Drie Republikeinse senatoren hebben de havenautoriteit van het Duitse Sassnitz een brief gestuurd waarin ze dreigen met ‘vernietigende gevolgen’ indien de haven als hub blijft functioneren voor het omstreden NordStream 2-project.

Sassnitz ligt op het eiland Rügen in de Baltische Zee. Er wonen minder dan 10.000 mensen. In de brief wordt het lokale havenbestuur Fährhafen Sassnitz geviseerd. Die haven biedt logistieke steun aan het NordStream2-project.

Wat is NordStream 2?

Dat project is al langer een doorn in het oog van de VS. Daarbij worden twee nieuwe gaspijplijnen aangelegd tussen Rusland en Duitsland. NordStream 2 verdubbelt de capaciteit van de huidige NordStream 1 – pijplijnen. Gas kan dan vanuit Rusland naar Duitsland worden aangevoerd, zonder Polen en Oekraïne te passeren. Dat dit het geopolitiek belang van laatstgenoemde landen sterk vermindert, mag duidelijk zijn.

Maar de VS willen er alles aan doen om te voorkomen dat de pijpleiding er komt. De Amerikanen stellen dat Duitsland zich afhankelijk maakt van Russisch gas. President Donald Trump heeft Duitsland ervan beschuldigd dat het militaire bescherming van de VS tegen een Russische dreiging wil. Maar tegelijkertijd financiert Berlijn Moskou met geld uit de import van aardgas.

Ook Oekraïne en Polen zijn niet te spreken over de bouw van een pijplijn in de Baltische Zee. Die zal er voor zorgen dat ze miljarden aan doorvoerrechten mislopen uit pijpleidingen die nu nog door hun land lopen.

‘Verpletterende economische en juridische sancties’

In een brief die eerder deze maand in Sassnitz werd bezorgd, dreigen drie Republikeinse senatoren – Ted Cruz (Texas), Tom Cotton (Arkansas) en Ron Johnson  (Wisconsin) – met ‘verpletterende” economische en juridische sancties, indien de haven schepen blijft uitrusten met materiaal voor het pijpleidingproject’.

De brief dient volgens de senatoren ‘als ingebrekestelling van de havenexploitant, zijn bestuursleden, bedrijfsfunctionarissen, aandeelhouders en werknemers. Tenzij ze stoppen met het leveren van goederen, diensten en steun voor het NordStream 2-project lopen  ze het risico door ‘juridische en economische sancties te worden verpletterd’, staat er te lezen.

‘De enige verantwoordelijke gang van zaken is dat Faehrhafen Sassnitz gebruik maakt van de contractuele mogelijkheden die zij heeft om deze activiteiten te staken’, besluit het trio. Dat trio staat zeker niet alleen, want in de VS bestaat in zowel Senaat als Huis van Afgevaardigden eensgezindheid over de boycot van NordStream2.

Zwitserse Allseas haakte al af na druk vanuit Washington

Dat het de Amerikanen menens is bleek al in december toen het Zwitserse Allseas, dat schepen exploiteert die delen van de onderzeese pijpleiding leggen, haar werkzaamheden opschortte. Dat gebeurde nadat president Trump wetgeving had ondertekend die dreigde met sancties tegen bedrijven die aan het project deelnemen.

De Duitsers hebben de dreiging van Amerikaanse sancties in dat verband nooit erg au sérieux genomen. Algemeen wordt aangenomen dat het project gewoon zal worden afgewerkt. Op 150 kilometer pijplijn na is het al zover.

Volgens de Duitse bondskanselier Angela Merkel komen de Amerikaanse sancties tegen bedrijven die betrokken zijn bij NordStream 2 ‘niet overeen met het Duitse begrip van de wet’. Ze erkent dat de druk vanuit Washington de aanleg van de pijpleiding heeft bemoeilijkt. Maar benadrukt dat het juist is om door te gaan met het project.

De SDN-lijst: een zeer efficiënt drukkingsmiddel

In de krant Frankfurter Allgemeine leggen twee advocaten uit hoe de door de Amerikanen voorgestelde secondaire sancties werken. Via de SDN-lijst (Specially Designated Nationals and Blocked Persons List) kunnen bedrijven en individuen die geen enkele link met de VS hebben, worden geviseerd, indien ze zaken doen met bedrijven die wel zulke link hebben. 

‘De SDN is een Amerikaanse sanctie- en embargomaatregel gericht op door de VS aangewezen terroristen, functionarissen en begunstigden van bepaalde autoritaire regimes en internationale criminelen, die Amerikaanse economische belangen in gevaar brengen.’ De lijst bevat ondertussen tienduizenden bedrijven. Veelal organisaties en individuen ‘die als een bedreiging voor de Amerikaanse nationale veiligheid en het buitenlands en economisch beleid gelden’.

Via de maatregelen kan ook een lokaal netwerk volledig worden platgelegd. Vooral door de banken te viseren waarmee betrokken bedrijven handelen. Want hoeveel westerse (Duitse) banken hebben geen directe link met het Amerikaanse bankensysteem?

De advocaten pleitten in de krant voor een intra-Europees akkoord om bedrijven te beschermen tegen de dreiging die de SDN-lijst vormt. Politieke wetenschappers pleiten eerder voor een systeem dat Amerikaanse bedrijven die in Europa actief zijn viseert met identieke maatregelen.