Slaap wordt de nieuwe seks, voorspelde de Amerikaanse trendwatcher Marian Salzman in 2008 in haar boek Next Now:
‘Huizen zullen gebouwd worden met verschillende slaapkamers voor partners. Partners willen namelijk steeds liever apart slapen, vanwege het gesnurk of andere ongemakken van de partner. De trend ontwikkelt zich bij dertigers en veertigers die laat kinderen hebben gekregen. Zij zijn voortdurend moe en snakken dus naar een goede nachtrust.’
Maar wat weten we over die nachtrust?
1. Probeer nooit om een groot stuk van je slaap over te slaan. Wie zijn slaap elke dag met 45 minuten inkort, ligt tegen het einde van de week in de touwen. Ga niet verder dan 20 minuten op weekbasis en geef je lichaam de mogelijkheid om daaraan te wennen.
2. Een middagdutje geeft het beste resultaat indien het niet langer dan 20 minuten duurt en stopt net voor u in een diepe slaap raakt. Anders zal u zich wat ‘groggy’ voelen en riskeert u ’s avonds de slaap niet te kunnen vatten.
3. Programmeer jezelf. Raak je ’s avonds niet in slaap of heb je last van jetlag download dan muziek van www.speedsleep.com. Deze slaapgids traint je brein om je binnen de 30 minuten in de REM-slaapfase te brengen.
4. Verbeter de kwaliteit van je slaap. Regelmatig aan sport doen komt ook je slaap ten goede. Zorg er wel voor dat je genoeg drinkt. Dehydratatie is een sleutelfactor bij vermoeidheid.
Slapeloosheid neemt toe naarmate men ouder wordt. Tussen de leeftijd van 15 en 24 jaar lijdt 10% van de bevolking aan slapeloosheid: bij de 75-plussers is dat 20%.
Vrouwen hebben iets meer last van insomnia dan mannen, maar niet veel – 15% versus 12%.
Bij 20% van de slapelozen lag hun gezondheid aan de basis van het probleem.
Een op drie slapelozen rapporteert naast slaapproblemen ook angstaanvallen en stemmingstoornissen.
23% van de mensen die zeggen een stressvol leven te leiden, lijden ook aan slapeloosheid. Dat is dubbel zoveel als mensen die geen last hebben van stress.
Zwaarlijvige mensen lijden makkelijker aan slapeloosheid dan mensen met een normaal gewicht.
Sommige mensen hebben extreem veel slaap nodig. Lig je elke nacht tien uur achter elkaar in bed en ontstaat er nog geen uitgerust gevoel? Dan kan er iets mis zijn. Maar heb je simpelweg niet genoeg aan acht uur slaap en klim je na tien uur vrolijk en fit uit bed, dan kan je een genetisch bepaalde slaapkop zijn. Dat blijkt het geval bij 1 à 2% van de bevolking.Dokter Ana Krieger van het Center for Sleep Medicine van het Weill Cornell Medical College constateerde dat de benodigde hoeveelheid slaap grote variaties vertoont. Sommige mensen zijn simpelweg langslapers en moeten zorgen dat ze voldoen de slaap krijgen. Anders kunnen ze overdag niet optimaal functioneren. Ook worden ze bij gebrek aan slaap kwetsbaarder voor infecties.
Nieuwe experimenten wijzen er echter op dat een van de belangrijkste doelen van slapen juist tijdens het dromen geschiedt: het vastleggen van herinneringen. ¨Slaap verbetert de prestaties van het geheugen. Tijdens de slaap transformeert het brein fragiele, nieuwe herinneringen tot indrukken met een permanenter karakter.
Toch vertonen de ‘nachtvogels’ een paar weinig benijdbare trekjes: ze zijn minder betrouwbaar en emotioneel meer labiel. Ook ontwikkelen ze makkelijker verslavingen. De ochtendmensen daarentegen zijn meer plichtsbewust, hebben meer weerstand, werken makkelijker samen en halen op school betere resultaten.
Avondmensen hebben doorgaans een hoger IQ dan ochtendmensen. Dat heeft wetenschapper Robert Alison uitgelegd in de ‘Winnipeg Free Press’. Hij leidde een onderzoek waarbij mensen in twee groepen werden onderverdeeld in functie van hun voorkeur om ’s morgens of ’s avonds actief te zijn. Tijdens de proef bleek dat mensen met een lager IQ hun activiteiten liever in de ochtend organiseerden.
Het schoonheidsslaapje, ook bekend als de ‘beauty sleep’, is geen mythe. Uit een nieuwe studie van het Karolinska Instituut in Zweden blijkt namelijk dat wie meer slaapt er ook aantrekkelijker uitziet. De onderzoekers namen foto’s van 23 proefpersonen tussen 18 en 31 jaar oud. De eerste foto werd genomen nadat de persoon in kwestie acht uur had geslapen. Een tweede foto werd genomen nadat diezelfde persoon 31 uur ononderbroken wakker was gebleven en daarna slechts vijf uur had mogen slapen.
Daarna werd aan 65 objectieve waarnemers gevraagd om de foto’s te vergelijken en te zeggen welke van beide ze de meest aantrekkelijke vonden. Algemeen vonden de observators de foto’s van de mensen die weinig hadden geslapen lelijker dan die van de uitgeruste mensen.
Uitslapen tijdens het weekend is vaak onvoldoende om het tekort aan nachtrust van de voorbije week opvangen. Later opstaan op zaterdagochtend kan een uitgerust gevoel geven, maar dat is in veel gevallen een vals signaal. Dat is de conclusie van een Amerikaans onderzoek van het Brigham & Women’s Hospital uit Boston.
Onderzoeksleider Daniel Cohen stelt dan ook dat een chronisch slaaptekort niet op een korte periode kan ingehaald worden. Hij merkt op dat testpersonen onmiddellijk na het wakker worden uit een schijnbaar verkwikkende slaap normaal bleken te functioneren, maar in het verdere verloop van de dag op steeds tragere reacties werden betrapt.
Daarna werd de basketbalspelers gevraagd om gedurende vijf à zeven weken het aantal uren slaap op te voeren tot een gemiddelde van 10 uur. Wanneer ze dat niet haalden werden ze aangemoedigd om ter compensatie ook tijdens te dag korte dutjes te doen.
Wat bleek? Het opgevoerde slaappatroon maakte dat spelers hun gemiddelde tijd op een kort sprintnummer deden dalen van 16,2 naar 15,5 seconden. Het scoringspercentage op vrije worpen steeg van 79% naar 88%. Ook het aantal geslaagde driepunters ( waarbij een speler van buiten de driepuntlijn schiet) steeg van 68% naar 77% en de reactiesnelheid van de uitgeslapen spelers -die werd gemeten door het aanraken van een knop op een scherm- verbeterde met 12%. De spelers gaven ook aan zich beter en gelukkiger te voelen.
De ‘macho’ zakenman die bij het ochtendgloren naar kantoor trekt en slechts laat in de nacht met werken stopt is een gevaar voor zijn bedrijf, concludeerden in 2006 de onderzoekers Bronwyn Fryer en Charles Czeisler in hun boek “Sleep Deficit: The Performance Killer”. Beiden zijn specialisten in slaap en slaapgerelateerde problemen aan de Harvard Medical School. Volgens Czeisler is een chronisch gebrek aan slaap nefast voor intellectuele prestaties en creëert een gebrek aan slaap gedurende 4 tot 5 opeenvolgende dagen – of soms zelfs helemaal geen slaap – een staat die vergelijkbaar is met dronkenschap.
Net als dronken mensen beseffen mensen die niet of te weinig slapen niet dat de beslissingen die ze nemen een gebrek aan mentale kracht vertonen. ‘Met te weinig slaap,’ zegt Dr. Czeisler, ‘doen mensen dingen die niemand zou doen, mochten ze over hun volledige mentale kracht beschikken.’
1 tot 3 procent van de bevolking overleeft probleemloos op een paar uur slaap per nacht. Meestal hebben ze voldoende aan zo’n vijf uur. Ze worden door de rest van de bevolking meer benijd dan miljonairs en aristocraten. Ook tijdens de dag hebben ze geen nood aan cafeïne of suiker om zich energetisch en goed te voelen. Dankzij een snelle stofwisseling zijn ze meestal slank. Ze hebben ook een hoge pijn- en psychologische grens.Toch tekenen psychiaters voorbehoud aan:Van elke honderd mensen die denken dat ze slechts vijf à zes uur slaap nodig hebben, zijn er maar vijf bij wie dat daadwerkelijk het geval is. De rest maakt deel uit van de chronisch slaapgebrekkigen of van de zowat één op elke drie volwassenen die minder dan de aanbevolen zeven uur per nacht slaapt.