Key takeaways
- 2024 wordt naar verwachting het warmste jaar ooit, waarbij de gemiddelde temperatuur wereldwijd meer dan 1,5°C boven het pre-industriële niveau zal uitkomen. Het El Niño-weerpatroon en door de mens veroorzaakte klimaatverandering dragen bij aan deze opwarmingstrend.
- Wetenschappers waarschuwen dat het slechts een kwestie van tijd is voordat er nieuwe temperatuurrecords worden gevestigd, ondanks onzekerheden in toekomstige temperatuurtrajecten.
Prognoses van de Europese klimaatdienst geven aan dat 2024, een jaar dat gekenmerkt wordt door extreme hittegolven en verwoestende stormen, waarschijnlijk het warmste jaar ooit zal worden. De wereldwijde gemiddelde temperatuur zal naar verwachting het pre-industriële niveau met meer dan 1,5°C overschrijden, waardoor 2024 het eerste kalenderjaar wordt dat deze significante drempel overschrijdt. Hoewel de door de mens veroorzaakte klimaatverandering de belangrijkste oorzaak is van deze opwarmingstrend, dragen natuurlijke factoren zoals het El Niño-weerpatroon ook bij.
Dit voorspelde record doet de alarmbellen rinkelen in de aanloop naar de komende VN-klimaatconferentie COP29 in Azerbeidzjan. Experts benadrukken de dringende noodzaak voor regeringen om doorslaggevende actie te ondernemen tijdens COP29 om verdere opwarming van de aarde te beperken. In de eerste tien maanden van 2024 waren de temperaturen uitzonderlijk hoog en een drastische daling in de laatste twee maanden is hoogst onwaarschijnlijk. Gegevens van de Europese Copernicus klimaatveranderingsdienst suggereren dat 2024 minstens 1,55°C warmer zou kunnen worden dan pre-industriële tijden.
Recordbrekende temperaturen
Deze mijlpaal overtreft het vorige record van 1,48°C uit 2023 en betekent een nieuw hoogtepunt in wereldwijde temperatuurrecords. Met name 2024 zou het eerste kalenderjaar zijn waarin de opwarmingslimiet van 1,5°C, zoals gedefinieerd door de Copernicus-gegevens, wordt overschreden. Dit heeft een symbolische betekenis omdat bijna 200 landen zich in 2015 in het kader van het klimaatakkoord van Parijs hebben vastgelegd op een beperking van de temperatuurstijging op lange termijn tot dit niveau, met als doel de ernstigste gevolgen van klimaatverandering te verzachten.
Hoewel het overschrijden van de limiet van 1,5°C in één jaar niet automatisch de doelstellingen van het Akkoord van Parijs tenietdoet, omdat het verwijst naar gemiddelde temperaturen over langere perioden om rekening te houden met natuurlijke variaties, brengt elke jaarlijkse overschrijding de wereld dichter bij het overschrijden van deze drempel op de lange termijn. De VN waarschuwde onlangs dat de opwarming van de aarde deze eeuw meer dan 3°C kan bedragen als het huidige beleid wordt voortgezet.
Bijdragende factoren en toekomstvoorspellingen
Specifieke gebeurtenissen in 2024 geven nog meer reden tot bezorgdheid. Aan het begin van het jaar waren er hoge temperaturen door het natuurlijke El Niño weerpatroon, dat gekenmerkt wordt door warmer oppervlaktewater in de oostelijke tropische Stille Oceaan dan normaal, waardoor overtollige warmte vrijkomt in de atmosfeer. Hoewel deze fase van El Niño rond april 2024 eindigde, zijn de temperaturen wereldwijd hardnekkig hoog gebleven. In de afgelopen week hebben de gemiddelde dagtemperaturen wereldwijd nieuwe records gevestigd voor deze tijd van het jaar, volgens gegevens van Copernicus.
Wetenschappers verwachten een overgang naar de tegenovergestelde fase, La Niña, die theoretisch zou moeten leiden tot een tijdelijke daling van de wereldwijde temperaturen volgend jaar. Het precieze traject blijft echter onzeker. Wetenschappers blijven de ontwikkelingen tot 2025 en daarna volgen. Ondanks deze onzekerheden en de nog steeds snel stijgende broeikasgasniveaus, waarschuwen experts dat het slechts een kwestie van tijd is voordat er nieuwe temperatuurrecords worden gevestigd.
Consequenties en dringende actie
De escalerende temperaturen intensiveren stormen, maken hittegolven heviger en leiden tot meer extreme regenval, met aanzienlijke gevolgen voor mensen over de hele wereld. Professor Hawkins benadrukt dat het bereiken van een uitstoot van nul procent cruciaal is om de temperatuur op aarde te stabiliseren en verdere catastrofale gebeurtenissen te voorkomen.
Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!