De Braziliaanse kiezers gaan zondag voor een tweede keer naar de stembus om hun nieuwe president te kiezen. De linkse Lula da Silva staat volgens peilingen van Datafolha en Quaest met 4 procent voor op zijn rechtse rivaal Jair Bolsonaro.
Naar verwachting zullen zondag meer dan 120 miljoen Brazilianen hun stem uitbrengen. De meeste opiniepeilingen gaven Lula de afgelopen week een ruime voorsprong op zijn rivaal, hoewel politieke analisten het erover eens waren dat de race de laatste week steeds krapper werd. Volgens peilingen heeft Lula nog steeds een nipte voorsprong, maar dergelijke peilingen hadden eerder de ruime steun voor Bolsonaro in de eerste ronde onderschat.
Persoonlijke aanvallen en scheldkanonnades
De twee kandidaten vochten het uit in een slotdebat op vrijdagavond, waarbij persoonlijke aanvallen werden afgewisseld met scheldkanonnades. Zo beschuldigde Lula zijn rivaal van een rampzalige aanpak van COVID-19, van het bewapenen van de georganiseerde misdaad door de wapenwetgeving te versoepelen en van het vernietigen van het Amazonegebied.
“Brazilië is meer geïsoleerd dan Cuba …. We zijn een paria geworden”, zei de 77-jarige linkse politicus, die het “krankzinnige gedrag” van Bolsonaro hekelde.
Bolsonaro noemde Lula op zijn beurt herhaaldelijk een leugenaar en wees op de corruptieschandalen die de voormalig president achtervolgen. “Lula, je bent een oplichter”, riep Bolsonaro. “Jouw regering was kampioen in corruptie”. Hij lachte daarnaast de kritiek weg dat Brazilië een paria is geworden op het wereldtoneel en zei dat de Arabische landen hem met open armen hebben ontvangen.
Ook de voormalig Amerikaanse president Donald Trump mengde zich in de strijd. Hij riep de Brazilianen op om Lula af te wijzen, die volgens hem een radicale linkse gek is die het land in een moordend tempo zal vernietigen.
Incompetente autoritair en een communistische dreiging
De verkiezingen van dit jaar hebben Latijns-Amerika’s dichtstbevolkte land sterk verdeeld, waarbij ongeveer de helft van de kiezers Bolsonaro afwijst en bijna evenveel kiezers Lula afwijzen.
Lula-stemmers zien Bolsonaro als een incompetente autoritair, die het milieu vernietigt en de samenleving heeft verdeeld met zijn radicale, haatdragende retoriek. Aanhangers van Bolsonaro beschouwen Lula op hun beurt als een “communistische dreiging”, die bevriend is met linkse autoritairen, zoals Nicolás Maduro (Venezuela) en Daniel Ortega (Nicaragua).
Deskundigen vrezen daarnaast dat Bolsonaro, ook de “Trump van de tropen” genoemd, een mogelijke nederlaag niet zal accepteren. De Braziliaan heeft meerdere malen gedreigd het land in chaos te werpen, als hij de verkiezingen niet overtuigend weet te winnen. Zo stelde hij dat de Brazilianen zich moeten klaarmaken voor een “oorlog” en dat er voor hem persoonlijk maar drie mogelijke uitkomsten zijn: het presidentschap, de dood of de gevangenis.
Drie procent te weinig
Lange tijd leek Lula af te stevenen op een gemakkelijke en ruime overwinning in de eerste ronde. Maar op 2 oktober eindigde hij met 48 procent van de stemmen, wat net drie procent te weinig was om het presidentschap op te eisen. Bolsonaro wist op zijn beurt 43 procent van de stemmen te winnen, waaruit blijkt dat zijn populariteit ruimschoots onderschat was.
Als Lula zondag wordt herkozen, betekent dat een derde termijn voor de 77-jarige politicus. Bolsonaro hoopt voor een tweede termijn te worden herkozen.
(jvdh)