N-VA, cd&v en Vooruit onderhandelden deze week verder over een Vlaamse regering. De gesprekken in de thematische werkgroepen zijn afgerond. Daardoor blijven er nog een paar moeilijke punten liggen die de centrale werkgroep nog moet uitklaren. Dat zal na de week vakantie gebeuren.

In het nieuws: De 19 werkgroepen zijn klaar met hun werk, de onderhandelingen gaan straks verder.

• Sinds woensdagavond zijn de 19 thematische werkgroepen klaar met hun voorbereidend werk. De teksten werden doorgespeeld naar formateur Matthias Diependaele (N-VA). Hij uniformeert de teksten donderdag en vrijdag. Daarnaast werkt hij verder aan de budgettaire tabellen.
• De werkgroepen hebben een aantal moeilijke dossiers wel doorgeschoven naar de centrale werkgroep. Over onder meer duurdere dienstencheques, het Groeipakket (de huidige kinderbijslag) of het stikstofdossier werd nog geen consensus gevonden. Die thema’s komen dus op het bord van de hoofdonderhandelaars. Zij gaan ermee aan de slag na een weekje rust.
• Op dinsdag 12 augustus komt de centrale werkgroep van de Vlaamse onderhandelaars weer samen. Er zullen eerst praktische afspraken worden gemaakt over wanneer de verschillende knelpunten aangepakt kunnen worden. Dinsdagnamiddag plant Diependaele dan een een-op-een-gesprek met Vooruit. Woensdagvoormiddag komt cd&v langs voor een bilaterale meeting. De bedoeling is om tijdens die gesprekken de budgettaire tabellen een eerste keer op tafel te leggen, weet De Morgen.

Vrijheid of niet?

Lastig dossier 1: Onderwijs.

• De onderhandelingsnota die ontslagnemend minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) opstelde, lekte al uit. Er bleken een aantal strenge N-VA-maatregelen in te staan, zoals meer controle van de overheid op de onderwijskwaliteit door centrale toetsen, het benadrukken van de verantwoordelijkheden voor de ouders bij de opvoeding van hun kinderen en minder macht voor de onderwijskoepels.
• Ook Vooruit-voorzitter Conner Rousseau wil meer overheidscontrole op het onderwijs. Als het aan hem lag, zou hij de “vrijheid van onderwijs afschaffen”, zo schreef hij op Instagram. “Ik ben voor onderwijs door de overheid, niet door Kerk of de moskee”, aldus Rousseau.
• Dat irriteert cd&v mateloos. De partij blijft sterk verbonden met de katholieke zuil en wil dan ook subsidies voor het katholiek onderwijs behouden. De vrijheid van ouders om onderwijs te kiezen voor hun kind en voor scholen om hun lessen samen te stellen wil cd&v zoveel mogelijk behouden. De ideeën van Vooruit en N-VA vallen dan ook niet in goede aarde.
• En dan zijn er nog de gratis schoolmaaltijden, waar Vooruit een breekpunt van maakte in de kiescampagne. Daar zitten cd&v en N-VA weer op een lijn. Ouders zijn verantwoordelijk voor de voeding van hun kind, staat in de nota. Dat punt lijkt te zullen sneuvelen, al hoopt Vooruit het nog te bespreken.

Doos van Pandora

Lastig dossier 2: Omgeving.

• Het Stikstofakkoord zorgt nog altijd voor wrevel aan tafel. De vraag is of het akkoord, zoals overeengekomen tussen N-VA, cd&v en Open Vld in de vorige Vlaamse regering, aangepast moet worden.
• Cd&v lijkt de afgelopen weken zelf niet meer te weten wat het wil. Ontslagnemend minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v) haalde aan dat er niet zou worden afgedongen op de doelstelling: “De stikstofuitstoot van de landbouwsector moet halveren. Dat staat buiten kijf”. Even goed is er onderhandelaar Bart Dochy (cd&v), die aanhaalde dat “als de finale tekst niet oké is, dan keuren wij het regeerakkoord niet goed”. Cd&v heeft geen zin om hun landelijke achterban kwijt te spelen bij de gemeenteraadsverkiezingen. Vlaams Belang zet ook stevig in op landbouw. Daarom hopen de christendemocraten toch nog iets te wijzigen aan het stikstofakkoord in het voordeel van de boeren.
• Vooruit wil het Stikstofakkoord graag ook gewijzigd zien, maar dan liefst nog strikter. In het achterhoofd zit de Europese Natuurherstelwet die de socialistische partij goedkeurde. Bij Vooruit is te horen dat de partij het liefst het akkoord volledig openbreekt en opnieuw onderhandelt.
• “De doos van Pandora” noemt een onderhandelaar het dossier tegenover de VRT. Het kostte de vorige regering heel wat moeite om een akkoord te sluiten. Dat nu weer opengooien, zou voor enorm veel vertraging kunnen zorgen.

Lastig dossier 3: Welzijn.

• Op welzijn pleit de nota die ontslagnemend minister Zuhal Demir (N-VA) opstelde voor een verregaande hervorming. N-VA wil één zorgkas overhouden die door de overheid gestuurd wordt. Dat zou de macht van de ziekenfondsen laten afnemen. Er komt dan “één Vlaamse innings- en uitbetalingsactor”. Datzelfde principe geldt dan ook voor het Groeipakket, dat centraal geregeld moet worden.
• Opnieuw is met name cd&v ongerust over die plannen. De christendemocraten lezen in de tekst een poging om het middenveld te verzwakken. Ook de socialisten vrezen voor minder macht van ‘hun’ socialistisch ziekenfonds. Al werd er eerder al opgemerkt dat Vooruit minder vast zou houden aan hun zuil dan cd&v. Die laatste krijgt het verwijt te krampachtig vast te houden aan de status quo.

Computer says no

Om te volgen: Ook fusies en uiteraard de begroting komen nog op tafel

• Een kleiner, maar daarom niet makkelijker dossier is dat van de gemeentefusies. N-VA wil fusies tussen gemeentes met minder dan 40.000 inwoners verplicht maken. Ook daar werpt cd&v zich op als verdediger van het landelijke. “Computer says no“, was het categorieke antwoord van voorzitter Sammy Mshdi (cd&v).
• Al die thema’s moeten tot slot nog samenkomen in het budgettaire plaatje. Dat blijft hét hoofdpunt van N-VA: een gezond en zuinig bestuur. N-VA wil de begroting dan ook in evenwicht houden, zeker omdat het federale begrotingstekort lastig af te remmen blijkt. Cd&v en Vooruit willen dan meer flexibiliteit.
• De vraag is dan ook hoe snel de onderhandelingen in een afrondende fase belanden. Het optimisme is door al die tegenstellingen wat gaan liggen. “Ik geloof niet dat we voor september al een regering hebben”, verklaart een kopstuk aan de VRT.