De vaccinatiecijfers zeggen alles. Nog geen 9 procent van de Belgen hebben een eerste vaccin gekregen. De drie referentielanden Israël, het Verenigd Koninkrijk (VK) en de Verenigde Staten (VS) laten elke dag zien hoe het wel moet. Israël zit al aan 60 procent, de VS nadert de 25 procent en het VK zit aan 40 procent. Onze ‘schildpadstrategie’ kost  veel mensenlevens, legt de economie plat en creëert een rits van mentale klachten die elke dag erger worden bij een groot deel van de bevolking. De hoofdoorzaak van dit falen is niet wat u denkt en zal u wellicht verbazen.

Les excuses sont faites pour s’en servir

In deze crisis proberen de Europese leiders zich eerst en vooral te bedienen van een rits excuses. Drie redenen komen frequent voor: de grootte van het land, onze afhankelijkheid van andere landen en de stok waarmee het meest geslagen wordt: het tekort aan vaccins door het dramatische aankoopbeleid van de Europese Unie, het favoriete zwarte schaap van heel wat nationale politici.

Het heeft niets te maken met de grootte van het land. Israël is effectief beter beheersbaar dan de Europese Unie, maar de cijfers van de VS – waar veel Europeanen altijd van dachten dat het een dysfunctioneel land is – zijn indrukwekkend. 

Onze afhankelijkheid van China of India speelt hier ook geen rol. Als we iets hebben in Europa zijn het wel farmaceutische productiesites.  De cijfers van het VK tonen dit aan. Zij hebben veel minder productiefaciliteiten, maar doen onwaarschijnlijk straf werk. 

Het heeft zelfs niets te maken met een tekort aan vaccins. Er zijn vandaag heel wat Europese landen die een stock hebben. Als je de gevolgen van de desastreuze beslissing om tijdelijk te stoppen met AstraZeneca er nog bijneemt, is die stock alleen maar gegroeid. (Het moet gezegd: de beslissing van onze eigen regering om daar niet aan mee te doen, was moedig.) Op dit moment zouden er over heel Europa 40 miljoen vaccins in vriesvakken liggen.

‘Vision without execution is hallucination’ – Thomas Edison

Wat is dan de reden dat deze drie landen het zo goed doen en wij in Europa straks naar de derde lockdown gaan? Zou het ons nog verbazen als we in mei of juni naar de vierde lockdowngaan? Hoe kan het dat die drie landen terug naar een open economie zullen zijn teruggekeerd, wat eind dit jaar mogelijk een verschil van 10 % zal maken in hun bbp?

Het heeft te maken met uitvoering.  Feilloze executie gaat om snelle beslissingen nemen, risico’s durven nemen en af en toe de kanten er afrijden. Executie gaat om een centraal commando met een sterk figuur, die zijn reputatie op het spel zet om te slagen. Executie gaat om verantwoordelijkheid nemen. 

Er bestaat geen betere arena om te laten zien dat executie alles betekent als in een situatie van leven en dood. Oorlog is de ultieme scherprechter, waar feilloze executie beslist wie overleeft en wie niet. Corona is als een oorlog waar elke dag levens op het spel staan. Elke dag dat we sneller vaccineren, worden levens gered.  

‘I never worry about action, only inaction’ – Winston Churchill

Je kunt Boris Johnson van veel beschuldigen, maar niet van een gebrek aan kennis van de geschiedenis. Als biograaf van Winston Churchill, is hij doordrongen van de retoriek van deze bevlogen spreker. Het gaat hier niet zozeer om strategie, maar vooral de attitude waarmee je deze crisis te lijf gaat. 

‘I have nothing to offer but blood, toil, tears and sweat … You ask, what is our aim? I can answer in one word. It is victory. Victory at all costs … Victory, however long and hard the road may be, for without victory there is no survival’, riep Churchill het Parlement toe aan de start van de Tweede Wereldoorlog toen de vijand niet Corona heette, maar Hitler.  Zo ziet Johnson het ook. Hij wil de nieuwe Churchill zijn en de Britse vaccinatieaanpak is zijn gloriemoment. 

‘The true lesson of the Vietnam war is: certainty of purpose and ruthlessness of execution win wars’ – Ronald Reagan

De Amerikanen zijn sinds de Tweede Wereldoorlog permanent in oorlog geweest, terwijl Europa onder de paraplu van de VS  hun economie hebben mogen heropbouwen. Europa heeft na twee desastreuze wereldoorlogen om heel wat terechte redenen beslist dat oorlog voeren geen deel meer mag uitmaken van hun DNA. De Europese Unie is een rechtstreeks gevolg van die wil. 

Een consensus bouwen en eindeloos palaveren is schitterend in een context van vrede. Het is lovenswaardig dat kleine en grote landen evenveel rechten hebben als je tijd hebt, want een gedragen consensus is beter dan een opgedrongen plan. Alleen werkt dit niet in een oorlogssituatie. 

In de VS weten ze wat het is om oorlogen te voeren en deadlines te zetten die moeten gehaald worden. Als Joe Biden zegt dat op 1 mei alle volwassen Amerikanen kunnen ingeënt zijn, dan meent hij dat ook. Zijn aankondiging dat dierenartsen ook mogen vaccineren is een mooi voorbeeld daarvan. Amerika weet wat het is om een oorlog te voeren en laat dit vandaag weergaloos zien. Als we bij ons zeggen dat het we op 11 juli zullen ingeënt zijn, dan menen we dat niet echt.

‘A state at any cost’ – David Ben-Gurion

Wie de biografie leest van David Ben-Gurion, de oprichter van de staat Israël, beseft wat de Israëli’s hebben moeten opofferen om een eigen staat uit de grond te stampen. Israël is al sinds 1906 – toen de eerste schepen aankwamen op de stranden van Haifa – in oorlog. Eerst tegen de Turken, dan tegen de Engelsen, vervolgens tegen de nazi’s en daarna tegen omzeggens het hele Midden-Oosten. Zij weten wat het is om een centraal commando op te bouwen en wat het betekent om alle obstakels weg te ruimen om hun doel te bereiken. Zij weten wat het betekent om te moeten overleven, elke dag opnieuw.

Als je iets niét moet uitleggen aan de Joodse staat, is het hoe je een plan moet uitvoeren met een begin, een midden en een einde. De vaccinatie-uitrol was voor hen zeer gemakkelijk en ze zijn dan ook cum laude geslaagd.

‘Zou een heel klein beetje oorlog soms niet beter kunnen zijn’ – Noordkaap

Het heeft dus alles te maken met attitude, met een ijzeren wil om resultaten te laten zien. Kunnen we nu eindelijk stoppen met de oeverloze discussies die elke dag op De Afspraak en Terzake te zien zijn – schitterend entertainment voor de liefhebbers van het betere kafkaiaanse gesprek. Een oorlogsattitude zou vandaag meer dan welkom zijn. U herinnert zich nog de uitspraak van Macron aan het begin van de crisis: ‘Nous sommes en guerre.’  Had hij het gemeend, dan stonden we veel verder.

Voetnoot: Er is nog één andere reden die sterk gecorreleerd is met het ontbreken van een oorlogsattitude en de gebrekkige uitvoering, die commentatoren te weinig of niet belichten. Daar komen we in een volgend opiniestuk op terug.  

De auteur Xavier Verellen is actief in de ‘Internet of Things’-industrie. Binnenkort komt zijn eerste boek Human Park uit.