De inflatie blijkt hardnekkiger dan gedacht. Zelfs met dalende olieprijzen vrezen de centrale banken nu een duidelijke loon-prijsspiraal. De Amerikaanse centrale bank (Fed) heeft duidelijk aangegeven dat ze zal blijven vechten tegen de inflatie. Dit kan ze alleen door een restrictief monetair beleid te voeren dat niet anders kan dan leiden tot een sterke toename van de werkloosheid. De beurzen zullen juichen als ze zien dat mensen hun job verliezen of de lonen niet langer stijgen. Volgens onderzoekers van de universiteit Johns Hopkins moeten er in de VS minimum 5 miljoen werklozen bijkomen. 

De logica van de beurzen is soms heel onduidelijk voor beleggers die er niet dag in dag uit mee bezig zijn. Waarom dalen de beurzen als er goede cijfers worden gepubliceerd en waarom stijgen de beurzen als er alleen maar negatief nieuws is?  

Meer jobs = hogere rente

Op vrijdag 7 oktober daalden de beurzen fors na een prille oktoberrally die voor een lichte stijging had gezorgd. De reden? Een nog altijd zeer bemoedigend werkgelegenheidsrapport waaruit bleek dat de Amerikaanse economie in september 263.000 jobs creëerde. De langetermijnrentevoeten schoten onmiddellijk de lucht in. De beleggers wisten genoeg. Dit betekent dat de FED waarschijnlijk de rentevoeten zal blijven optrekken. Hoge rentevoeten zijn slecht voor bedrijven met schulden en ook voor consumenten die dan minder koopkracht hebben. 

Minder productiviteitsgroei = hogere inflatie

Er is nog een ander gevaar dat om de hoek loert. The Economist berekende dat de productiviteitsgroei er niet in slaagt om de inflatie, uitgezuiverd van de energie, bij te benen. De onderliggende inflatie is dan ook veel te hoog. We moeten dringend veel productiever worden.  Maar daar ziet het er niet naar uit. Zelfs als de energieprijzen onder controle raken, zal de inflatie volgens hun berekeningen hardnekkig hoog blijven. 

Minder inflatie = hogere werkloosheid

Economisten onder ons zullen zich nog de Phillips-curve herinneren uit de cursus macro-economie. De curve is genoemd naar de Nieuw-Zeelandse econoom William Phillips. De oorspronkelijke Phillips-curve laat zien dat er een omgekeerd evenredige relatie bestaat tussen de nominale lonen en de werkloosheid bestaat.  Als de inflatie toeneemt, betekent dit dat de werkloosheid afneemt. Als de inflatie afneemt, dan zal de werkloosheid toenemen. 

Hoewel deze curve door sommigen in vraag gesteld is, is ze nog altijd zeer actueel. Een recent onderzoek van de Saint Louis Federal Reserve Bank toont dit duidelijk aan, zoals te zien is in de onderstaande grafiek. Je ziet dat de inflatie (=rode lijn) hoog is als de werkloosheid (blauwe lijn) laag is. Als de inflatie laag is, is de werkloosheid hoog.  

De boodschap is dan ook duidelijk. Zorg ervoor dat er meer werkloosheid komt als je de inflatie naar beneden wil krijgen.

Vooral geen automatische loonindexering

Zelfs als de werkloosheid niet spectaculair toeneemt, zullen de lonen zeker moeten dalen of op zijn minst niet meer stijgen. De automatische loonindexering in België is dus alles wat de inflatievechters van de FED en dus ook de Europese Centrale Bank willen vermijden. Als het huidige tekort aan werknemers chronisch blijft, zullen de nominale lonen enkel blijven stijgen. Dus zelfs als we hogere werkloosheid kunnen vermijden, willen de centrale banken er absoluut voor zorgen dat arbeid minder wordt vergoed. 

Ook hier is de boodschap duidelijk. Zeker geen hogere lonen want dat is ook nefast.

Maar wel 5 miljoen extra werklozen 

Een recente analyse van de Johns Hopkins macro-econoom Larry Ball met Daniel Leigh en Prachi Mishra van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zet er zelfs een cijfer op. Als de inflatie terug moet naar 2 procent, dan moet in de VS de werkloosheid stijgen tot 6,5 procent. Vandaag is de werkloosheid in de VS gedaald tot 3,5 procent. De Wall Street Journal noemde deze paper de bangelijkste die ze in jaren hebben gelezen.

Wanneer we weten dat er in de VS 158 miljoen mensen werken, kunnen we zelf de rekening maken. Dat zou betekenen dat er 5 miljoen werklozen moeten bijkomen. 

Als het regent in de VS, druppelt het natuurlijk ook in Europa. Zij die denken dat de beurzen snel zullen herstellen, vergissen zich. Het zal nog een tijdje zweten zijn voordat er een ideaal instapmoment komt op de beurs. IJdele hoop blijft ondertussen dat er niet te veel slachtoffers vallen op het jobfront. (ddw)

Xavier Verellen is auteur en ondernemer.  Hij is eigenaar van het consultancybureau PaloAlto33 (www.paloalto33.be) en de scale up QelviQ (www.qelviq.com)