Fraai was het niet, het beeld dat de Vlaamse regering noodgedwongen kwam neerzetten, in het Vlaams Parlement. Daarbij was de voltallige top van die regering gesommeerd: Jan Jambon (N-VA), de minister-president, maar ook vice-ministerpresident Bart Somers (Open Vld) die een opvallende rol als scherprechter speelde, en daarnaast de twee protagonisten van het conflict, minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v) en minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA).

• Die laatste twee zaten helemaal aan het uiteinde van de bankjes, ver weg van elkaar. Veel contact tussen beide is er niet meer: het lijkt helemaal op, die menselijke relatie. Beider lichaamshouding tijdens de tussenkomsten sprak boekdelen.
• Tot frustratie van de oppositie moest het debat ook in commissie plaatsvinden: plenair is het Vlaams Parlement al in vakantie. Dat leidde regelmatig tot frictie tussen de commissievoorzitter, in deze N-VA’er Steven Vandeput en de oppositie: die eisten meer spreektijd, zoals ze die plenair wel zouden gekregen hebben.
• Demir ging deze week over tot het uitsturen van een ‘ministeriële instructie’, die de stikstofnormen nog eens scherper maakte voor de landbouw. Dat deed de N-VA uit “pure noodzaak”, omdat cd&v weigerde het ontwerpdecreet stikstof van Demir vrijdag op de ministerraad goed te keuren. Dat was de allerlaatste ministerraad voor de zomer, en zo kelderde cd&v de facto heel de stikstofdeal: niemand denkt dat er nu nog op tijd een wetgevend kader komt.

Naaktstrand

• De oppositie was meteen dan ook snoeihard: “In 2019 moest hier al een decreet liggen. Er is een arrest nodig geweest om jullie te dwingen om jullie werk te doen. Er was in 2019 een omzendbrief. We zijn nu 2023 en we zitten op dit moment met een ministeriële instructie waarvan iedereen het hier over eens is dat die eigenlijk voor meer juridische onzekerheid zorgt dan voor minder”, zo was Groen-fractieleider Mieke Schauvliege scherp.
• “Die instructies van Demir zijn pure pesterij en een heksenjacht ten aanzien van de boeren. (…) Het Algemeen Boerensyndicaat (ABS), waar u nog mee op tour geweest bent, mevrouw Demir, die mensen zijn woest op u na uw demarche van gisteren”, zo stelde Stefaan Sintobin (Vlaams Belang).
• “U, als leden van de Vlaamse Regering, als u op vakantie gaat, zou er maar één plaats moeten zijn waar u naartoe kunt. Als u hier zoals vandaag zonder kleren staat, moet u allemaal naar het naaktstrand van Bredene. Deze keizer is in ieder geval naakt. Het is jammer dat we er allemaal naar moeten kijken”, zo vatte Bruno Tobback (Vooruit) het mooi samen.

Goed genoteerd: Bart Somers (Open Vld) deed cd&v het meeste pijn.

• De tussenkomsten van de Vlaamse regering, om nog eens te duiden waar het nu op mis was gelopen, herhaalden de standpunten van de afgelopen dagen.
• Daarbij noemde N-VA’ers Demir, maar ook minister-president Jambon de koppeling die Jo Brouns gemaakt had, van het ontwerpdecreet aan het laten uitvoeren van een Milieueffectenrapport (MER), een “woordbreuk”: zo was het niet afgesproken. De cd&v-minister van Landbouw had het dan weer over “noodzakelijke garanties” voor zijn achterban, de boeren, om die koppeling uit te leggen.
• “Hadden wij vrijdag, op basis van het akkoord dat wij gemaakt hebben in maart, het ontwerpdecreet dat voorlag in de regering voor een eerste keer kunnen of moeten goedkeuren, op basis van het akkoord dat we samen, met drie partijen, gemaakt hebben? Voor mij is het antwoord daar glashelder op: ja.”, zo zette Somers toch fors Brouns en cd&v in de wind. Daarbij benadrukte hij dat ook hij vond en vindt dat die MER er dringend moet komen, en ook finaal nodig is om alles goed te keuren. Maar met z’n tussenkomst maakte hij wel heel duidelijk wie volgens hem de stokebrand was en is.
• Dat het daarbij emotioneel verliep, binnen de Vlaamse regering is ondertussen wel duidelijk. Volgens meerdere bronnen wilde Brouns daarbij wel z’n ontslag geven, wat Jambon eigenlijk vroeg. “Tot spijt van wie het benijdt, maar ik ga geen ontslag nemen. Ik ben er de voorbije dagen meer dan ooit van overtuigd dat er mensen nodig zijn die de landbouw steunen”, zo stelde Brouns daarover in de Commissie, terwijl hij het verhaal aan De Standaard afdeed als “quatsch”. Bizar, omdat ook cd&v-bronnen het bevestigd hadden.

“Psychologische oorlog”

• Vanmorgen op Radio 1 zei partijgenoot en mede-Boerenbonder Bart Douchy (cd&v) er ook het volgende over: Er is, in het heetst van de strijd, daar wel even sprake van geweest. Ik ben blij dat hij dat niet gedaan heeft.”
• Opvallend was dat cd&v met Douchy en Tine Rombouts (cd&v) ook enkel Vlaamse Parlementsleden had gestuurd die uit de Boerenbond-stal komen, binnen cd&v. Zij toonden zich andermaal bijzonder boos op Demir, die een hele tirade over zich kreeg. Rombouts sprak de N-VA minister aan en stelde dat zij “boeren het faillissement injaagt”, dat ze “een psychologische oorlog met hen voert”,  “menselijke drama’s creëert” en “volledige de eigen voedselvoorziening op het spel zet”.
• De oppositie kon moeilijk over zoveel verbaal geweld, maar het ironische is natuurlijk dat cd&v wél midden in de Vlaamse regering zit, en mee de crisis veroorzaakte.
• Op Radio 1 was Tobback vanmorgen, vanuit de oppositie, genadeloos in zijn oordeel: “Bij cd&v wil men gewoon naar de verkiezingen met ‘de boeren’, met ‘landbouw’ als thema. En daarvoor is men bereid om met het lot van die boeren zelf te gaan spelen. In dit dossier stel ik vast dat om electorale reden cd&v de oplossingen en zelfs de zoektocht naar oplossingen wil saboteren.”