gesloten zijn, omdat het zogezegd om een niet-noodzakelijk beroep gaat. Daar vragen we toch om een beetje pragmatiek.’ Het is volgens Waeytens dan ook geen kwestie van onwil. ‘We willen ons allemaal aan de regels houden, social distancing blijft belangrijk.’