Met het verdwijnen van Li Shangfu, de Chinese minister van Defensie, wordt het steeds duidelijker dat Xi Jinping ingrijpende wijzigingen doorvoert aan de militaire en politieke top. De Chinese president is misschien bang voor een Wagner-achtige opstand.

In het nieuws: Li is sinds 29 augustus niet meer in het openbaar gezien.

• Zoals vaak het geval is wanneer prominente Chinese figuren verdwijnen, wordt Li Shangfu onderzocht door de autoriteiten. Reuters meldde vrijdag dat het onderzoek betrekking heeft op “de corrupte aankoop van militaire uitrusting tijdens zijn vorige functie”. Acht andere hoge militaire officieren worden ook onderzocht.
• Volgens de Amerikaanse inlichtingendiensten is Li al ontslagen door Beijing, hoewel Beijing de lippen stijf op elkaar houdt.
  • Dit is goed nieuws voor Washington, omdat een andere minister van Defensie een positieve impact kan hebben op de militaire betrekkingen tussen de twee naties.
  • Maar andere analisten wijzen erop dat deze interne repressie China ervan weerhoudt om zich te concentreren op zijn militaire relaties met andere landen.
• De vermiste politicus was betrokken bij Xi’s moderniseringsproject voor het Volksbevrijdingsleger (PLA), de gewapende vleugel van de Communistische Partij. Gedurende zijn hele carrière zou hij controles hebben ondergaan om er zeker van te zijn dat hij volledig loyaal was aan de partij en aan Xi.
• Li is sinds 2018 ook onderworpen aan Amerikaanse sancties vanwege de aankoop van Russische wapens. Tijdens een internationale bijeenkomst in Singapore afgelopen juni vermeed hij naar verluidt discussies met zijn Amerikaanse collega Lloyd Austin.

Militaire zuivering

Zoom in: Als Li zo loyaal leek aan Xi, waarom zou de laatste hem dan hebben willen ontslaan? Het is een kwestie van macht consolideren.

• Xi Jinping werd in 2013 voorzitter van het CMC, het hoogste besluitvormingsorgaan van de partij op militair gebied. Sindsdien heeft de Chinese president “meerdere hervormingen doorgevoerd die de autonomie van de PLA verminderen en de controle van de partij over het leger aanzienlijk versterken”, aldus een rapport van het Pentagon over het Chinese leger van vorig jaar.
• Deze theorie wordt ondersteund door het feit dat generaal Li Yuchao, hoofd van de raketmacht van de PLA, die de voorraad conventionele en nucleaire raketten van het land bewaart, hetzelfde lot is beschoren als de minister van Defensie: ook hij is verdwenen en ook tegen hem loopt een onderzoek wegens corruptie.
• Hetzelfde geldt voor Xu Zhongbo, Li Yuchao’s politieke commissaris, die eind juli werd ontslagen en nog steeds niet in het openbare leven is verschenen.

Terugblik: De val van deze drie mannen laat zien dat Xi Jinping is begonnen aan een ware zuivering binnen zowel het leger als zijn regering. De verdwijning van minister van Buitenlandse Zaken Qin Gang eind juni is daar een mooi voorbeeld van. Hij werd een maand later ontslagen, maar zijn lot blijft tot op van vandaag een mysterie.

Uitleg: Xi wil een einde maken aan de onafhankelijkheid van de PLA.

• De Chinese leider wil alle macht naar zich toetrekken, net zoals zijn Noord-Koreaanse buurman Kim Jong-un.
• Hij probeert zich op die manier misschien te beschermen tegen een mogelijke militaire opstand, vergelijkbaar met de mislukte opstand van de Wagner-groep in Rusland. Het lijdt geen twijfel dat de Chinese president deze gebeurtenis, die de macht van zijn vriend Vladimir Poetin onmiskenbaar heeft ondermijnd, heeft geobserveerd en er lessen uit heeft getrokken. Het toont ook aan dat Xi zijn generaals niet vertrouwt.
• Hier moet aan toegevoegd worden dat de PLA inderdaad al jaren corruptie kent, een feit dat algemeen geaccepteerd wordt door analisten van de Chinese politiek. “Corruptie was in wezen de norm binnen de PLA voordat Xi in 2014 zijn eerste grote anticorruptiezuivering lanceerde, vertelt Roderick Lee, onderzoeksdirecteur bij het China Aerospace Studies Institute, aan Vox. “De enige manier om hogerop te komen binnen de PLA was door geld in het systeem te pompen.”
• Deze verdwijningen onderstrepen ook de extreme ondoorzichtigheid van de Chinese regering, die zeer geheimzinnig blijft doen over de onderzoeken en arrestaties van haar kopstukken. Hun lot wordt over het algemeen pas onthuld wanneer de Communistische Partij hen overdraagt aan de gerechtelijke autoriteiten voor een proces met een vooraf bepaalde conclusie

(ns/nd)