Komt er een hertekening van het Vlaamse landschap? Het zoemt al veel langer van de geruchten. Te veel partijen zitten bepaald oncomfortabel met hun langetermijnvooruitzichten: iedereen maakt dus wel denkoefeningen over een ‘herverkaveling’. Na een zoveelste uitgestoken hand van Bart De Wever (N-VA) dit weekend, blaast Joachim Coens (CD&V) nu in een radio-interview zelf de toenadering aan. Maar in realiteit is het vooral een rookgordijn: bij de christendemocraten kijkt men niet echt naar N-VA. De plannen gaan eerder in de richting van een centrumbeweging, een idee zoals ‘Republique en Marche’ van Emmanuel Macron destijds in Frankrijk.

In het nieuws: Joachim Coens (CD&V) is enthousiast over de Beierse plannen van De Wever.

De details: Tussen lipservice bewijzen aan iemands plannen en ze echt steunen, zit een wereld van verschil.

• Het was een wel heel opvallend enthousiaste Joachim Coens, zodanig zelfs dat radiohost Ruth Joos er even geen raad mee wist: was dit nu een liefdesverklaring aan het adres van de N-VA, komende van de voorzitter van CD&V?
• Afgelopen weekend lanceerde Bart De Wever (N-VA) in De Zondag nog eens zijn verhaal van een brede volkspartij, die zou aansluiten bij de ‘centrumrechtse grondstroom’ in Vlaanderen. Volgens De Wever wordt die niet bediend.
  • ‘De conservatieve kiezers van CD&V zijn gefrustreerd omdat ze zich niet thuis voelen in Vivaldi.’
  • ‘De liberale kiezers van Vld zijn gefrustreerd omdat ze wakker zijn geworden in een linkse partij.’
  • ‘En veel N-VA-kiezers zijn gefrustreerd omdat wij als grootste partij aan de kant moeten staan.’
  • ‘Een breed centrumrechts blok, naar het beeld van CSU in Beieren, zou een fantastisch verhaal zijn. Dat betekent een conservatieve en economisch liberale gemeenschapspartij. Een meerderheid van de Vlamingen zou zich daarin thuis voelen.’
• Meteen is duidelijk dat De Wever het allemaal niet zo concreet ziet. Want hij voegt er in z’n analyse ook steeds aan toe dat ‘die constructie niet kan in het huidige landschap. Daarvoor moet het politieke spel confederaal worden‘. ‘Eerst moet de Belgische valsspelerij verdwijnen. Anders zullen CD&V en Open Vld daarover nooit willen nadenken. Daarna zal de samensmelting vanzelf gebeuren.’ Geef het dus toch nog even, die nieuwe volkspartij.
• Tegelijk is het een publiek geheim dat nogal wat mindere goden in zowel Open Vld als CD&V ongelukkig zijn met Vivaldi: een centrumlinks kabinet dat op dit moment een wel erg keynesiaanse politiek voert, noodgedwongen door de pandemie. De Wever weet dat: die frustraties bereiken hem ook. Die wat verder voeden kan geen kwaad.
• De Wever viseert met z’n analyse bovendien vooral opnieuw de ‘antisysteempartij’: Vlaams Belang. ‘We maken het die partij veel te makkelijk. Extreemrechts lacht ons uit in het gezicht.’ In die zin is de boodschap voor de achterban ook zeer duidelijk: een herpositionering of vervelling zal richting het centrum zijn, nooit richting het Belang. Wie in 2019 nog droomde van een coalitie met het Belang, of denkt aan ‘Forza Flandria’-dromen, van een grote V-partij, is eraan voor de moeite.
• Conclusie: zo concreet is het aanbod voor een CSU in Vlaanderen dus helemaal niet. Overigens is die terminologie zelfs niet nieuw: De Wever vergelijkt zijn N-VA al jaren met die conservatieve regionalisten uit Beieren.

De reactie: Coens blies vanmorgen het vuurtje aan.

• ‘Uiteraard heb ik dat interview gelezen. Het beeld van de CSU, dat De Wever aanhaalt, dat zijn de christendemocraten in Beieren. Als hij graag een breed gedragen christendemocratische partij wil, dan zijn wij daar voor te vinden, uiteraard’, zo reageert CD&V-voorzitter Coens vanmorgen.
• Daarbij viel de positieve taal van Coens bijzonder op:
  • ‘Het gaat er gewoon over: wat willen we hier in Vlaanderen bereiken? Als dat een stuk verbondenheid met het verleden is, waarbij we meer mensen rond ons project mobiliseren dan vandaag, uiteraard.’
  • ‘Het is altijd goed dat mensen en partijen elkaar vinden.’
  • ‘We hebben de opdracht de problemen te benoemen, de handen in elkaar te slaan, samen te werken, dat is de enige manier om de politiek weer te laten winnen.’
• Daarbij had Coens het over ‘samenwerken op verschillende thema’s’, zonder daarbij op één moment concreet te worden.

The big picture: Nieuw is die toenadering niet. Maar afgelopen zomer was het aanbod veel indringender.

• Begin september, na het mislukken van de missie van Bart De Wever (N-VA) en Paul Magnette (PS), stond met name CD&V voor een cruciale beslissing: stapten ze dan toch mee in die Vivaldi-constructie, nadat ze zo lang geijverd hadden voor paars-geel?
• De Wever deed op dat moment een tegenbod: als N-VA en CD&V samen in oppositie zouden komen, zou een verdere toenadering onvermijdelijk zijn. In dergelijk scenario zou een ‘wedergeboorte’ van het oude kartel, of beter, een ‘nieuwere’ samenwerking en vergaande integratie van beide partijen heel concreet zijn geworden.
• Maar Coens besliste er anders over: hij negeerde het aanbod van De Wever, en stapte uiteindelijk overtuigd in een federale coalitie, met aan het hoofd Alexander De Croo (Open Vld).
• Vandaag zijn de denkpatronen aan de top bij CD&V dus wel helemaal anders. In de plaats van de generatie rond Koen Geens (CD&V), die in een samenwerking tussen PS en N-VA de enige oplossing zag om heel de Belgische constructie te redden, is er een nieuw groepje machthebbers federaal aan zet, met op kop Annelies Verlinden (CD&V), vicepremier Vincent Van Peteghem (CD&V) en Sammy Mahdi (CD&V).
• Geen van deze drie is grote fan van een toenadering tot N-VA, en het verhaal van een hernieuwd volksnationalisme. Het tegendeel zou verbazen: je kan niet haast elke dag enthousiaste tweets uitwisselen met pakweg Vincent Van Quickenborne (Open Vld) over hoe geweldig Vivaldi is, en tegelijk ook achter de schermen de N-VA van De Wever opvrijen voor een volks-conservatief project.
• In die zin is de ‘opening’ van Coens wat verrassend: het is absoluut niet zo dat er op de Wetstraat 89 echt wordt nagedacht over opnieuw in de armen van N-VA vallen. ‘Joachim is een heel aangename man, je kan daar lang mee praten. Maar veel structuur bevatten zo’n gesprekken nooit, en concreet wordt het al zeker niet’, zo typeert een collega-voorzitter de rol van Coens en diens uitspraken vanmorgen.
• Maar Coens moet natuurlijk wel zijn eigen partij bijeenhouden. Recent verzamelde een klein kransje burgemeesters zich in de groep ‘Stuurboord’, die net een volksere, rechtsere koers wil, richting N-VA. Niet dat ze aan de top van CD&V echt onder de indruk zijn van dat initiatief (‘Wie precies, zegt u, is daar nu lid van?’), maar het helpt dus wel als de voorzitter alvast niet vijandig staat ten opzichte van De Wever en diens ‘aanbod’ tot samenwerking.

De essentie: Er wordt wel degelijk diep nagedacht over ‘een ander landschap’.

• De analyse is niet nieuw: de vier Vlaamse regeringspartijen van Vivaldi fladderen elk rond de 11 procent, de zogenaamde ‘elfjes’. ‘Dat kan toch niet de bedoeling zijn, om op die manier aan politiek te blijven doen?‘, zo is bij een federaal kopstuk te horen.
• Een hertekening dus, is ‘een evidentie die er zit aan te komen’, zo bevestigt ook een minister. Maar daarbij valt op dat men veel meer kijkt naar wat in Frankrijk gebeurde, met de implosie van de politieke partijen, en de komst van een ‘sterke beleidsfiguur’, met name Emmanuel Macron.
• Diens ‘Republique en Marche’ (REM) blijft een begeesterend voorbeeld: een beweging, rond één sterke figuur, die heel het landschap herschikte. De vraag is rond wie zoiets kan opgebouwd worden, zo beaamt men ook in de wandelgangen van de Wetstraat:
  • Bij Open Vld is de conclusie al langer duidelijk, zeker na het debacle rond Sihame El Kaouakibi (Open Vld). De partij is zwaar gewond, en de enige figuur die nog uitstraling geniet, en het appeal heeft, is de premier, Alexander De Croo (Open Vld). Maar vanuit De Zestien zelf zoiets organiseren? Allerminst evident.
  • Bij CD&V valt vooral op hoe snel nieuwkomer Verlinden op Binnenlandse Zaken in de peilingen omhoogschoot, en met haar nieuwe imago een verfrissende laag op de ‘oude’ christendemocratie kon leggen. Maar volstaat dat om straks heel een nieuwe beweging te dragen?
  • Bij de Vlaamse socialisten heeft Conner Rousseau (Vooruit) zeker zaken in beweging gezet, met de naamsverandering, met een herwonnen zelfvertrouwen, en een opvallende casting in de federale regering. Maar of hij op die manier van Vooruit een soort ‘REM’ kan maken? Dat zou dan een unicum zijn voor socialisten in Europa.
• Het recent nog eens aangehaalde verhaal in De Tijd, over aftastende gesprekken tussen onder meer Björn Rzoska (Groen), Koen Van den Heuvel (CD&V) en Axel Ronse (N-VA) bewijst vooral hoe makkelijk en vrijblijvend een babbel over herverkaveling is, en hoe groot het verschil met daadwerkelijke actie.

Ook bekeken: Joachim Coens (CD&V) blijkt de kampioen van de mandaten onder de voorzitters.

• Het is die tijd van het jaar: het Staatsblad publiceert alle mandaten van de meer dan 10.000 politieke mandatarissen van het land. Een hele bundel is dat dus.
• De meesten dienden netjes hun aangifte in. En daaruit distilleerde La Dernière Heure een overzichtje van de voorzitters. Het gaat, voor alle duidelijkheid, om de aangifte van 2019.
• Kampioen is daarom Joachim Coens, met liefst 20 mandaten, waarvan 7 ook met een vergoeding. Het gaat hier om z’n vorige leven: als baas van de haven van Zeebrugge zat hij ook in allerlei vennootschappen van die haven. En daarnaast is en blijft hij natuurlijk burgemeester van Damme.
• Nummer twee is zowaar Georges-Louis Bouchez (MR), die ook liefst 18 mandaten heeft, waarvan 5 betalend. Hij is uiteraard voorzitter van de fiere voetbalclub Royal Francs Borains, maar ook voorzitter van de MR, senator, gemeenteraadslid in Bergen, en bestuurder van allerlei organisaties in die stad, onder meer van het college Saint-Stanislas en ook voorzitter van het Parc d’Aventures Scientifiques et de Société.
• Bart De Wever (N-VA) staat op drie, met 16 mandaten, waarvan 3 betalend. Hij zat in 2019 in de Kamer en ook in het Vlaams Parlement, en is ook nog burgemeester van Antwerpen. In die functie zit hij in een heel pak Antwerpse organisaties.
• Tom Van Grieken (Vlaams Belang) staat op vier, met 13 mandaten waarvan 2 betalend. Verder valt op dat Egbert Lachaert (Open Vld) na Coens en Bouchez de meeste betalende mandaten heeft: ook 5.
• En laatste op de lijst is Conner Rousseau (Vooruit), met 3 mandaten. Al vroegen ze zich op het hoofdkwartier toch af wat dat derde mandaat dan zou zijn, volgens La Dernière Heure. ‘Hij is enkel voorzitter en parlementslid, en zit niet in een gemeenteraad of intercommunale. Vreemd’, zo is daar te horen.

Niet bekeken: Els Ampe (Open Vld) vergat haar aangifte.

• Ze was een tijdje het meest besproken lid van Open Vld, maar alles is vluchtig in politiek. Els Ampe, Vlaams Parlementslid, is alweer wat vergeten, maar nu komt ze opnieuw in het nieuws: ze vergat haar aangifte van mandaten in te vullen. Dat leidde tot de klassieke golf aan Ampe-grapjes op sociale media.
• Ook voormalig parlementslid Grete Remen (Open Vld) vergat haar aangifte, net als Peter Luykx (N-VA). Ook de aangifte van Bert Wollants (N-VA), Kamerlid en energiespecialist, is niet helemaal correct verlopen. Ze beloven allen plechtig op hun communiezieltje het te corrigeren.

Opvallend: Urenlang worden jongens en meisjes van veertien jaar in de cel van het Antwerpse Justitiepaleis opgesloten.

• Wie eraan twijfelt of de beleidsmakers de perceptiestrijd rond corona aan het winnen of verliezen zijn, hoeft niet enkel alle dagen een portie Marc Van Ranst of Geert Molenberghs en hun nieuwste bocht te verteren.
• Het lezen van de voorpagina van Het Laatste Nieuws vandaag mag ook wel tellen: daar verscheen het verhaal van een groepje jongeren, die nota bene dezelfde klasbubbel dagelijks delen, die bij iemand thuis in Kapellen waren samengekomen, en vervolgens door de politie werden gearresteerd.
• Het ging om zeven minderjarigen, waarvan zes veertien zijn, en eentje vijftien. Er waren geen klachten van de buren volgens de ouders, maar de magistraat van dienst besliste dat het nodig was de jongeren zondag voor de jeugdrechter te laten verschijnen. De jongeren moesten dus noodgedwongen zaterdagnacht op een bank slapen of op de vloer van het politiecommissariaat.
• Ook zondag moesten de jongeren, zonder eten of drinken, uren in de cel wachten. Ze kregen huisarrest en taakstraffen van 20 tot 40 uur.
• Een andere zaak gebeurde in Gent, waar studenten, die samenwonen onder één dak en samen met vier op het balkon verschenen, prompt beboet werden.
• Dat alles gebeurt op basis van een wet voor calamiteiten, die bedoeld is om explosies of aanslagen aan te pakken, en waarop vervolgens dus ministeriële besluiten werden gemaakt die veel verder gaan: voer voor juristen die graag het begrip ‘proportionaliteit’ eens zouden willen uitbenen, in de aanpak van de coronacrisis?
• Hoewel het om een verantwoordelijkheid van justitie- en politiediensten gaat, en dus ook de bevoegdheid van minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V), reageerde CD&V-voorzitter Joachim Coens al door te stellen dat ‘jongeren in de cel steken, niet in proportie is: men moet vooral het gezond verstand gebruiken‘.