De Vlaamse minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) ligt zwaar onder vuur over z’n aanpak van de woonzorgcentra. Daar dreigt een dodelijke golf van de pandemie over de meest kwetsbaren te rollen. De woede vanuit de sector is zo groot dat gisteren men binnen de regering alle zeilen bijzette om de minister te steunen.

In het nieuws: Vandaag komt het Vlaams Parlement samen. Daarbij belooft vooral het werk en de aanpak van minister van Welzijn Beke de aandacht naar zich te trekken.

De details: Donker nieuws gisteren: plots kwam een cijfer van 619 vermoedelijke overlijdens in de Vlaamse woonzorgcentra naar boven.

• Dat cijfer leidde tot droefenis, maar vooral, alweer, tot verwarring: zijn die doden opgenomen in het totaal aantal slachtoffers, dat toch ook al op 2.035 staat? Van 241 overlijdens was men zeker, van de 378 andere niet zozeer.
• Dat rommelige nieuws, in combinatie met het eindelijk uitrollen van testen voor de woonzorgcentra, deed de potjes overkoken. Want in de rusthuizen worden net nu, vanuit het federale niveau en de fameuze taskforce van Philippe De Backer (Open Vld), in totaal 11.000 testkits uitgerold.
• Goed nieuws zou men dan denken: eindelijk kan op een deftige manier werk gemaakt worden van het detecteren en isoleren van coronabesmettingen in de homes. Maar meteen kwam de brutale waarheid boven: er zijn gewoon te weinig testen. Vooral het personeel kan, alweer, niet getest worden. Terwijl zij net verspreiders van het virus kunnen zijn: ze zijn de enige die nog binnen- en buitengaan.
• Al dagen is de woede onderhuids groot in de zorgsector: daar kampt men systematisch met te weinig beschermend materiaal, met een chronisch gebrek aan testen, terwijl het aantal besmettingen toch merkbaar toeneemt. Bij verschillende rusthuizen staat het water echt aan de lippen: zij sloegen alarm, via de vakbonden, via hun koepels ook.
• De cijfers zijn niet min: Beke sprak van 2.982 van de 80.000 bewoners van een Vlaams woonzorgcentrum die besmet zijn geraakt tot nu toe. Maar veel erger is dat er besmettingen zijn in de helft van alle rusthuizen: uitgerekend in de meest kwetsbare bevolkingsgroep dreigt dus een ware uitbraak van de pandemie.

Waarom dit van tel is: De politieke druk op Beke stijgt zo wel serieus.

• De sp.a, die net als alle oppositiepartijen een ‘constructieve houding’ heeft aangenomen tot nog toe, haalde ongemeen fel uit. ‘Geen beschermingsmateriaal, besmet personeel moet blijven werken, geen testing en nu blijkt dat Wouter Beke corona-overlijdens in woonzorgcentra niet meedeelde aan federaal. 241 op 4 dagen tijd? Hoeveel overlijdens heeft hij in totaal onder de mat geveegd? Hallucinant!’, tweette voorzitter Conner Rousseau (sp.a).
• Die aanval was wel erg fel, Rousseau corrigeerde zich later, trok de tweet in en sms’te ook met de minister. Maar ten gronde nam hij niets terug van z’n kritiek: ook in Terzake sprak Rousseau heel duidelijke taal. ‘Wij maken ons echt heel grote zorgen. Dat doe ik op basis van niet enkele, maar honderden mails en berichten via social media, van mensen uit de sector die een noodkreet slaan. Dan is het onze taak om kritische vragen te stellen, om mensen terug gerustheid te geven, om duidelijkheid te vragen.’
• Binnen de Vlaamse meerderheid bevestigt men wel met schroom dat de aanpak van de Vlaamse regering, en met name die van de minister van Welzijn, zware kritiek te verwerken kreeg. ‘Het is nu wel al duidelijk dat we op een ramp afstevenen in de zorgcentra. En de feedback vanuit de sector is ronduit vernietigend.’
• Onder meer vanuit de zorgkoepel Zorgnet-Icuro, nochtans in de eigen christelijke zuil van Beke, klinkt grote woede. Topvrouw Margot Cloet, toch de voormalige kabinetschef van Jo Vandeurzen (CD&V), de voorganger van Beke, zou met het grote woord ‘ontslag’ gedreigd hebben. Onder meer haar eis om regelmatiger overleg te hebben, zoals federaal wel gebeurt, kwam naar boven.
• Dat laatste wordt in alle toonaarden ontkend in de hoogste regionen van Zorgnet-Icuro. Daar is te horen dat ‘dergelijke beladen terminologie niet gevallen is‘, en ‘vandaag ook niet aan de orde’. Wel steekt men niet onder stoelen of banken dat men kritisch is voor de aanpak, en dat nu ‘snel naar oplossingen moet gezocht worden’.
• Op Radio 1 reageerde Wouter Beke zelf fel daarover: ‘Er is zondag een overleg geweest met mevrouw Cloet, maandag is er een overleg geweest met mevrouw Cloet, vandaag volgt nog een overleg met mevrouw Cloet. Ik wil dat best dagelijks doen, als dat de zaken kan vooruithelpen, dat is het minste van mijn problemen.’
• Diezelfde bazin van Zorgnet-Icuro houdt zich alvast niet meer in: in De Tijd lanceert ze vandaag een oproep, een noodkreet meer, aan de ziekenhuizen om hun verplegend personeel in de niet-dringende zorg tijdelijk in te schakelen in de woonzorgcentra. ‘Dit zowel voor het behandelen van patiënten en het juist toepassen van hygiënische maatregelen als voor het uitvoeren van palliatieve zorg.’

The big picture: De Vlaamse aanpak komt zo pijnlijk naast de federale te liggen.

• De oproep van Cloet is meteen toch een vingerwijzing naar Beke: de ziekenhuizen zijn federale bevoegdheid, en daar werd de focus al veel vroeger gelegd op het klaarmaken van de diensten tegen corona. In de woonzorgcentra is er veel minder voorbereid, met de noodkreet vandaag tot gevolg.
• ‘Maggie De Block (Open Vld) is misschien omstreden, maar ze beslist wél. Bij Beke loopt het kabinet niet, dat is compleet vervangen, veel mensen zijn van het partijhoofdkwartier meegekomen. Dat is wel een fundamenteel verschil’, zo is binnen de meerderheid te horen.
• Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) kwam gisteren tussen, om mee de banden met Zorgnet-Icuro glad te strijken: er komt voortaan dagelijks overleg.
• Beke zal vandaag in het Vlaams Parlement dus stevig in het verweer moeten gaan. Op Radio 1 gaf hij al een korte repliek:
  • Over de woede: ‘Ik begrijp die ongerustheid. Omdat de woonzorgcentra als eerste op de agenda hebben gestaan, de meest kwetsbare zitten daar.’
  • Over het gebrek aan materiaal: ‘We werken dag aan dag om verschillende maatregelen te nemen, er is gisteren een vliegtuig met 1,6 miljoen maskers geland, die zijn verdeeld.’
  • Over de testen: ‘Als de federale overheid ons 10.000 testen geeft, dan kan ik niet daarmee alle 80.000 residenten testen. We hebben 55 woonzorgcentra die aangegeven hebben dat er uitbraken zijn.’
• Niemand, ook de oppositie niet, zal nu echt gaan duwen om Beke naar een exit te krijgen. Maar iedereen houdt de adem in voor wat straks in de rusthuizen zal gebeuren: de cijfers zullen met bijzonder veel aandacht gevolgd worden.

Om verder te volgen: De politieke profilering is, zeker in Franstalig België, alweer volop bezig.

• De drie grote spelers in Franstalig België, socialisten, liberalen én groenen, lanceerden gisteren nog eens hun eisen in de media. Die lopen nogal uiteen, om het mild uit te drukken.
• De PS was misschien het meest spectaculair: een ‘persconferentie’ noemde voorzitter Paul Magnette (PS) het, in een filmpje van 19 minuten lang. Het was dan toch een vreemde persconferentie, zo zonder kritische vragen: een ‘monoloog’ klinkt natuurlijk iets minder sexy.
• De boodschap is er wel niet naast: de PS wil een heus relanceplan, maar vooral een compleet andere marsrichting na de crisis. ‘De wereld van morgen moet rechtvaardiger, meer solidair en duurzamer zijn’: het socialisme dus, als antwoord op het huidige drama.
• De overheid speelt immers ‘een essentiële rol’ volgens Magnette. De maatschappij betaalt nu de prijs van ‘overdreven marktdenken‘: ‘Dat wij van verre oorden afhankelijk zijn voor essentiële goederen toont de zwakheid van ons economisch systeem.’
• De PS steunt dan wel voorlopig de regering van Sophie Wilmès (MR) en nog zes andere MR-ministers, maar van een toenadering tot de MR is totaal geen sprake: het zal een ruk naar links zijn, die Magnette wil verwezenlijken: ‘We moeten naar een nieuw model voor onze economie en samenleving.’
• Een schril contrast met Georges-Louis Bouchez (MR), die in La Libre zo ongeveer net het tegenoverstelde declareert: ‘Het verminderen van de economische groei, zoals men het ons systematisch langs links verkoopt alsof dat een ‘oplossing’ is, dat is exact wat we vandaag meemaken’, deelt hij meteen een klap uit.
• En terwijl Magnette ervoor pleit om de zwaksten in de samenleving veel meer te gaan geven, pleit Bouchez voor een ‘fiscale big bang‘ voor de industrie, de bedrijven. ‘We moeten Europa herindustrialiseren, opnieuw de productie hier doen, in plaats van in China.’ Hij pleit er onder meer voor om de btw op Europese productie niet meer gelijk te schakelen met die van buitenlandse producten.
• Niet bepaald een uitgestoken hand naar socialisten en groenen dus. Die laatsten komen overigens zelf met een paar zeer concrete eisen over hoe ze de ‘wederopbouw’ willen. ‘Waar is de ‘menselijkheid‘, het humane in de wederopbouw?’, zo stelt Ecolo-voorzitter Jean-Marc Nollet in Le Soir.
• Die dringt er publiek bij eerste minister Sophie Wilmès op aan dat zij in het zogenaamde GEES, het exitcomité dat de ‘normalisering’ van de situatie moet begeleiden, ook mensen zet die niet enkel oog hebben voor de economie of het medische.
• ‘Dit is in de eerste plaats een menselijk trauma. En de mens staat niet centraal in die werkgroep. Waarom vindt men geen socioloog, geen antropoloog, een specialist in mentale gezondheid? We moeten die samenstelling van dat comité corrigeren’, zo eist Nollet.
• Eerder vroegen de groenen ook al in de superkern of er niet in de Economic Risk Management Group, die de economie moet begeleiden in de crisis, iemand van ‘hen’ kan benoemd worden: de duurzaamheid moet immers veel meer aandacht krijgen voor Groen en Ecolo in dat ERMG.
• Met andere woorden: het is lente, maar Vivaldi hangt toch nog niet stevig aan elkaar ten zuiden van de taalgrens. Integendeel: de interne profilering gaat volop door in Franstalig België, de vraag is hoe dat straks, als in juni de regering Wilmès een ‘verlenging’ moet krijgen, gaat aflopen.
• Wel één heel opvallende reactie overigens, iemand die wel de lente ziet in de rode PS-plannen van Magnette: Kristof Calvo (Groen). ‘Ook Paul Magnette beschouwt de Green Deal als belangrijk deel van de oplossing. Goede zaak. Er breekt een cruciale periode aan. Net daarom is meer samenwerking cruciaal. Met een progressieve ideeëncoalitie kan onze samenleving sterker uit deze crisis komen’, zo stelde het groene kopstuk.

In de wandelgangen van het Parlement: Hoe ‘werkt’ die regering met volmachten nu eigenlijk in de praktijk, technisch/juridisch gezien dan?

• De hele constructie van de regering Wilmès blijft vreemd: door de volmachten hebben ze meer macht dan gewoonlijk. Maar hoe gaat men nu in praktijk in het werk? Men kondigt een maatregel aan, bijvoorbeeld die van Alexander De Croo (Open Vld), om de banken in België liefst zes maanden alle kredieten van getroffenen uit te laten stellen. Maar vervolgens moet die wel nog ‘voorgelegd’ aan de superkern, in principe dan, en daarna willen die tien partijen uiteraard ook de uiteindelijke teksten zien: wat wordt het nu precies?
• Daar loopt het niet helemaal strak in de ploeg van Wilmès: onder meer op Binnenlandse Zaken draaide het serieus in de soep over wat nu wettelijk geregeld is en niet, met allerlei onduidelijkheid op het terrein tot gevolg. Zowel binnen de meerderheid als bij de ’tien’ zorgde dat voor grote irritatie.
• Maar ook bij de bankenbazooka van De Croo bleef het wachten op een duidelijk wettelijk kader. Sander Loones (N-VA) wreef wat zout in de wonde, op Twitter:
  • ‘2 maart: De Croo kondigt coronadeal met banken aan.
  • 26 maart: Parlement geeft de facto volmacht om deal via KB juridisch te verankeren.
  • 31 maart: KB zou worden bezorgd aan Parlement …
  • 7 april: 19u Nog steeds geen KB.
  • 8 april: 16u Extra commissie financiën. Wanneer komt tekst?’
• Vannacht kwam de tekst toch binnen bij de Parlementsleden, straks volgt dus die bespreking in de commissie en is het juridische kader er.
• Maar dan blijft één vraag wel open: waarom dan toch via de volmachtwetten gaan en er een ‘koninklijk besluit’ van maken, eerder dan een volwaardige wet? Als er eerst toch overleg is geweest met het Parlement, en het toch een serieus tijdje duurt vanuit de regering, kan evengoed gewoon een meerderheid gemaakt worden rond een wet (wie is nu tegen zo’n bankenplan?) en staat het geheel juridisch veel sterker: het is zo dat de parlementaire democratie in dit land in feite werkt.
• Het brengt ons terug tot wat je niet alleen bij N-VA, maar ook uitdrukkelijk bij sp.a, en evengoed aan Franstalige kant of zelfs binnen de regering zelf hoort: die hele constructie is niet ideaal, en kan niet blijven duren. De consensus rijpt dat het in juni al afgelopen is met Wilmès II.

De cijfers: Hoe zit het nu in feite met het aantal doden in België?

• Bijzonder vervelend, zeker communicatief, de verwarring over het aantal doden, dat gisteren plots spectaculair steeg.
• De wetenschappers gaven gisteren duiding: ‘Dit is een puur technische kwestie in de rapportage’, zo stelde viroloog Steven Van Gucht op Radio 1. ‘We hopen dat dit de komende dagen iets gestroomlijnder gaat lopen, zodat het cijfer tijdig kan worden geüpdatet.’
• Hoe loopt dat dan precies? Twee keer per dag maken de ziekenhuizen aan het federale orgaan Sciensano de cijfers over. Maar de rusthuizen maken die cijfers over aan de Vlaamse overheid. En die laatsten hielden pas vanaf 1 april bij of de coronadoden waren overleden bij hen, in het rusthuis, of in het ziekenhuis.
• Overigens waarschuwde Van Gucht dat er waarschijnlijk nog een ‘sprong‘ zit aan te komen. Nog meer slecht nieuws dus.
• In internationale grafieken (onder meer de Financial Times maakt er elke dag een prachtige) komt België er alvast niet bepaald gunstig uit.
• Interessanter is het feit dat België wel ‘breed‘ telt: in de cijfers zijn slachtoffers van wie men vermoedt dat het coronadoden zijn, maar het niet zeker weet. Zo tellen sommigen landen alleen de ziekenhuisdoden. Zeker bij ons, waar in de woonzorgcentra al erg veel slachtoffers vielen, doet dat het cijfer flink omhoog gaan.
• Vandaar de discussie of we ons bijvoorbeeld met Nederland of Duitsland ‘mogen‘ vergelijken.
• Verificatie en analyse zijn voor later, is de mantra van de virologen. Maar ondertussen verschijnen wel in de internationale pers, en op basis van de statistieken die onder meer het gerenommeerde John Hopkins Instituut bijhoudt, allerlei vergelijkingen.
• Vraag is of dat politiek alvast houdbaar is: de analyse later maken. De vraag of de beleidsmakers deze crisis adequaat aanpakken, of steken laten vallen, is ondertussen toch niet meer weg te denken. Een oproep om ‘de verificatie later te doen’ is, zeker bij vernietigende feedback van op het terrein, toch moeilijk vol te houden.

Pijnlijk om zien: Europa komt niet bepaald met slagkracht uit de crisis.

• Het is wel een klassieker, bij Europese crisissen: urenlang gesteggel, lange gesprekken, geen fraai beeld, chaos, drama, … om dan uiteindelijk een deal te maken.
• Maar wat de eurogroep, de Europese ministers van Financiën, gisteren presteerden, moet toch een record zijn: 16 uur (!) duurde de teleconferentie met de Europese ministers, om uiteindelijk geen akkoord te bereiken.
• Hét grote vraagstuk: de eurobonds. De Zuid-Europese landen, Italië en Spanje, willen niets minder dan dat. Anders: geen deal. En dat dreven ze dus door. Maar tegelijk wilden de Noord-Europese landen, Nederland en Oostenrijk op kop, niet lossen: ze eisten condities rond de leningen, ook vanuit het noodfonds ESM, naar Zuid-Europa. ‘Geen blanco cheque.’
• Donderdag doen ze verder: het wordt vast een oefening waar velen naar ‘uitkijken’, alweer aan het schermpje gekluisterd zitten. Frankrijk en Duitsland probeerden nog een consensus te vinden, maar dat mislukte dus.
• Die afknapper is wel verrassend, omdat een deal in de maak leek: relatief losse voorwaarden voor het ESM, maar geen eurobonds. Maar beide kampen losten dus niet.
• De vraag is of de regeringsleiders, de ‘bazen’ van de ministers van Financiën, er straks wel uitraken. Ook voor België is dat in elk geval een speciale zaak: terwijl De Croo (Open Vld), de minister van Financiën, voorzichtig is over de eurobonds, is premier Sophie Wilmès (MR) helemaal mee met de lijn van Emmanuel Macron, haar Franse tegenhanger.
• België zit zo wel wat tussen twee vuren. Want als straks bijvoorbeeld de Zuid-Europese landen, of de club van negen, beslissen om zelf dan maar ‘eurobonds’ uit te geven, en zo de eurozone in twee splijten, met zogenaamde ‘Club Med’-bonds, welke positie neemt België dan in? Afwachten wat de Europese discussie brengt.

Interessant om lezen: Wired, de gerenommeerde Amerikaanse techsite, brengt een maf verhaal.

• Zo doet een hoax de ronde dat 5G-straling verantwoordelijk is voor corona. Gekker bedenk je het niet, zou een mens dan veronderstellen.
• Maar de site ging op zoektocht en duidde de bron van die hoax … in België bij een interview dat een lokale reporter van Het Laatste Nieuws deed.
• Die interviewde een arts, een zekere Kris Van Kerckhoven uit Putte, die het wel zeker wist: 5G-straling zou een verband kunnen hebben met de corona-uitbraak. Bewijzen had de brave man niet, maar dat hinderde niet om toch de stelling in de krant te brengen. Dat nieuws verspreidde zich vervolgens als een vuurtje op allerlei complottheoriesites. Het Laatste Nieuws haalde het artikel offline en corrigeerde.
• Maar Wired zocht het uit, en quote zelfs de hoofdredactie van de krant, die er ook niet flauw over deed: ‘We betreuren dat het verhaal een paar uur online was’, zo stelde die.
• Vreemd verhaal dus. En ook opmerkelijk: Het Laatste Nieuws heeft wel nog een stuk online staan onder de titel ‘Neen, 5G veroorzaakt geen coronavirus. Let op met valse berichten op sociale media’, waarin ze diezelfde hoax ferm ontkrachten. ‘Berichten op sociale media insinueren dat het coronavirus het gevolg is van 5G-straling’, zo schrijft de redactie, zonder evenwel de eigen rol te vermelden. Of hoe corona ook rare dingen met de media doet.