De federale overheid heeft dinsdag in zijn begroting 250 miljoen euro vrijgemaakt voor meer treinen en toegankelijkere stations. Ook voor een renaissance van de nachttreinen zal dat geld dienen. Maar hoe zit het eigenlijk met wifi op onze treinen? Daar is het al jarenlang muisstil rond. Business AM vroeg het aan Kim Buyst (Groen), Kamerlid en jarenlange voorvechter voor betere Belgische sporen.
Waarom is er nog steeds geen wifi op de Belgische treinen? Staat dit eigenlijk nog op de agenda?
Kim Buyst: Als je die vraag stelt, dan moet je kijken naar wat de doelstelling voor de treinen eigenlijk is. Onze doelstelling is om er voor te zorgen dat steeds meer mensen de trein nemen. Zo’n productieve verplaatsing creëren, in plaats van een frustrerende, is een hefboom voor onze klimaatdoelstellingen.
De laatste regeringen hebben niet geïnvesteerd in de sporen. Zo houdt het beheerscontract van de sporen (met Infrabel, red.) sinds 2008 nog steeds stand. Eigenlijk vragen we al jarenlang aan de NMBS om met bepaalde prestatie-indicatoren aan de slag te gaan die eigenlijk niet meer voldoen aan de 21e eeuw. Daarom moeten we ons nu de vraag stellen; waar willen we dat de NMBS zich mee bezig houdt? En dat moet verankerd worden in een nieuw beheerscontract.
Voor ons is het momenteel een prioriteit om meer mensen naar de trein te krijgen. Vandaag heeft de overheid ook aangekondigd tijdens de state of the union dat er opnieuw fors zal geïnvesteerd worden in het spoor. Dat is volgens mij al een stevige breuk met het verleden op zich. We moeten nu dus keuzes maken voor goede investeringen. Voor mij liggen die bij het uitbreiden van capaciteiten, betrouwbaarheid en betaalbaarheid.
Wil dit zeggen dat er geen plaats is voor wifi op de trein? Ik denk dat we al een belangrijke stap hebben genomen door wifi beschikbaar te maken in de grootste stations van het land. Daarnaast wil ik er op wijzen dat wifi op de trein enorm duur blijft. Zoals reeds gezegd, we zullen dus keuzes moeten maken om te bepalen wat we met de toegezegde overheidsmiddelen zullen doen.
Is die technologie echter nog steeds zo duur vandaag de dag? Dit werd in het verleden ook vaak aangehaald door de NMBS en de overheid. Ook een probleem met allerlei technische vraagstukken werden vaak opgerakeld. Vincent Van Quickenborne (voormalig minister van telecommunicatie bij in de federale regering Leterme I) tweette ooit in 2017 dat Zwitserland veel van die problemen had verholpen met het installeren van wifi-versterkers. Dat zou zelfs de kwestie van de zogenoemde “kooi van Faraday” oplossen. Dat is een fenomeen waarbij bepaalde statistische elektrische velden een kooivormige constructie van elektrisch geleidend materiaal, zoals een doorsnee treinwagon, niet kunnen doordringen.
Buyst: De voormalige ministers van Mobiliteit zijn hier inderdaad vaak over bevraagd. Er is ooit een proefproject geweest op de lijn tussen Brussel en Eupen waarbij bleek dat het technisch gezien mogelijk is. Er zijn namelijk manieren om zo’n signalen in een treinwagon te krijgen. Maar de business case van wifi op de trein moet ook kloppen. Wij denken dat er op dit moment eerst andere keuzes gemaakt moeten worden om de dienstverlening van NMBS aantrekkelijker te maken voor reizigers.
Wifi op de trein is in essentie een hulpmiddel voor mensen die bijvoorbeeld wensen te werken terwijl ze pendelen. We hebben nog andere middelen om hen daarbij te helpen. Zo denken we bijvoorbeeld aan het introduceren van stiltecoupés voor zij die willen werken op de trein. Tegenwoordig maakt men ook gebruik van de 4G op smartphones om bijvoorbeeld zelf een wifi-hotspot te creëren.
Helaas is er nog niet overal 4G, of zelfs 3G, beschikbaar langs de Belgische sporen. Staat dat dan misschien hoger op de agenda?
Buyst: Eerst moet voor ons de business case van zo’n dienstverlening kloppen. Als ons primaire doel is om meer mensen op de trein te krijgen, dan zal onze voorkeur uitgaan naar overheidsmiddelen die we inzetten op meer treincapaciteit en stiptere treinen. Ook de ticketprijzen van de treinen houden nog heel wat mensen tegen om vaker de sporen te gebruiken.
Dus ja, wifi op de trein en een betere mobiele internetverbinding is zeker iets waar over nagedacht moet worden, maar er zijn op dit moment andere keuzes om te maken. Met een groter budget kan het er onmiddellijk bij maar we moeten realistisch blijven. We moeten goed nadenken wat er wel en niet kan op dit moment. Ik zie dat NMBS ook mee wil nadenken over hoe we meer mensen naar de sporen krijgen.
Voor sommige mensen is het ondertussen bijna belachelijk aan het worden dat we er nog niet in geslaagd zijn om wifi op de Belgische treinen te krijgen. Het zou in 2021 bijna een basisgegeven van openbaar transport moeten zijn. Ook voor het imago van de sporen (zowel voor Belgen als bezoekers) zou dat wel eens verdienstelijk kunnen zijn, denken velen. Is de aanwezigheid van wifi een basisfunctie van de trein?
Buyst: Ik denk dat mensen meer treinen willen, die dan ook nog eens op tijd rijden. Dat lijken me eerder basisfuncties. Maar het is inderdaad ook belangrijk dat mensen verbinding met het internet kunnen maken. De 4G- en 3G-bedekkingsgraad zal daadwerkelijk moeten toenemen. NMBS is bezig met een onderzoek naar hoe we netwerksignalen beter door ramen van een wagon kunnen laten, die nu dikwijls zo’n “kooi van Faraday” is.
Ik geloof dat NMBS voortdurend bezig is om de verbinding op de trein te verbeteren. Maar wifi voorzien in alle treinen blijft een dure investering. Het is belangrijk maar er zijn andere zaken die nu onze voorkeur krijgen.
Is er een bepaald jaar waarvan je kan zeggen; dan zullen we vast en zeker wifi op de Belgische treinen hebben?
Buyst: Daar durf ik geen datum op plakken. Er zijn gewoon te veel uitdagingen. Zo zijn er momenteel stukken van de spoorweg waar de trein trager moet rijden omdat de kwaliteit van de sporen zo slecht is.
Er moeten eerst andere grote stappen genomen worden en ten tweede moeten we nog verder nadenken over hoe we het best die wifisignalen binnenkrijgen in de treinwagons. Momenteel willen we opnieuw meer investeren in de trein en mensen naar de sporen krijgen.