Volgens Münchau leverden de gebeurtenissen voor en na de EU-top vorige week nog maar eens het bewijs voor Merkels falen als leider.

Diplomatie met Poetin. “Angela Merkel is een politiek operateur van het hoogste kaliber. Maar ze is nooit een strategische speler geweest, behalve met betrekking tot haar eigen positie”, steekt Münchau van wal. “Daarom was het meest absurde (…) over haar (…) de onderscheiding als (dé, red.) leider van de westerse wereld.”

• Zo haalt Münchau aan dat Merkel “vorige week (…) zelfs geen leider van de EU (was, red.) toen ze faalde in een poging om andere regeringsleiders te doen instemmen met de hervatting van de diplomatie op hoog niveau met Vladimir Poetin.”
• Ook: “Merkel en Emmanuel Macron waren geïrriteerd omdat Biden eerst met Poetin sprak. Als kinderen in een speeltuin wilden ze niet buitengesloten worden. En ze hebben er geen minuut bij stilgestaan welke gevolgen dit zou hebben, met name voor de Baltische staten.”
  • Toomas Hendrik Ilves, voormalig president van Estland, beschuldigde Merkel ervan zijn landgenoten te behandelen als “de Ost-Untermenschen van de Zwischenländer”.
  • Gustav Gressel van de Europese Raad voor Buitenlandse Betrekkingen schreef dat Merkel haar erfenis in 24 uur had vernietigd. 
    • “Ik denk dat het erger is dan dat. Het enige wat er is gebeurd, is dat er een onstrategische politicus is ontmaskerd. Het was nooit anders, behalve dat deze keer meer mensen het zagen.”

Foute beslissingen. “Veel van wat er nu mis is met het Duitse buitenlands beleid is het gevolg van beslissingen die Merkel lang geleden heeft genomen.” 

• Zo reageerde ze in 2011 op het kernongeval in Fukushima door de stekker uit de Duitse kernenergie te trekken.
  • “Die noodlottige beslissing was een ramp op zoveel niveaus: Duitsland werd uiteindelijk te afhankelijk van Russisch gas en olie en van Nord Stream 2; dit gaf op zijn beurt aanleiding tot een gevoel van verraad in de Baltische staten, Polen en Oekraïne. In het proces slaagde zij erin schade toe te brengen aan de trans-Atlantische betrekkingen, die nu pas worden hersteld.”
• Toen in 2008 de wereldwijde financiële crisis uitbrak, “stond ze erop dat elke lidstaat voor zijn eigen banken zou zorgen. In 2012 sloot ze euro-obligaties categorisch uit. De eurozone had dat jaar kunnen instorten als Mario Draghi niet had ingegrepen”, schrijft Münchau.
• “Toen de pandemie uitbrak, werd ze overgehaald om in te stemmen met een herstelfonds – een daad die buiten Duitsland alom verkeerd wordt begrepen als de eerste van een reeks stappen in de richting van een begrotingsunie.”

Vluchtelingen. En dan komen we bij het controversieelste punt uit Merkels beleidsgeschiedenis, de vluchtelingenkwestie: “Haar besluit om de grens voor vluchtelingen open te stellen, was geen strategische keuze, maar een spontaan uitgevoerde daad”, betoogt Münchau. 

• “Ze heeft niet overlegd met de coalitiepartners, noch met andere EU-lidstaten. In haar hele 16 jaar als kanselier heeft ze nooit een strategische slag gekozen, nooit geprobeerd meerderheden te zoeken waar er eerder geen waren.”

Conclusie

“Noch Merkel, noch Macron hebben strategisch leiderschap getoond. Als je kijkt naar het veld van potentiële opvolgers, zie ik geen verandering aan de horizon.” Dus: “Het toekomstige succes van de EU zal in belangrijke mate afhangen van de vraag of zij zich kan losmaken van de illusie van Frans-Duits leiderschap.”

Vernietigend: “Ik heb al lang geleden geconcludeerd dat Merkel de meest overschatte politieke leider van onze tijd is. Het enige doel van Merkel was Merkel. Vorige week begonnen nog meer mensen dat in te zien.” (mah)