De context: Het Adviescomité had als opdracht de uitdagingen van cryptomunten zo goed mogelijk in kaart te brengen met het oog op de regulering ervan. “Maar reguleren betekent niet verbieden of verwerpen. Het betekent stappen ondernemen om ervoor te zorgen dat elke burger die hieraan begint, zich eerst bewust is van wat hij of zij doet. We zullen ongetwijfeld te horen krijgen dat het te laat is. Maar als we het niet doen, zou het nog erger zijn”, zei de voorzitter van de commissie, Gilles Vanden Burre (Ecolo), tijdens de eerste van een reeks hoorzittingen waarin een dertigtal deskundigen met verschillende achtergronden aan het woord komen.

Of de traagheid van het proces of de inhoud van de resulterende resolutie nu wel of niet wordt bekritiseerd, de parlementsleden zullen zich in ieder geval in het onderwerp hebben verdiept. Zij zullen hebben gedebatteerd met een cryptograaf die door Bitcoin-bedenker Satoshi Nakamoto werd geciteerd, vertegenwoordigers van consumentenorganisaties, directeurs van energieleveranciers met ervaring in de cryptosector zoals Hydro-Québec, en bestuursleden van de centrale bank en de marktautoriteit.

De lessen: Als resultaat van dit werk heeft het Adviescomité een dertigtal maatschappelijke kwesties in verband met cryptomunten geïdentificeerd:

• de impact op de financiële sector, met name gezien het feit dat 10 procent van de Belgische huishoudens deze digitale activa bezit, volgens een studie van de Europese Centrale Bank (ECB);
• het belang van de ontwikkeling van een Europese markt voor crypto-activa “met als doel, neutraliteit en stabiliteit”;
• de ecologische impact, aangezien “een transactie op de Bitcoin blockchain 160 dollar kost, 1.000 KWh verbruikt (een derde van het gemiddelde jaarverbruik van een Belgisch huishouden) en 300 gram elektronisch afval genereert”, volgens berekeningen van hoogleraar Bart Preneel van de KU Leuven;
• de groeiende toepassing van crypto wereldwijd bij bedrijven als PayPal, Visa, Tesla, Mastercard en in staten als El Salvador, Oekraïne en Vietnam;
• “de technologische en economische kansen die cryptomunten en blockchains vertegenwoordigen in de context van verantwoord, gereguleerd en duurzaam gebruik”;
• de behoefte aan een wetgevend kader “dat innovatie mogelijk maakt, op een duurzame en inclusieve manier”;
• de hoge volatiliteit van crypto-activa; de noodzaak om consumenten te informeren over de “risico’s die inherent zijn aan speculatieve investeringen”;
• de “kwetsbaarheid van jongere doelgroepen” voor deze risico’s die “inherent zijn aan cryptocurrencies”;
• het aantal crypto-activa dat aan de bestaande Europese financiële regelgeving ontsnapt;
• het gebrek aan duidelijkheid in het fiscale kader dat van toepassing is op inkomsten die door crypto-activa worden gegenereerd, alsook op eventuele kapitaalverliezen of -winsten;
• de toename van politieonderzoeken waarbij crypto-activa zijn betrokken, met name gezien de statistieken die in België door de Federal Computer Crime Unit zijn gerapporteerd; de noodzaak om fraude en het witwassen van geld te bestrijden;
• het gebrek aan middelen en instrumenten van de federale autoriteiten om een uitgebreide financiële controle te waarborgen;
• de technische obstakels voor openbare aanklagers om crypto-activa in beslag te nemen.

Een omgeving die snel verandert

Kortom, de federale afgevaardigden in het adviescomité hebben geen echte doorbraken gemaakt in de regulering van digitale munten. Zonder het einde van dit parlementaire werk af te wachten, heeft de cryptoplaneet zijn revoluties voortgezet, onderbroken door grote aardbevingen (Terra Luna, Celsius, FTX…). De EU heeft ook grote vooruitgang geboekt bij het opstellen van haar eigen regelgeving inzake markten voor crypto-activa (Markets in Crypto-assets, MiCA), terwijl de ECB de laatste hand legt aan haar studiefase met het oog op de invoering van een digitale euro.

Tijdens de analyse en reflectie van de parlementsleden veranderde de Belgische wetgeving zelfs, met de verplichting voor aanbieders van crypto-gerelateerde diensten (beurs, bewaring, distributeurs) om zich te registreren bij de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA). De belastingregeling is er niet duidelijker op geworden, onder meer door de imbroglio van de verplichte aangifte van buitenlandse rekeningen met crypto-activa en de technische beperkingen van de aangifte-systemen. Om nog maar te zwijgen van de belemmering van de ontwikkeling van het crypto-ecosysteem in België door de banksector. Kenmerkend hiervoor zijn de moeilijkheden voor crypto-ondernemers om een eenvoudige bankrekening te hebben.

De 10 geboden

Niettemin verdient het Adviescomité voor Wetenschappelijke en Technologische Vraagstukken krediet voor het eindelijk documenteren van het onderwerp crypto. En daarom vragen de parlementsleden de federale regering om eindelijk al deze kwesties in verband met Bitcoin en zijn ecosysteem in overweging te nemen. De parlementaire resolutie beveelt het team van Alexander De Croo aan om in dit verband 10 acties te ondernemen:

1. Ondersteuning van MiCA en aanverwante initiatieven

Dit spreekt voor zich, maar de parlementsleden roepen de federale regering op om de Europese regelgeving inzake cryptomarkten te ondersteunen en pleiten er daarbij voor dat bij de classificatie van de ecologische voetafdruk van crypto’s zoveel mogelijk rekening wordt gehouden met “de internalisering van de kosten in verband met de CO2-uitstoot en het energieverbruik van de hele waardeketen”; b) dat alleen cryptoactivamodellen die een voorbeeldige groene classificatie bereiken “door overheidsstimulansen” moeten worden aangemoedigd.

Met dezelfde redenering roepen de parlementsleden de regering op om “deugdzame blockchainmodellen aan te moedigen die gemeenschappelijke regels kunnen ontwikkelen om problematisch, frauduleus en energie-intensief gedrag uit te sluiten.”

2. Invoering van een “MiCA-label”

De parlementsleden verwachten dat de bevoegde ministers de toekomstige MiCA-regelgeving op Belgisch niveau en de Europese classificatie van cryptomunten concretiseren door de invoering van een kwaliteitslabel dat cryptomunten classificeert volgens hun ecologische voetafdruk, innovatie en betrouwbaarheid.

3. Bewustmaking

Grotendeels geïnspireerd door de plannen van de FSMA en het toekomstige kader van MiCA, vereist de resolutie van de parlementsleden dat voor elke crypto-commercial een waarschuwing over de risico’s van financiële en speculatieve beleggingen wordt weergegeven.

4. Bescherming van (jongere) mensen

Volgens de logica van de financiële opvoeding wordt de federale regering verzocht campagnes en voorlichtingsprogramma’s voor jongeren te organiseren. Zij moet er ook voor zorgen dat reclame voor handelsplatforms voor cryptomunten niet op minderjarigen is gericht.

5. Opleiding van federale crypto-experts

De parlementsleden roepen de ministers en staatssecretarissen op om “expertise in de vorm van werkgroepen en opleidingen” op te zetten in de federale administratie en voor federale werknemers met betrekking tot blockchain- en crypto-technologieën. In de parlementaire tekst wordt benadrukt dat tegelijkertijd bijzondere aandacht moet worden besteed aan “de risico’s die bestaan rond anonimiteit”.

“Een nationaal ecosysteem creëren om innovatie te stimuleren”

Eén van de 10 crypto-geboden

6. Ondersteuning van het gebruik van blockchain

De parlementsleden dragen de regering op om het gebruik van blockchain binnen de federale administratie, federaal gerelateerde overheidsinstellingen en in door de federale overheid ontwikkelde projecten te ondersteunen. In de tekst wordt de uitvoerende macht verzocht de nodige regelgeving te ontwikkelen “om een dergelijk gebruik op duurzame en inclusieve wijze te stimuleren en te vergemakkelijken”.

De regering zal naar verwachting ook de samenwerking tussen de publieke en private sector ondersteunen om “een nationaal ecosysteem” te creëren om innovatie, verspreiding en valorisatie van blockchain-gerelateerde technologieën te stimuleren.

7. Een portemonnee voor iedereen

Er wordt ook gesproken over het geven van een gedecentraliseerde digitale portemonnee aan elke burger, aangedreven door blockchaintechnologieën, “in lijn met de richtlijnen en sturing van de ECB”.

8. Verduidelijking van de belastingheffing

Europarlementariërs roepen de regering op om de reikwijdte van bank-, wissel-, krediet- en spaarinstellingen te verduidelijken in het kader van de verschillende vormen van opslag van crypto-activa. Dit is “om elke dubbelzinnigheid met betrekking tot de aangifteplicht voor de inkomstenbelasting weg te nemen en de technische belemmeringen in verband met de aangifteplicht voor buitenlandse rekeningen in cryptocurrencies op te heffen”. Idealiter, zo dringt de parlementaire tekst aan, vóór de uiterste datum voor het indienen van belastingaangiften voor het inkomstenjaar 2023 en het belastingjaar 2024.

Ook op fiscaal gebied vraagt het adviescomité om een verduidelijking van de fiscale classificatie van inkomsten uit crypto-activa en om een onderzoek naar de wenselijkheid van een specifiek wettelijk kader voor de fiscale behandeling van crypto-activa in overeenstemming met het Europese regelgevingskader.

9. Uitrusting van de rechterlijke macht

Het Adviescomité Technologie dringt er bij de regering op aan om openbare aanklagers te voorzien van de technische en personele middelen om beslag te kunnen leggen op crypto-activa.

10. Uitrusting van de politie

De parlementsleden verwachten dat het team van Alexander De Croo de federale eenheid computercriminaliteit de nodige middelen en training verschaft om cryptofraude op te sporen en de internationale samenwerking te versterken.

(lb,kg)