Hoogspanning in de EU: De ‘zuinige vier’, de ‘frugal four‘, Nederland, Oostenrijk, Zweden en Denemarken, weigeren mee te gaan met het Frans-Duitse akkoord.

• Het moet een beetje het Europese Hamiltoniaans moment worden, een historisch moment, waarop de Europese Unie, net zoals de Verenigde Staten in 1790, beslist om één financiële en economische unie te worden. Tenminste, dat is waar de pro-Europese politici van dromen.
• Want net als bij die deal tussen Alexander Hamilton en Thomas Jefferson destijds, willen Angela Merkel en Emmanuel Macron vandaag een revolutie door de EU jagen, op financieel vlak. Destijds verhief het de Amerikaanse centrale bank tot een powerhouse, en maakte het de VS tot een economische en politieke unie, maar als de EU straks ook gezamenlijk schuldpapier uitgeeft, de zogenaamde eurobonds of coronabonds, dan beslist ze de facto ook om voortaan ‘samen’ de schuld te beheren.
• Daarover, en over een gigantisch steunpakket van 500 miljard euro aan rechtstreekse steun, en niet leningen, hebben de Franse president Macron en de Duitse kanselier Merkel een deal gesloten.
• Alleen is er nu een opstand. Vier landen, de ‘frugal four‘ of ‘zuinige vier’ gedoopt, verzetten zich heftig: Nederland, Oostenrijk, Denemarken en Zweden. Zij willen niet dat Europa 500 miljard gezamenlijk gaat lenen, om dan vervolgens dat geld uit te delen aan de door corona getroffen landen.
• Daarmee staat de Europese Commissie voor een politiek dilemma. Want voorzitter Ursula von der Leyen moet deze week haar reddingsplan presenteren, en die 500 miljard zouden daar integraal deel van uitmaken. Al een paar dagen zetten de vier de hakken in het zand, en willen ze niet weten van die ‘gemeenschappelijk schuld’.
• Het precedent is dan ook zeer groot: zonder die gemeenschappelijke schuld moet elk land individueel lenen op de markt, wat betekent dat ‘zwakkere landen’, die hun overheidsfinanciën niet op orde hebben, meer rente moeten betalen. Maar als die ‘stok’ wegvalt, wat is dan nog de incentive voor een land om het financiële huishouden op orde te houden, vragen de noordelijke vier zich af?
• Het leidt tot een diep conflict met het zuiden van Europa, dat zwaarder getroffen is door corona, en waar een diepe recessie dreigt. Die kloof verscheurt momenteel de EU, en een deal tussen Merkel en Macron leek dat te sussen. Maar de facto weigeren de vier te aanvaarden dat landen als Italië en Spanje hun slag thuishalen.