De Europese Unie (EU) zal meedoen met een internationale inspanning om onderzoek te doen naar alternatieve maatregelen om de klimaatverandering tegen te gaan. Een van de opties: aërosolen, kleine deeltjes die in de lucht zweven, in de atmosfeer pompen om het zonlicht te weerkaatsen.

In het nieuws: Woensdag zal de Unie een raamwerk bekendmaken voor maatregelen om de klimaatverandering tegen te gaan. Dat bericht Bloomberg aan de hand van een conceptdocument dat het persagentschap kon inkijken.

• Wellicht een van de opvallendste zaken die bestudeerd gaan worden: de EU gaat bekijken of het aanpassen van de atmosfeer om de zon te blokkeren gevaren met zich meebrengt. “Deze technologieën introduceren nieuwe risico’s voor mensen en ecosystemen, terwijl ze ook de machtsongelijkheid tussen naties kunnen vergroten, conflicten kunnen aanwakkeren en een groot aantal ethische, juridische, bestuurlijke en politieke kwesties kunnen opwerpen”, staat er te lezen.
• De EU zal wellicht proberen om een regelgevend kader te creëren op internationaal vlak. “De EU zal internationale inspanningen ondersteunen om de risico’s en onzekerheden van klimaatinterventies, waaronder de wijziging van zonnestraling, uitgebreid te beoordelen”, aldus het conceptdocument.
• Het gaat onder andere over ‘stratosferische aërosolinjectie’, een techniek waarbij aërosolen in de atmosfeer worden gepompt zodat een deel van het zonlicht dat de aarde bereikt, wordt teruggekaatst. Volgens de Intergouvernementele Werkgroep inzake Klimaatverandering (IPCC), de organisatie van de Verenigde Naties (VN) om de risico’s van klimaatverandering te evalueren, is deze methode “de best bestudeerde methode van zonnestralingsbeheer, met een hoge overeenstemming dat die de opwarming (van de aarde, red.) kan beperken tot onder de 1,5 graden Celsius”.
• Volgens critici is het echter onmogelijk om te weten wat voor onvoorziene bijwerkingen zulke grootschalige klimaatinterventies zullen hebben. Zo zouden regenpatronen rond de wereld kunnen worden aangetast, waardoor sommige regio’s schade zouden ondervinden. Sommige wetenschappers pleiten zelfs voor internationale regels die de technologie zouden verbieden.

Ook buiten de EU

Opmerkelijk: Experimenten met stratosferische aërosolinjectie worden al enkele jaren uitgevoerd.

• Het concept om de zon te blokkeren bestaat in feite al sinds de jaren 1970, toen de Russische klimatoloog Mikhail Boediko het voorstelde als oplossing voor de naderende klimaatopwarming. Soms wordt de maatregel daardoor het ‘Boediko-deken’ genoemd.
• De technologie wordt intussen ook effectief getest. Microsoft-oprichter Bill Gates steunde in 2021 een experiment om krijtpoeder los te laten in de stratosfeer, om te zien of het zonlicht op die locatie gedimd kon worden. Uiteindelijk werd het project afgelast, ironisch genoeg nadat milieuactivisten de alarmbel luidden.
• Ook andere miljardairs, zoals Amazon-oprichter Jeff Bezos, onderzoeken de technologie. Het bedrijf werkt samen met het Amerikaanse National Center for Atmospheric Research en de ngo SilverLining om computermodellen te maken van wat er zou gebeuren indien de atmosfeer wordt volgepompt met zwaveldioxide.
• Ook Dustin Moskovitz, een mede-oprichter van Facebook, heeft geld geïnvesteerd om de technologie te onderzoeken. Hij gaf zo’n 900.000 dollar aan wetenschappers uit een tiental landen om de effecten van stratosferische aërosolinjectie te onderzoeken.

Ironisch: Het feit dat een aantal miljardairs technologie onderzoeken die de zon blokkeert, doet velen denken aan een beruchte aflevering van The Simpsons. De megalomane Mr. Burns, een stereotype van de zelfzuchtige Amerikaanse miljardair, slaagt er tijdens de aflevering in de zon te blokkeren, zodat burgers dag en nacht gebruik moeten maken van de elektriciteit van zijn kerncentrale. Maar hoewel Burns de zon blokkeerde uit winstbejag, doen de miljardairs in het echte leven dat naar eigen zeggen om de wereld te redden.

(nd)