Zelfs een beperkte nucleaire oorlog zou gevaarlijke effecten kunnen hebben op gebieden ver buiten de getroffen regio’s. Een atoomconflict zou immers tot een wereldwijde afkoeling van de temperaturen leiden, wat de wereldwijde landbouwproductie aanzienlijk zou reduceren.

Dat blijkt uit een studie van wetenschappers aan het Potsdam-Institut für Klimafolgenforschung (PIK) in Duitsland, de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA en de University of Chicago.

Tijdelijk

De studie, gebaseerd op geavanceerde computersimulaties, toont dat plotse temperatuurdalingen het wereldwijde voedingssysteem een nooit eerder geziene schok zouden toebrengen. Tegelijkertijd zou deze nucleaire afkoeling op de klimaatverandering, veroorzaakt door het gebruik van fossiele brandstoffen, geen enkel effect hebben.

‘Na een decennium van afkoeling, zou de wereldwijde opwarming immers opnieuw op gang komen,’ zegt onderzoeksleider Jonas Jägermeyr, klimaatwetenschapper aan het PIK.

‘Het onderzoek toont dat een nucleair conflict niet alleen een vreselijke tragedie zou zijn voor de getroffen regio,’ benadrukt Jägermeyr. ‘De gevolgen zouden zich wereldwijd laten voelen. De wereldwijde voedselzekerheid wordt bedreigd.’

‘De landbouwproductie zou zwaar worden geraakt, maar de impact zou ook in de handel zichtbaar zijn. Belangrijke voedselproducenten zouden immers, om de eigen bevoorrading te garanderen, de export naar andere gebieden beperken. Hierdoor zou een wereldwijd tekort aan voedselvoorziening dreigen. Een regionale nucleaire crisis krijgt daardoor een mondiaal karakter.’

Kouder en droger

De simulatie, die betrekking had op een beperkte nucleaire oorlog tussen India en Pakistan, zet minder dan 1 procent van het wereldwijde kernarsenaal in. ‘Branden, veroorzaakt door de ontploffing van kernbommen, sturen echter grote hoeveelheden roet hoog de atmosfeer in,’ staat in de studie.

‘Die wolken zouden door de wind snel over de hele wereld worden verspreid. Het roet in de atmosfeer maakt dat maar een deel van het zonlicht het aardoppervlak kan bereiken. Dat heeft een plotselinge afkoeling tot gevolg, terwijl ook de weerpatronen een ernstige verandering kennen.’

‘De injectie van 5 miljoen ton rook in de atmosfeer doet de wereldwijde temperatuur met ongeveer 1,8 graden dalen. Gedurende een periode van minstens vijf jaar zou bovendien de neerslag met 8 procent afnemen.’

‘Het eerste jaar na de nucleaire oorlog kunnen de binnenlandse reserves en wereldhandel het verlies aan voedselproductie nog grotendeels compenseren, maar tegen het vierde jaar zouden de graanvoorraden nagenoeg zijn uitgeput en komen de internationale handelssystemen tot stilstand.’

Door die problemen zouden de beschikbaarheid van maïs en tarwe in meer dan zeventig landen, met ongeveer 1,3 miljard mensen, met minstens 20 procent afnemen.

‘Hoe verschrikkelijk de directe effecten van kernwapens ook zouden zijn, veel meer slachtoffers dreigen dan buiten de doelgebieden – simpelweg door indirecte klimaateffecten – een hongersnood te sterven,’ zeggen de onderzoekers.