De vorige weken waren de ogen van de mainstreampers vooral op Sri Lanka gericht. Maar volgens het IMF staan nog eens 52 opkomende landen aan de rand van de afgrond. Ze zullen hun schulden waarschijnlijk of zeker niet meer kunnen terugbetalen. Die landen hebben de voorbije 15 jaar – en vooral sinds de Covid-crisis – massa’s geld geleend. Dat gebeurde veelal in lokale munt, maar ook in vreemde valuta en dan vooral in dollars.

Deze landen kampen nu als gevolg van de verslechterende economische situatie en de stijging van de dollar met enorme schulden. Het einde van de Covidcrisis en de oorlog in Oekraïne hebben een explosie van de energie- en voedselprijzen veroorzaakt. Wat op zijn beurt heeft gezorgd voor een enorme toename van de invoer, die betaald moet worden in vreemde valuta. Wat dan weer de deviezenreserves heeft doen instorten.

Pakistan, het op vier na meest dichtbevolkte land ter wereld

Als gevolg van deze hyperinflatie is de consumptie in deze landen ingestort en daarmee ook de economische groei. De explosie van de rentevoeten en de dreigende hongersnood doen de rest.

Volgens het IMF gaat het dus over 53 landen, waaronder Nigeria, Ethiopië, Ecuador en Ghana, maar ook Egypte, Tunesië en Pakistan.

Pakistan grenst aan China, India, Iran en Afghanistan en ligt op het kruispunt van de Perzische Golf en de Indische Oceaan. Het is verwikkeld in een strijd tegen het opkomende terrorisme en het heeft kernwapens. Maar het op vier na dichtstbevolkte land ter wereld – waar 220 miljoen mensen leven onder een politiek systeem dat geteisterd wordt door corruptie en extremisme – is niet alleen blut, het ziet ook de waarde van zijn munt in sneltempo verdampen, vorige week alleen al met met 7,6%. Het IMF moet nu over de brug komen met een lening van 1,2 miljard dollar, een bedrag waarvan nu al geweten is dat het onvoldoende zal zijn.

Wat doet China?

Als er geld moet worden gevonden, wordt steeds vaker naar China gekeken. In 2006 namen de economieën van de Club van Parijs en de multilaterale instellingen nog meer dan 80 procent van de buitenlandse verplichtingen en schulden van arme landen voor hun rekening. Vandaag is dat nog minder dan 60 procent. Bijna een vijfde van alle schulden moet aan China worden terugbetaald. Veel arme landen vragen China niet graag om schuldverlichting, uit vrees voor het verlies van toegang tot toekomstige financiering. China zelf geeft de laatste tijd de voorkeur aan schuldherstructurering boven schuldverlichting. Ook de verslechterde betrekkingen tussen China en het Westen hebben de mogelijkheden voor samenwerking bij de aanpak van schuldenproblemen gereduceerd.

18% van de wereldbevolking

Opmerkelijk genoeg leidt de dramatische situatie in deze 53 landen voorlopig niet tot een instorting van de financiële markten. Waarom niet? Omdat ze “slechts” 5% van het globale bbp vertegenwoordigen. Nochtans spreken we over 1,4 miljard mensen of 18% van de wereldbevolking. Voor hen – en dat zijn overwegend jongeren – zal de pijn nog lang aanhouden.