Steeds meer belastingdiensten – waaronder ook de Belgische – zetten artificiële intelligentie in om efficiënter fraudeurs aan te pakken. Toch zijn de uitdagingen en ethische vraagstukken die dat met zich meebrengt talrijk.
AI zit fraudeurs en belastingzondaars op de hielen
Waarom is dit belangrijk?
De toepassing van AI in belastingstelsels heeft grote implicaties voor economische efficiëntie en sociale rechtvaardigheid. Het biedt mogelijkheden voor accuratere belastinginning, maar ook uitdagingen op het gebied van ethiek en privacy.In het nieuws. De Franse belastingdienst haalde in 2022 €14,6 miljard op dankzij AI en plant een toename van controles met 25% tegen 2027.
Een globaal fenomeen
Zoom in. De Amerikaanse belastingdienst IRS implementeert AI om belastingontduiking bij grote bedrijven en rijke individuen aan te pakken, met bijzondere aandacht voor bedrijven met activa van meer dan 10 miljard dollar.
- De toeslagenaffaire in Nederland benadrukt de risico’s van vooroordelen in AI-systemen, met ernstige gevolgen voor onschuldige burgers.
- De Nederlandse belastingdienst werkte hier met een geautomatiseerd risicoselectiesysteem op basis van Artificial Intelligence (AI), dat bepaalde welke toeslagaanvragen extra gecontroleerd moesten worden.
- Hierbij was ‘dubbele nationaliteit’ bijvoorbeeld een van de selectiecriteria. Het resultaat was dat toeslagaanvragers met een tweede nationaliteit meer kans liepen om eruit gepikt te worden door het AI-algoritme.
- Ook in België zet de fiscus AI in om fiscale fraude op te sporen. Deze technologieën omvatten datamining en webscraping. Webscraping wordt bijvoorbeeld gebruikt om webshops te identificeren die niet voldoen aan hun administratieve verplichtingen. Bij datamining worden gegevens uit verschillende databanken aan elkaar gekoppeld om patronen te herkennen die op fraude kunnen wijzen.
Noodzaak van transparantie en onpartijdigheid
Zoom out. De noodzaak van transparantie en onpartijdigheid in AI-systemen wordt steeds duidelijker,
- Verschillende landen implementeren AI op verschillende manieren, wat leidt tot diverse uitkomsten en lessen.
- De rol van menselijke beoordeling en toezicht blijft cruciaal om de integriteit van het belastingstelsel te waarborgen.
Samengevat. Kunstmatige intelligentie is een krachtig instrument om zwakke punten in een inherent feilbaar systeem aan te pakken, dat vaak wordt uitgedaagd door complexe ontwijkingstechnieken, ondersteund door AI zelf. Dit resulteert in verbeteringen in informatieverwerking qua betrouwbaarheid en volledigheid, en in uitvoeringssnelheid. Ver van het vervangen van menselijke arbeid, vergroot AI juist de vraag naar menselijke hulpbronnen.
