Belangrijkste conclusies

• De OPEC heeft voldoende reservecapaciteit om een volledige stopzetting van de Iraanse olie-export te compenseren als Israël zijn installaties zou aanvallen.
• De organisatie zou echter voor uitdagingen komen te staan als Iran vergeldingsmaatregelen neemt tegen installaties van Golfstaten, waardoor de effectieve reservecapaciteit aanzienlijk zou kunnen afnemen.
• Een breder conflict in het Midden-Oosten met aanzienlijke productieverstoringen zou kunnen leiden tot hogere olieprijzen en hogere brandstofkosten.

De OPEC heeft voldoende reservecapaciteit om een volledige stopzetting van de Iraanse olie-export te compenseren als Israël zijn installaties zou aanvallen. De organisatie zou echter voor uitdagingen komen te staan als Iran vergeldingsmaatregelen neemt tegen installaties van Golfstaten. Recentelijk heeft Iran honderden raketten afgevuurd op Israël als reactie op Israëlische luchtaanvallen en aanvallen. Hoewel de spanningen hoog blijven door dreigementen van beide kanten, heeft OPEC+ voldoende reservecapaciteit om een mogelijk verlies van Iraanse olieproductie te compenseren.

OPEC+, bestaande uit OPEC-leden en bondgenoten zoals Rusland en Kazachstan, voert momenteel productieverlagingen door om de prijzen te ondersteunen te midden van de zwakke wereldwijde vraag. Deze strategie reserveert miljoenen vaten aan reservecapaciteit. Saoedi-Arabië heeft naar schatting de mogelijkheid om de productie met 3 miljoen vaten per dag te verhogen, terwijl de Verenigde Arabische Emiraten 1,4 miljoen vaten per dag kunnen toevoegen. Tijdens hun recente vergadering bespraken de OPEC+ leden de naleving van de bestaande productiebeperkingen, maar ze gingen niet rechtstreeks in op het Israëlisch-Iraanse conflict.

Regionale kwetsbaarheid

Hoewel de OPEC over de capaciteit beschikt om een mogelijk verlies van Iraanse olie op te vangen, bevindt een aanzienlijk deel van die capaciteit zich in de Golfregio in het Midden-Oosten, wat de OPEC kwetsbaar maakt voor escalatie. Analisten suggereren dat de effectieve reservecapaciteit aanzienlijk zou kunnen afnemen als de aanvallen op de energie-infrastructuur in de regio intensiveren. In een dergelijk scenario zou het Westen kunnen overwegen om strategische reserves aan te spreken.

Israël heeft tot nu toe afgezien van het aanvallen van Iraanse oliefaciliteiten, maar experts speculeren dat ze mogelijk Iraanse olieraffinaderijen en de oliehaven van het eiland Kharg zouden kunnen aanvallen, die verantwoordelijk is voor ongeveer 90 procent van de export van ruwe olie van het land. Tijdens de Iran-Irak oorlog in de jaren ’80 richtte Irak zich regelmatig op tankers rond Kharg Island en dreigde de olieterminal te vernietigen.

Uitgebreid conflict

Er bestaat bezorgdheid dat Iran of zijn gevolmachtigden zich zouden kunnen richten op energieactiviteiten in andere regio’s als een manier om de impact van het conflict uit te breiden. In 2019 voerden Iraanse proxies een drone-aanval uit op Saudische olieverwerkingsfaciliteiten, waardoor 50 procent van de ruwe olieproductie van het koninkrijk tijdelijk werd stilgelegd. Analisten voorspellen dat als de spanningen verder escaleren, de proxies van Iran aanvallen zouden kunnen uitvoeren op olieproducenten in het Midden-Oosten, met name Saoedi-Arabië. Hoewel Saoedi-Arabië en Iran sinds 2019 enige politieke toenadering hebben gezocht, blijven de betrekkingen gespannen.

Ondanks de aanhoudende geopolitieke gebeurtenissen, zoals de oorlog in Oekraïne en het conflict in het Midden-Oosten, zijn de olieprijzen relatief stabiel gebleven binnen een bereik van 70 dollar tot 90 dollar per vat. De stijging van de Amerikaanse productie heeft geholpen om de bezorgdheid over verstoringen van het aanbod op de markt te verminderen. De Verenigde Staten produceren 13 procent van de wereldwijde ruwe olie en bijna 20 procent van de wereldwijde vloeibare olieproductie, vergeleken met het aandeel van de OPEC van 25 procent van de wereldwijde ruwe olieproductie en de OPEC+ van 40 procent.

Markt veerkracht

Deze diversificatie van het aanbod uit Amerikaanse bronnen, gecombineerd met een ruime reservecapaciteit binnen de OPEC, heeft geresulteerd in een markt die bestand lijkt tegen grote schokken in het aanbod, ondanks regionale spanningen. Een breder conflict in het Midden-Oosten met aanzienlijke productieverstoringen zou echter onvermijdelijk leiden tot hogere olieprijzen en hogere brandstofkosten. Deze potentiële prijsstijging zou een impact kunnen hebben op de campagne voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen, vooral die van vicepresident Kamala Harris.

De Verenigde Staten zullen Israël naar verwachting aanmoedigen om een meer gematigde reactie op de situatie te geven, met als doel een aanzienlijke escalatie van de spanningen te voorkomen.

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!