De Chinese Communistische Partij vierde deze zomer haar 100ste verjaardag en is’ alive and kicking’, dankzij haar leider Xi Jinping. Deze analyse zoemt in drie delen in waarom dit zo is, wie het team is dat deze missie waarmaakt en welke middelen het hiervoor inzet om deze visie door te drukken bij een bevolking van 1,4 miljard mensen. Heel wat westerse politici kijken met een mix van bewondering en afschuw hoe Xi Jinping die missie invult, hoe hij het team hiervoor heeft en hoe hij dit plan ten uitvoering brengt.
De machtigste van allemaal
Elk jaar publiceren westerse media lijstjes met de machtigste mannen en vrouwen van de wereld. De vaststelling is dat Xi Jinping al enkele jaren de meeste van deze rangschikkingen aanvoert. Forbes windt er geen doekjes om en kiest Xi al sinds 2018 als machtigste leider. De Chinese president zal de opvolger van Joe Biden nog ontmoeten terwijl hij daarvoor naast Barack Obama ook Donald Trump heeft mogen begroeten. En ondertussen kan hij – zonder herverkozen te moeten worden – bouwen aan zijn ideaalbeeld van China, zoals ‘transformatieve’ leiders als zijn illustere voorgangers Mao Zedong en Deng Xiaoping het hem voordeden.
China in 2049 de grootste economie van de wereld
We hebben al regelmatig gesproken over het indrukwekkende parcours dat de 2de grootste economie in de wereld aan het afleggen is. De manier waarop China erin geslaagd is om de hele bevolking uit extreme armoede te halen sinds Deng Xiaoping in 1978 de economie heropende is ronduit de meest indrukwekkende economische prestatie sinds het begin van het kapitalisme.
Maar dit betekent geenszins het einde van de plannen van Xi Jinping, de huidige president van China en de voorzitter van de machtigste partij in de wereld: de Chinese Communistische Partij (CCP).
Wereldwijde hegemonie als grote ambitie
In het Westen is er heel veel sprake van missie, ‘purpose’ en het ‘waarom’. Vandaag willen jongeren en ook bedrijfsleiders niet alleen geld verdienen, maar ook een hoger doel bereiken, een doel dat het alledaagse overstijgt. En laat dat nu net iets zijn waar de Chinese Nonkel Xi – want zo wordt hij daar genoemd – in excelleert.
Voor Xi Jinping zijn die doelstellingen duidelijk en helder. Hij heeft het plan om van China verreweg de meest invloedrijke en machtigste natie te maken tegen 2049, bij de honderdjarige viering van de machtsovername door de Chinese communisten. In 1949 versloegen de boeren en strijders van de Communistische Partij de toenmalige heersers van de Kwomintang – die militair fors werden gesteund door de westerse machten. Die vluchtten vervolgens naar het dichtstbijzijnde eiland, waar ze Taiwan oprichtten.
Hiervoor willen ze investeren in duurzame sectoren, die maximaal bijdragen tot de toegevoegde waarde van het land. Ze wensen ook veel onafhankelijker te worden van de export, door de stimulering van interne consumptie.
Maar ook op internationaal vlak is het duidelijk dat de Amerikanen geen enkele ambitie meer hebben en zich deels wensen te ontdoen van hun internationale verantwoordelijkheden – de terugtrekking uit Afghanistan maakt dit wederom duidelijk. Dat geeft Xi Jinping nog een extra kans om in dat gat te springen. De rol van China in Afrika is al indrukwekkend, maar Xi Jinping zal het niet nalaten om in eerste instantie de oosterse flank van Europa en het Midden-Oosten verder onder Chinese invloed te brengen.
De hervorming van de Chinese maatschappij als basisvoorwaarde
Maar daarmee is de kous niet af. Hij waagt zich sinds enkele jaren aan nog grotere doelstellingen. En hij heeft daar het platform voor. Sinds de coronapandemie heeft hij heel veel vertrouwen getankt, omdat hij er met verve in is geslaagd om het virus onder controle te houden. Hij is dan ook een pak minder behoudend geworden en werkt veel actiever aan het realiseren van een aantal kwalitatieve doelstellingen.
Hieronder vijf van de doelstellingen die hij wenst te bereiken op vlak van economie, onderwijs, politiek, gezondheid en samenleving. We belichten deze vijf omdat ze verstrekkende gevolgen hebben en omdat ze ook overeenkomen met de grootste uitdagingen waarmee de westerse maatschappijen vandaag worstelen.
1. Hij wenst de ongelijkheid in de Chinese maatschappij sterk te verminderen en ervoor te zorgen dat de rijken hun bijdrage sterk opvoeren. Hij noemt dit het streven naar ‘gezamenlijke welvaart’.
2. Hij wil ervoor zorgen dat het niveau van de publieke scholen opgekrikt wordt en dat Chinese ouders veel minder gebruik maken van de dure privéscholen.
3. Hij wil het roekeloze gespeculeer en de monopoliedrift van bedrijven, vooral in Big Tech, aan banden leggen door zijn grip op de privé-economie sterk op te voeren.
4. Hij wil de hedendaagse ‘sociale ziekten’ bestrijden zoals de verslaving aan videogames van de jongeren, de uit de hand gelopen online cult van beroemdheden en het excessieve drinken na een werkdag die leidt tot seksueel misbruik.
5. Hij wil elke vorm van corruptie bestrijden en ervoor zorgen dat lobbyisten geen rol spelen in het politieke beslissingsproces.
Het Westen heeft dezelfde doelen als China…
Als je naar deze doelstellingen kijkt, kan je je niet van de indruk ontdoen dat we hier in Europa op dit moment ook al deze maatschappelijke doelen nastreven.
Ouders weten ook niet goed meer hoe ze het excessieve spelgedrag van hun kinderen moeten reguleren en zien met lede ogen toe hoe het voor onze jongeren en hun kinderen mentaal zeer moeilijk is om te gaan met de voortdurende impulsen, waarmee ze worden gebombardeerd via sociale media en het nieuws.
Extreemrechtse partijen zijn zeer populair omdat ze furieus reageren op de heersende perceptie van een bovenklasse die corrupt is.
De Europese Commissie probeert met man en macht Big Tech en de monopolisten te bestrijden maar krijgt regelmatig lik op stuk voor de rechtbank, zoals de recente overwinning van Apple tegen de Europese Unie aantoont.
Ook op het vlak van onderwijs beseffen we hier allemaal dat de PISA-rangschikking van de westerse landen – die objectief aangeeft hoe het in alle landen gesteld is met de kennis van wiskunde, wetenschap en taalkunde van de schoolgaande jeugd – alleen maar achteruitgaat. Er is een reden dat Ben Weyts, Vlaams minister van onderwijs, met hand en tand vecht om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren, maar hij wordt daar nog altijd door vele krachten tegengewerkt.
En dat de rijken te rijk zijn, daar moet je 98% van de westerse bevolking niet van overtuigen. Niemand zal er tegen zijn als de rijksten veel meer moeten betalen.
… maar kan ze veel moeilijker waarmaken
Alleen duurt het veel langer en is het bijna onmogelijk om tot een consensus te geraken. Het ‘verlichte despotisme’, is nog nooit zo actueel geweest sinds het in 1750 als een alternatieve regeringsvorm werd beschouwd voor de opkomende democratische regeringsvorm.
Je mag gerust spreken van een verlichte geest, want Xi Jinping komt niet voor deze doelen op vanuit een opportunistische visie om de volgende verkiezing te winnen. Hij is evenmin geïnteresseerd in de macht om de macht, zoals de Russische president Vladimir Poetin. Xi komt voor deze idealen op vanuit een sterke ideologische gedrevenheid. Hij gelooft echt dat het zijn missie is om al deze doelen te realiseren.
Om deze doelstellingen waar te maken, heb je een sterk team nodig. In deel 2 kijken we dan ook naar de Communistische Partij zelf en haar macht. In deel 3 gaan we dieper in hoe al deze doelstellingen in de praktijk worden uitgevoerd. (ddw)
De auteur Xavier Verellen is zaakvoerder van QelviQ, een Internet of Things bedrijf (www.qelviq.com)