Business class op een vliegtuig is aan de ene kant een symbool voor wie het zich kan veroorloven, en aan de andere kant is het ook voor vliegtuigmaatschappijen economisch erg belangrijk. Eerste klasse bestaat nog amper, en voor wie geen Business class kan betalen, zijn er nu zitjes in ‘Premium’. We blijven gefascineerd door wat er zich aan de andere kant van het gordijn afspeelt.

Vorige week zetten zo’n 1.500 privévliegtuigen koers richting het Zwitserse Davos, voor het Wereld Economisch Forum. De toestellen kunnen uiteraard niet landen in het Alpenstadje, want dat heeft geen eigen luchthaven. Ze moesten naar Zürich, van waaruit de elite onder de elite dan weer per helikopter de rest van het traject aflegde. De privéjets zijn het symbool voor de welvaart van de gasten op deze jaarlijkse bijeenkomst.

Winst dankzij een olijf

Ook in de luchtvaartsector zijn business class en andere voordelen van dure zitjes op een vliegtuig, populairder dan ooit geworden. Als vanouds wordt de bevolking in de lucht meer dan  ooit in klassen verdeeld. Het is dan ook ‘big business’ voor maatschappijen. Hieronder enkele interessante cijfers over ‘Business class’ op het vliegtuig:

• 12% – Het aandeel van de passagiers dat voor zaken reist.
• 10% – Het geschatte aandeel passagiers in eerste klasse dat de volledige kost voor een ticket zelf betaalt.
• 10% – Het extra verkeer op de luchthaven van Zürich tijdens het Wereld Economisch Forum.
• 40.000 dollar – Het bedrag dat American Airlines naar verluidt winst maakte door één olijf uit iedere salade in eerste klasse weg te nemen.

• 38.000 dollar – De prijs voor een enkel ticket in eerste klasse tussen New York en Abu Dhabi, inclusief een suite met woonkamer, een dubbel bed, en een privébadkamer met douche.
• 78% – De toename van het aantal boekingen in premium-economy in Noord-Amerika tussen 2015 en 2017.
• 675 dollar – De prijs die Cathay Pacific onlangs foutief in advertenties voor business en eerste klasse aankondigde, een tiende van het normale tarief. Ze beloofden wel om de spotprijs toe te kennen
• 7 kg – Het gemiddelde dat zakenreizigers meer wegen dan andere passagiers.

Premium class

Wat voor de passagiers extra luxe is, blijkt voor vliegtuigmaatschappijen economisch heel belangrijk te zijn. Het magazine Quartz bestudeerde gegevens van een heel jaar voor de populairste vluchtroute in de Verenigde Staten, tussen Los Angeles en New York. Zo’n 13% van de passagiers betaalde minstens 800 dollar voor een vlucht. Zij waren echter goed voor 40% van de omzet die de vluchtroute gedurende dat jaar heeft gedraaid.

Zo’n 3,6% van de passagiers telde meer dan 2.000 dollar voor een zitje neer. Zij zorgden samen voor 21% van de omzet van de route. Zowel American Airlines als United hadden deze dure tickets nodig om winst te maken. Zo’n 10% van hun omzet halen ze uit tickets die minstens 3.600 dollar kosten.

Een nieuwe trend is echter nog belangrijker voor de luchtvaartmaatschappijen. Passagiers kunnen uit ‘economy’ opstijgen naar een ‘premium’ model. De accommodaties in economy gaan achteruit, maar business class is voor de gemiddelde reiziger onbetaalbaar. Dan biedt ‘premium’ dat tikkeltje extra om je te onderscheiden van de rest. Vaak krijg je extra beenruimte en een iets betere boarding status.

Passagiers betalen gemakkelijk twee tot drie keer meer voor een premium zitplaats. En het briljante aan dat idee: de nieuwe afdeling in het vliegtuig gaat in vergelijking met business class maar met een lichte prijsverhoging gepaard, zodat die passagiers weinig reden hebben om hun luxe voor een goedkoper ticket in te ruilen.

Door de jaren heen

Hoe is het vliegen voor de elite doorheen de geschiedenis van de luchtvaart geëvolueerd:

• 1940: het was in de jaren 40 van vorige eeuw dat luchtvaartmaatschappijen hun cabine in klassen zijn beginnen onderverdelen. Op die manier wilden ze de vraag naar goedkopere tickets beantwoorden. Het verschil zat toen al in comfort en service voor wie het meeste wilde betalen. De meeste maatschappijen hadden twee klassen, maar sommige hadden er vier: deluxe, eerste klasse, tourist en economy.

• 1950: de vliegtuigen kregen in de jaren 50 de typische structuur die de klassen verdeelt. Vooral dan in de Boeing 707 en Douglas DC-8, die tot in de jaren 70 de populairste toestellen zouden blijven. In eerste klasse hadden passagiers geen bed meer, maar wel meer ruimte en comfortabelere zetels dan passagiers uit lagere klassen.
• 1979: als antwoord op de dure prijzen voor eerste klasse komt Qantas met wat mogelijk de allereerste ‘business class’ was. Al had ook British Airways in 1978 al een ‘Club Class’ die vergelijkbaar was met business class.
• 1983: Delta introduceert zijn ‘Medaillion Service’. De zitplaatsen zijn gelijkaardig aan die in de gewone klasse, maar de service is verbeterd en de cabine heeft meer privacy. Al snel hierna zal de maatschappij met grotere zetels komen en worden de cabines echt van elkaar gescheiden. Daarmee kreeg ook deze maatschappij een business class.
• 1992: Continental Airlines besluit om eerste klasse en business class te combineren in één cabine: BusinessFirst. Het was niet de eerste maatschappij die zoiets deed, maar Continental zou business class echt populairder gemaakt hebben dankzij prijzen die bij andere maatschappijen veel minder comfort opleverden. Verbeteringen waren onder andere grotere zetels met 140 centimeter beenruimte en het verwijderen van de middelste zitjes.
• Vroege jaren 90: de eerste vorm van ‘Premium’ duikt op in Taiwan en het Verenigd Koninkrijk.
• 2000: British Airways biedt als eerste volledige, platte bedden aan in business class, wat een nieuwe standaard voor comfort introduceert.

• 2007: Jet Airways voorziet als eerste ‘suites’ aan boord, maar al gauw zouden de business class  ‘pods’ de nieuwe norm worden.

Einde van eerste klasse

Steeds meer luchtvaartmaatschappijen stappen af van de klassieke eerste klasse en kiezen ervoor om hun business class te verbeteren. Ze doen dat door betere werkruimtes aan te bieden, alsook de platte bedden die normaal enkel voor passagiers in eerste klasse voorzien waren. Daar is een goede reden voor, want passagiers in business class nemen doorgaans vaker het vliegtuig. Het is dus interessanter om hen in de watten te leggen dan de extreem rijken die al eens 40.000 dollar voor een suite aan boord van een vliegtuig willen betalen.

Delta verwijderde al in 1992 z’n eerste klasse, maar nu lijkt dit voor de meeste maatschappijen eerder de norm te worden. In 2016 schrapte ook Emirates aan boord van de twee verdiepingen tellende Airbus A380 de eerste klasse. Vanaf dan zouden er 58 bedden voor business class voorzien worden, naast 557 zitjes in economy.

Helaas is het niet voor iedereen weggelegd om eens in business class te kunnen vliegen. Je moet al geluk hebben dat tickets veel goedkoper zijn. Wel kan je proberen sparen met ‘air miles’. Of je kan je vlucht opsplitsen met een tussenstop door eens met minder bekende maatschappijen te vliegen. Dan zal business class misschien al iets beter betaalbaar zijn. En anders is er natuurlijk altijd nog Premium …