Meer dan 30 dagen nadat Juan Guaidó zich met de steun van o.a. de VS, Canada, de belangrijkste landen van de EU en Japan tot interim-president van Venezuela uitriep, blijft Nicolas Maduro nog altijd aan de macht.
Maduro verloor een paar honderd soldaten, hij heeft er nog 350.000…
Een eerste test die wilde evalueren in welke mate het leger nog aan zijn kant staat is zaterdag door Maduro als een overwinning opgeëist. Tussen de 4 doden en honderden gewonden die aan de Colombiaans-Venezolaanse en Braziliaans-Venezolaanse grens te betreuren vielen, maken verschillende media ook melding van de desertie van 156 Venezolaanse soldaten. Die liepen over naar de andere kant van de grens. Niet echt cijfers die Maduro zullen verontrusten. De Venezolaanse strijdkrachten tellen 350.000 soldaten en meer dan 4.000 generaals, waarvan de helft door Maduro zelf zijn benoemd.
Militairen denken aan zichzelf, niet aan het welzijn van de bevolking
Telde Venezuela in 1993 amper 50 generaals dan zijn er dat vandaag meer dan 4.000. Tientallen militaire ondernemingen zijn sinds het aantreden van Maduro opgericht. De macht van het leger in het land is enorm. In 2017 waren 14 van de 33 ministeries in handen van actieve of voormalige militairen. Ze regeerden de helft van de 23 provincies.
De militairen worden door de crisis amper getroffen. Ze gunnen zichzelf grote loonsverhogingen en genieten geprivilegieerde toegang tot voedsel en woningmarkt. De militairen kunnen de hand leggen op lucratieve contracten, controleren de valutahandel en verkopen goedkope olie met woekerwinsten aan buurlanden. Maar de kans dat het leger Maduro de rug toekeert blijft miniem. De militairen denken aan zichzelf, eerder dan aan het welzijn van de bevolking.
Een scenario à la Syrië?
In Bogota vergaderden maandag samen met Guaidó ook vertegenwoordigers van de Groep van Lima en andere westerse landen die het regime Maduro vijandig gezind zijn. Onder hen de Amerikaanse vice-president Mike Pence. Volgens de VS liggen alle opties open om de transitie naar een interim-presidentschap van Guaidó te versnellen. De Groep van Lima is het eens over het feit dat Maduro weg moet. Maar er is geen eensgezindheid over hoe dat gebeuren zal. In Venezuela noemt Maduro zijn tegenstander Guaidó ondertussen ‘een marionet’ van Trump. Deze laatste zou enkel uit zijn op de Venezolaanse olie.
Op de Franse radiozender Europe 1 waarschuwde de voormalige Franse premier Dominique de Villepin voor een scenario à la Syrië. De Villepin kent Venezuela: hij heeft er 4 jaar gewoond en studeerde er aan het lyceum van Caracas.
Een gewapend conflict moet volgens de Fransman tegen elke prijs worden vermeden. Zo’n conflict zou weinig anders bereiken dat het anti-imperialistische discours van Maduro versterken.
Venezuela bevindt zich op het kruispunt van 2 werelden
Volgens de Villepin bevindt Venezuela zich op het kruispunt van twee ideologieën. Aan de ene kant het westerse democratisch-liberale model, dat het vandaag erg moeilijk heeft onder impuls van het populisme. Aan de andere kant de autoritaire regimes die steeds meer invloed krijgen in de opkomende economieën. Maduro kan nog altijd rekenen op de steun van bijvoorbeeld Rusland en China. Die landen hebben grote financiële belangen in zijn land opgebouwd.
Daarom is bemiddeling te verkiezen boven een militair conflict, aldus de voormalige premier. “De blokkade van Venezuela is compleet. Een maand geleden dacht Donald Trump dat het regime Maduro als een kaartenhuis ineen zou storten. Ook de Europeanen dachten dat. Eenzelfde scenario had men 8 jaar geleden ook in Syrië voorspeld. Maar Bashar Al-Assad deelt er nog altijd de lakens uit.”
Nergens bestaat een meer anti-Amerikaanse stemming dan in Venezuela
Wie een gewapend conflict promoot speelt met vuur, besluit de Villepin. “Ondanks dat de catastrofale situatie waarin Venezuela zich bevindt het profiel van de doorsnee Venezolaan zal hebben gewijzigd leeft er onder het volk een absolute allergie ten opzichte van elk Amerikaans imperialisme. Geen enkel Latijns-Amerikaans land wordt meer gekenmerkt door zijn verzet tegen Amerikaans imperialisme dan Venezuela.”
De Villepin dringt aan op bemiddeling, niet door de Groep van Lima en de VS, maar door de EU, Uruguay en Mexico. “Het risico op een bloedbad blijft wel degelijk bestaan. Maduro heeft nog altijd de steun van een deel van de bevolking, het leger en een reeks paramilitaire groepen.”
Wat na Maduro?
De Villepin heeft daar een punt. Want mocht Nicolas Maduro morgen verdwijnen, dan nog zal de nieuwe leider zich een weg moeten banen tussen de verschillende maffieuze groepen die de controle over het land hebben veroverd.
- De colectivos of gewapende bendes die in de hoofdstad Caracas verantwoordelijk zijn voor het onschadelijk maken van al wie zich tegen het regime verzet.
- Regionale, criminele bewegingen die de drugstrafiek en illegale mijnbouw controleren. Zij werken samen met de politie, regionale politici en beschikken over een uitgebreid transnationaal misdaadnetwerk.
- Buitenlandse militanten, waaronder voornamelijk Colombiaanse rebellen die deel uitmaken van het ELN, de laatste opstandelingenbeweging in het buurland en die steeds konden rekenen op bescherming van Chavez en later Maduro.
Zelfs indien het tot een regimewissel komt “zonder het gebruik van geweld of een buitenlandse gewapende tussenkomst”, dan nog zullen deze groepen hun machtsposities trachten te versterken binnen het tijdelijke machtsvacuum dat zo’n regimewissel met zich meebrengt.
Tot slot laat de Villepin opmerken dat de oplossing voor de ontmanteling van de FARC-beweging in Colombia door Cuba werd bemiddeld, niet door westerse mogendheden.