Een wereldwijde kunstmestcrisis dreigt de planeet, die nu al honger lijdt, verder uit te hongeren. Dat zeggen de Verenigde Naties (VN) in een statement.
De VN waarschuwt dat er momenteel een crisis is in de kunstmestsector. Verschillende landen in onder andere Afrika, Latijns-Amerika en Azië worstelen momenteel met de prijzen van meststoffen, die met 300 procent gestegen zijn sinds het begin van de oorlog in Oekraïne. Hierdoor kunnen veel boeren de meststoffen niet meer betalen.
“We beginnen echt vanuit elke toren te roepen dat er een meststoffencrisis is. En hij is enorm,” bevestigt een anonieme VN-functionaris aan Politico.
Volgens de Afrikaanse Ontwikkelingsbank kampt het continent met een tekort van zeker 2 miljoen ton meststoffen, als gevolg van de hoge marktprijs. Dit betekent dat er minder zelf geproduceerd voedsel beschikbaar is, op een moment dat de regio deze het hardst nodig heeft. Als gevolg van de oorlog in Oekraïne en de extreme weersomstandigheden, kan het continent namelijk minder voedsel importeren.
“Als het tekort niet snel wordt aangevuld, zal de voedselproductie in Afrika met minstens 20 procent dalen”, aldus de Afrikaanse Ontwikkelingsbank.
Energie-intensief proces
Kunstmest wordt gemaakt met behulp van een van drie hoofdbestanddelen: stikstof, fosfor of kalium. Het eindproduct wordt dan over de velden verspreid om de gewassen te voorzien van voedingsstoffen die in de bodem ontbreken of schaars zijn.
De productie van meststoffen is een energie-intensief proces, vooral voor stikstofhoudende meststoffen, die aardgas als essentieel ingrediënt gebruiken. Dat betekent dat de prijs van kunstmest de neiging heeft gelijke tred te houden met de energiekosten. Hierdoor geraken in de toekomst mogelijk ook Europese boeren in de problemen, zeggen deskundigen.
Prijzen waren al hoog voor oorlog in Oekraïne
De kunstmestprijzen waren al hoog voordat Rusland Oekraïne binnenviel. De oorlog heeft het probleem echter verergerd, dankzij de grote rol die Rusland speelt op de wereldmarkt voor meststoffen. Het is ’s werelds grootste exporteur van stikstofhoudende meststoffen, de op een na grootste leverancier van kalium en de op twee na grootste exporteur van fosforhoudende meststoffen.
Zo heeft Rusland de uitvoer van meststoffen beperkt, met het argument dat het zijn eigen landbouwers wil beschermen. Desondanks ontvangen landen als Brazilië en India in toenemende mate Russische kunstmest.
Brazilië ontvangt met open armen Russische meststoffen
Het Zuid-Amerikaanse land Brazilië is naarstig op zoek naar leveranciers van kunstmest. Het land heeft de grootste economie van Latijns-Amerika en is een van de belangrijkste producenten en exporteurs van sojabonen wereldwijd. Braziliaanse boeren kopen maar liefst 85 procent van hun meststoffen op de wereldmarkt, en het gebruik ervan is sinds 2017 gestegen met 30 procent.
In een telefoongesprek zou Vladimir Poetin het land een gestage aanvoer van meststoffen en diesel aangeboden hebben. De Braziliaanse president Jair Bolsonaro heeft laten doorschemeren dat hij de mogelijkheden bestudeert om nog meer van het product uit Rusland te kopen. Ook zei de president in een verklaring dat zijn land zich niet zal houden aan de internationale sancties tegen Moskou.
Slecht nieuws voor het Amazonewoud
De verstoring op de wereldmarkt van kunstmest is echter ook slecht nieuws voor het Amzonewoud. De Braziliaanse president maakt namelijk handig gebruik van de oorlog in Oekraïne, door een wet aan te nemen, die mijnbouw in inheemse gebieden toestaat. Het conflict in Europa zou namelijk een bedreiging vormen voor de cruciale aanvoer van meststof.
Het toestaan van mijnbouw in de beschermde gebieden van het Amazonewoud, zou volgens de president dé oplossing zijn om toch aan fosfaat te komen, een belangrijke grondstof voor kunstmest. Zijn voorstel kreeg kritiek van ecoloog Philip Fearnside en vijf andere wetenschappers. Die waarschuwden voor het feit dat de oorlog in Oekraïne dient als “excuus voor de vernietiging van de Amazone”.
(as)