De Amerikaanse fastfoodketen McDonald’s heeft eerder deze week beslist om de Russische restaurants te sluiten als reactie op het geweld in Oekraïne. De symboliek van die actie is niet onbelangrijk, want de keten belichaamde de openstelling van de USSR voor kapitalistische waarden tijdens Perestroika, de hervormingspolitiek van Michail Gorbatsjov.

We schrijven 31 januari 1990: op die dag opende McDonald’s de eerste Russische vestiging op het Poesjkinplein in Moskou. Een krachtig symbool van openheid voor de westerse wereld en voor de waarden van het kapitalisme dat destijds niemand ontging, want op de eerste dag van de opening trokken 30.000 mensen naar Moskou om een glimp op te vangen van wat de Sovjetpropaganda altijd had voorgesteld als het symbool van de westerse decadentie.

62.000 werknemers in Rusland

Vandaag bestaat de USSR niet meer. De Sovjet-Unie heeft grotendeels plaats moeten maken voor de Russische federatie. McDonald’s is intussen een vaste waarde geworden in Rusland. Alleen zullen de Russen het voortaan moeten doen zonder de hamburgers van de fastfoodketen. Het Amerikaanse bedrijf heeft eerder deze week aangekondigd dat het de 847 Russische vestigingen tijdelijk sluit.

In een open brief aan de werknemers zei Chris Kempckinski, topman van McDonald’s: “We kunnen het onnodige menselijke lijden dat in Oekraïne plaatsvindt niet negeren.” De fastfoodketen zei dat zij de salarissen van haar 62.000 werknemers in Rusland zou blijven betalen.

“McDonald’s Peace Theory”

Het Amerikaanse bedrijf staat al enkele dagen onder druk om zich aan te sluiten bij de groep westerse bedrijven die hun activiteiten in Rusland opschorten uit protest tegen de invasie van Oekraïne. Dat is nu gebeurd. In het geval van McDonald’s is de actie bijzonder symbolisch, aangezien het bedrijf de invloed belichaamt van het Westen in het algemeen en van de Verenigde Staten in het bijzonder in elk land waar het actief is.

In 1990, kort na de opening van de eerste McDonald’s in Rusland, kwam de columnist Thomas Friedman van de New York Times met het idee van de “McDonald’s Peace Theory”, waarin werd verkondigd dat in elk land waar de fastfoodketen was gevestigd, geen oorlog meer zou woeden. Een theoretisch concept dat McDonald’s in zekere zin niet wilde ontkennen.