Nagenoeg de helft van de passagiersvluchten die vliegtuigen uitvoeren, hebben voor de reiziger zelf weinig betekenis. Dat blijkt uit een studie van wetenschappers aan de universiteiten van Oxford en Surrey in Engeland, Lund in Zweden en Otago in Canada, gebaseerd op een analyse van bijna zeshonderd vliegtuigreizen die Zweedse studenten de voorbije zes jaar ondernamen.

“De luchtvaart is in toenemende mate het decor van conflicterende belangen,” zegt onderzoeksleider Debbie Hopkins, professor menselijke geografie aan de University of Oxford. “Onder meer de klimaatverandering doet fundamentele vragen over de luchtvaart rijzen. De sector krijgt bovendien ook te maken met kritiek rond luchtvervuiling en lawaaihinder.”

“Daarnaast groeit toenemend verzet tegen de aanhoudende uitbreiding van de luchtvaartinfrastructuur op de grond. Dit creëert een toenemende spanning tussen het gedrag van de reiziger en de bekommernis over de opwarming van de aarde. Deze spanning kwam onder meer naar voor door de opkomst van de vliegschaamte-beweging in Europa.”

Frequent flyers

“De noodsituatie die rond de klimaatverandering is ontstaan, vereist maatregelen om de oplopende aantallen vliegtuigreizen af te remmen,” zegt professor Hopkins. “Dat fenomeen heeft trouwens een opmerkelijk karakter. Het merendeel van die groei is niet gedragen door een sterke toename van de reizigerspopulatie. Men moet daarentegen immers vaststellen dat een relatief beperkte groep veel frequenter is beginnen te vliegen.”

“Ons onderzoek toont echter aan dat veel van deze reizen ook voor de passagier zelf weinig belang hebben. Om de ecologische impact van de luchtvaart te beperken, zou het beleid deze categorieën verplaatsingen in eerste instantie moeten beteugelen. Dat kan mogelijk door een belasting op frequent flyers.”

Het onderzoek toonde dat de studenten 37 procent van hun reizen bijzonder belangrijk vonden. Nog eens 21 procent van de verplaatsingen zouden relatief nuttig zijn geweest. Daarentegen bleken de respondenten 21 procent van de vluchten noch belangrijk, noch onbelangrijk te bestempelen.

De studenten gaven echter ook toe dat 13 procent van de vluchten slechts een beperkte belangrijkheid hadden. De onderzoekers konden zelfs vaststellen dat 8 procent van de reizen volgens de passagiers van geen enkel nut waren. “Deze twee laatste categorieën geven aan dat één op de vijf vluchten eigenlijk overbodig is,” aldus Debbie Hopkins.

Milieukosten

Bovendien kwam uit de studie vrije tijd als populairste motief voor de reizen naar voor. Deze status kregen 42 procent van alle verplaatsingen mee. De studie toonde echter dat de respondenten zelf aan 48 procent van deze vluchten slechts een beperkte waarde toekenden.

“Om de impact van de luchtvaart op de klimaatverandering te verminderen, moeten onmiddellijke maatregelen worden genomen,” zeggen de onderzoekers. “Vluchten die door de reiziger zelf overbodig worden genoemd, zouden dan ook zoveel mogelijk moeten worden verminderd. In dat kader is het belangrijk dat de milieukosten van de vluchten in de prijs van het vliegticket zijn inbegrepen.”