Het is de N-VA menens met hun electorale strategie in Franstalig België. Ze zijn van plan hun twee kopstukken die over de taalgrens bekend zijn, Bart De Wever en Theo Francken, daar volop uit te spelen. Francken komt straks in volle campagne met een boek, meteen ook in Franstalige versie. Maar hun nieuw Franstalig kopstuk en lijsttrekker voor Waals-Brabant, Drieu Godefridi, roept veel weerstand op, omwille van zijn rechtse standpunten en sympathieën. Zowel RTL als de RTBF nodigden de man al 7 jaar niet meer uit in de tv-studio’s. “Hij is te rechts”, zo stelt journalist Christophe Deborsu. Ook Le Soir noemt de komst van N-VA in Wallonië “geen operatie in dienst van het democratisch debat”: men denkt na over een ‘cordon médiatique’. Bij de MR, die electoraal straks mogelijk een klap moet incasseren door de komst van een sterk merk op rechts, de N-VA, waarschuwen ze. “Godefridi is zodanig extreem dat dit een pak problemen gaat opleveren voor De Wever. Dit kan hen zelfs nog maar moeilijk frequentabel maken”, zo is bij de top te horen. Bij N-VA geven ze niet af. “Oppercommunist Hedebouw wordt elke week met alle égards ontvangen op de RTBF, maar een vertegenwoordiger van de partij die Vlaanderen al 20 jaar leidt, mag zijn mening niet uiten bij de RTBF? Euh ça va pas la tête?”, reageert Theo Francken (N-VA).

In het nieuws: De N-VA pakt uit met een lijsttrekker in Wallonië, die de Franstalige pers doet steigeren. 

De details: Het lijkt onwaarschijnlijk dat de N-VA zetels gaat pakken, in Waals-Brabant ligt de reële kiesdrempel boven de 8 procent. Maar in 2019 al haalde Vlaams Belang in Wallonië wel een paar procent, met heel weinig reclame. Een sterk merk op rechts kan de MR wel degelijk pijn gaan doen. 

• “Wij hebben een probleem. Want al 7 jaar nodigen wij Drieu Godefridi niet uit in onze programma’s, omdat hij te rechts is. Hij is klimaattwijfelaar, hij leunt aan bij Donald Trump, hij leunt aan bij Eric Zemmour, zonder die openlijk te steunen, maar toch. Dat is iemand die in onze ogen aanleunt bij iets wat wij toch associëren bij iets wat onder het cordon sanitaire valt”. 
• Journalist Christophe Deborsu, die op de RTL de belangrijkste politieke shows presenteert samen met Martin Buxant, kwam gisteren met opvallende uitspraken op Radio 1. Hij stelde daar dat zowel de Franstalige openbare omroep, de RTBF, als zijn eigen RTL, de grootste commerciële zender, via hun juridische diensten aan het bestuderen zijn of ze de nieuwe N-VA-lijsttrekker wel kunnen en willen uitnodigen in hun programma’s.
• Deborsu nam ook contact op met de RTBF, om te vragen wat de collega’s gingen doen. “Daar ging men de juridische dienst raadplegen, om te checken of ze hem wel mogen uitnodigen. Dat is geen uitgemaakte zaak, dat is hetzelfde bij ons. Is hij te extremistisch geweest? Wij gaan dat zeer grondig bestuderen.” 
• Het lijken vreemde uitspraken vanuit de journalistiek: grondig bestuderen of men wel een lijsttrekker van de N-VA mag en kan uitnodigen. Alleen, in Franstalig België geldt het zogenaamde ‘cordon médiatique’: extreemrechts krijgt expliciet geen stem, komt niet aan bod, in de Franstalige media, in vraaggesprekken. 
• En dat cordon gaat ver: toen vorig jaar Georges-Louis Bouchez (MR) op de Vlaamse openbare omroep, bij Terzake, in debat ging met Tom Van Grieken (Vlaams Belang), kwam prompt de vraag of Bouchez nu het cordon niet had gebroken, en zo ook in de ban moest. 
• Vandaag oppert de Franstalige pers hetzelfde over de keuze van Godefridi bij de N-VA. De toonaangevende editorialiste Béatrice Delvaux van Le Soir trekt alvast helemaal ten strijde: “Het is onmogelijk om deze N-VA-operatie te kwalificeren als in dienst van het democratisch debat.” Ze noemt de komst van Godefridi “een injectie van dubbelzinnigheden en inconsistenties die de Franstalige kiezer zullen instrumentaliseren in een verderfelijk spel”.
• Bij de N-VA heeft men geen enkel probleem terug te schieten. Een cordon médiatique tegen hen is ondenkbaar, volgens Kamerlid Theo Francken (N-VA):  “Drieu Godefridi is een rechtse intellectueel en opiniemaker. Et alors? Is dat verboden misschien? Oppercommunist Raoul Hedebouw (PVDA) wordt elke week met alle égards ontvangen op de RTBF, maar een vertegenwoordiger van de partij die Vlaanderen al 20 jaar leidt, mag zijn mening niet uiten bij de RTBF? Euh ça va pas la tête?”

Waarom dit ertoe doet: Met Drieu Godefridi kan de N-VA plots op rechts in Wallonië wel strijd voeren. 

• De naam zegt niet meteen veel in Vlaanderen, en zelfs in Wallonië en Brussel is hij geen megabekende persoon. Maar Godefridi heeft wel een palmares als ondernemer, als schrijver en academicus, met een doctoraat filosofie aan de Sorbonne is hij duidelijk welbespraakt. Zijn ‘Institut Hayek’ laat geen twijfel: hij is duidelijk sociaal-economisch zeer rechts, bijzonder kritisch voor de islam en uitgesproken anti-woke. 
• Alleen, in Franstalig België kan die cocktail dan wel choquerend zijn, het zijn tegelijk alle drie stromingen die ook binnen de N-VA sterk leven. In een pak columns, die onder meer in het Vlaams-nationalistische ‘t Pallieterke verschijnen, haalde hij ook uit naar de klimaatbeweging die hij “totalitarisme” verweet. Maar ook daar: niets wat haaks staat op wat N-VA’ers zelf al verklaarden.
• Het meest in het oog springende is dat Godefridi ook geen lidkaart neemt van de N-VA, hij zit dus in een soort constructie zoals Jean-Marie Dedecker nu, en Dries Van Langenhove bij Vlaams Belang in 2019: wel lijsttrekker, geen lid. 
• Dat heeft te maken met de communautaire agenda: Godefridi is geen seperatist, en wil enkel het confederalisme. Dat hij ooit de Brusselse plannen van de N-VA “fascisme” noemde, deed hij op zijn persvoorstelling af als een “dommigheid” die hij op jongere leeftijd ooit zei.
• Het was Francken die hem finaal rekruteerde voor de N-VA, nadat beiden elkaar al eerder op lezingen hadden ontmoet. Dat Godefridi nu onder vuur komt, verbaast hem allerminst. Overigens had ook De Wever daar al eerder voor gewaarschuwd: wie voor zijn partij in Wallonië zou kandideren, moest “een maatschappelijke dood” vrezen. 
• “De linkse pensée unique in Wallonië is verstikkend. Ik herinner me mijn lezing in Verviers waar zelfs de PS-burgemeester samen met de FGTB de rode meute leidde en de toehoorders bespuwde, sloeg en beschimpte. Ik ben toen geëvacueerd, mijn auto zat vol deuken”, zo zegt Francken.
• Dat men het bij N-VA meent, blijkt uit de plannen die de partij koestert: “Er zijn forse budgetten voorzien, op sociale media, want de klassieke media weert ons toch, om golven te kunnen maken”, zo klinkt aan de top. En ook: de partij is van plan om niet alleen Godefridi uit te spelen, maar zeker ook Francken en De Wever, op affiches en in de campagne. Want die namen zijn ondertussen wel merken op zich, ook over de taalgrens. Francken brengt zijn nieuwste boek ook meteen in het Frans uit in de komende weken.
• Bij de MR waarschuwt men meteen: “Het is niet door transfers te doen van mensen die bij ons zelfs geen plaats op de lijst kregen, dat ze de Champions League gaan winnen”, zo haalt Georges-Louis Bouchez uit in Le Soir. “Na verschillende keren bij ons een plek te hebben gemist, streeft Godefridi nu zijn eigen carrière na bij hen.”
• Maar vanuit de MR waarschuwt men vooral: “Die man is zodanig extreem dat dit een pak problemen gaat opleveren voor De Wever. Het kan hen zelfs nog maar moeilijk frequentabel maken”, zo klinkt rond de voorzitter van de MR.
• En meer nog: “Eigenlijk doen ze Bouchez een cadeau. Want het debat zal naar rechts opschuiven op die manier. Maar Godefridi komt daarbij als zodanig niet serieus over, dat de MR nog het meest zal profiteren.”
• Gisterenavond op LN24 kwam ook oud-boegbeeld Louis Michel (MR), de man die ooit opriep om “niet meer in Oostenrijk te gaan skiën, omdat extreemrechts aan de macht was daar”, al met scherp schieten op Godefridi. “Dat is een extremistische radicaal van het ultrarechtse niet-democratische soort. Iemand die schadelijk is voor de democratie. Alles wat hij doet, alles wat hij zegt, situeert zich bij extreem-extreem rechts. Het is een bedrieger die studies heeft gedaan. Dit hoort niet bij het programma van de N-VA.”

De vraag: Kan dit de MR pijn gaan doen? Het heeft er alle schijn van.

• De opgepompte uitleg van de MR strookt niet met wat achter de schermen te horen is, in communicatie tussen de Franstalige liberalen en de N-VA-top. “Een strategische fout”, zo kwam quasi meteen het bericht vanuit de MR, toen de N-VA plots haar lijsten concreet aankondigde. Bij de MR droomt men nog altijd van een coalitie met N-VA, dit jaar, als die tenminste het communautaire programma opnieuw in de frigo laten.
• Feit is dat nu plots op rechts in Wallonië een nieuwe speler verschijnt in het landschap, die wel degelijk merkbekendheid geniet, en een oorlogsmachine heeft om campagne te voeren. Logischerwijze gaat dat de MR kosten: het is de enige partij op rechts, ze trekken zelfs expliciet naar de kiezer met die ‘claim’, “50 tinten rood en de MR”. Daar komt N-VA nu plots tussen fietsen, met een uitgesproken rechtse lijsttrekker.
• Tegelijk kan de N-VA wel rekenen op dat effect van merken, dat onder andere het Front National van Daniel Féret in Wallonië ook meemaakte begin jaren 2000: die autoritaire leider kwam met zijn mini-partijtje op onder een extreemrechts programma, maar vooral het bekende politieke merk in Frankrijk, de partij van Jean-Marie Le Pen toen. Daardoor kon hij meesurfen op die bekendheid. Hij piekte in 2006 in steden als Luik en Charleroi tot 8 procent, alvorens Le Pen afstand nam, en uiteindelijk koos voor een alliantie met Vlaams Belang in België. 
• Wat dit electoraal in 2024 kan geven, is koffiedik kijken. Daarbij duikt het Vlaams Belang wel op als referentiekader. Die dienden in 2019 lijsten in, in heel Wallonië. In Waals-Brabant haalden ze 0,9 procent, in Henegouwen 1,1 procent en in Luik 0,6 procent. Daarnaast waren er wat kleine, rechtse lijsten zoals Liste Destexhe en de Parti Populair, die samen zo’n 4 procent haalden. 
• De vraag is of de N-VA daar nu fors over kan. Want in Waals-Brabant, waar Godefridi trekt, ligt de reële kiesdrempel niet op 5 procent, maar eerder rond de 10 procent of zelfs meer: er zijn maar 5 kamerzetels te verdelen in heel die kieskring. 
• In Luik en Henegouwen moet 5 procent wel volstaan. Godefridi zelf verklaarde op de persconferentie stoer “dat hij drie zetels wil halen”, of “misschien zelfs vijf”. De Wever, die ongetwijfeld beter kan rekenen, herhaalde dat niet. Hij wil “vooral het maatschappelijke debat aangaan”. De vraag is of Godefridi straks de kans krijgt, op de Franstalige zenders.

Vandaag op de agenda: De langverwachte nucleaire hoogmis van De Croo.

• Een perfect plaatje, met het Atomium op de achtergrond voor de groepsfoto, dat leverde de “Nuclear Energy Summit” vanmorgen al op. Met uiteraard een breed glimlachende gastheer Alexander De Croo (Open Vld), die als co-voorzitter van de top mag optreden en kernenergie helemaal in het zonnetje wil zetten. Hij had het over “een sterk politiek signaal”, dat zoveel landen en hun leiders waren afgezakt naar Brussel.
• Doken onder meer op: de Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen prominent op de eerste rij, maar ook de regeringsleiders van Armenië, Kroatië, Tsjechië, Finland, Frankrijk, Hongarije, Nederland, Polen, Roemenië, Servië, Slowakije, Slovenië en Zweden. Maar ook een pak andere landen tekenen present, met minder hooggeplaatste leiders aan het hoofd van hun delegatie. De Fransen en Amerikanen sturen het meeste volk.
• Dat laatste is niet helemaal verwonderlijk: de Amerikaanse kernindustrie loopt voorop in de levensduur van hun centrales steeds maar verlengen. Gemiddeld zijn kerncentrales daar veel ouder en houdt men ze langer open. Voor hen lijkt het ondenkbaar om zelfs al Doel 1 en 2 en Tihange 1 te sluiten. De Nederlanders volgen overigens die strategie: in Borsele, de enige Nederlandse kerncentrale, is de infrastructuur ouder dan die van Doel 1, maar gaat men toch gewoon verder.
• En er is meer. Ook de SMR-reactoren, kleine kernreactoren, worden volop uitgetekend en ontwikkeld door de Amerikanen. België gaat de facto zijn 100 miljoen euro overheidsgeld voor ontwikkeling op dat vlak dus vooral aan Amerikaanse industrie geven.
• Naast De Croo is er de directeur-generaal van het Internationaal Atoomagentschap Rafael Mariano Grossi, die de boel leidt. Ook daar geen gebrek aan ronkende taal: “Deze historische top bouwt voort op het momentum van de Klimaattop COP28 in Dubai, waar de wereld het er eindelijk over eens werd dat er geïnvesteerd moet worden in kernenergie om de klimaatdoelstellingen te halen. Nu is het tijd voor actie.”
• Op die klimaattop kwamen de pro-nucleaire landen bijeen om de kernenergie “te verdriedubbelen tegen 2025”. Daar gaat België alvast niet toe bijdragen: hier sluiten net 5 van de 7 grote reactoren definitief. Enkel Doel 4 en Tihange 3 werden verlengd, en ook maar voor 10 jaar. Al hoopt De Croo op zeker 20 jaar.
• Tegelijk blijft het zo een wat bizarre oefening voor De Croo: zijn regering worstelde enorm met kernenergie, en sloot toch een pak centrales. En zijn minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) kwam wel afzakken naar de ‘Nuclear Summit’, maar gaat evengoed naar een tegen-event, “Why Nuclear Energy won’t save the climate” van Greenpeace, Bond Beter Leefmilieu en het CAN (Climate Action Network). Die zijn heel kritisch voor kernenergie, Van der Straeten is er keynote speaker.

Ook op de agenda: Een Europese top over Defensie en de nodige eurobonds om dat allemaal te betalen.

• Dat De Croo zoveel volk bijeen kreeg, is ook omdat een pak Europese presidenten en premiers toch in Brussel moeten zijn: vandaag en morgen is er weer een EU-top. Die draait voor een groot deel over Defensie. Want met de ronkende verklaringen van Donald Trump, de Republikeinse kandidaat voor het Witte Huis, zit de schrik er goed in: Europa zal op eigen benen moeten leren staan.
• Europa bouwt al langer een fonds op om de eigen militaire industrie te boosten. Maar men wil veel meer geld vrijmaken. Waarom niet de techniek toepassen van het corona-steunpakket, is daarbij de suggestie, die ook het Belgische voorzitterschap deed, onder leiding van minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v). Zogenaamde ‘eurobonds’ dus, of collectief schuldpapier, maar deze keer dan om een defensie-boost te betalen.
• Frankrijk is voorstander, net als een pak Baltische staten en Polen: zij toonden zich de afgelopen maanden ook de felste en meest vocale tegenstander van de Russen. Maar de Nederlanders en Duitsers staan op de rem: zij gruwen van zo’n collectief schuldpapier, want dan ontsnappen de minder spaarzame landen aan de verplichting om hun financiële huishouden op orde te houden. Tegelijk staan beide landen wat alleen. De Scandinavische landen, die traditioneel bij de ‘spaarders’ van de EU horen, willen wél zo’n injectie voor defensie.

In de marge van de top: Euroclear zou maar een deel van de winsten op geblokkeerd Russisch geld mogen houden.

• Men is massaal op zoek naar geld om de defensie-inspanningen te betalen en Oekraïne te blijven steunen. De Europese Commissie werkt dus al langer aan een plan om de miljardenwinsten op de ongeveer 190 miljard euro aan bevroren Russische tegoeden die bij het Brusselse Euroclear geparkeerd staan, af te romen.
• Oekraïne wil die winsten graag als steun krijgen. De Commissie maakt het nu concreet: in 2024 zou 2,5 tot 3 miljard euro naar Oekraïne vloeien, vooral bestemd voor de aankoop van militair materieel. De Europese regeringsleiders moeten daar wel nog hun goedkeuring voor geven. De winst wordt dan 100 procent belast.
• De winsten die Euroclear maakte op het geld in 2022 en 2023 mag het bedrijf in kas houden. Dat is nodig omdat er meer dan 100 claims vanuit Rusland het bedrijf boven het hoofd hangen, men heeft een stootkussen nodig om die mogelijks te betalen.
• Alles samen gaat het om nog 3,9 miljard euro aan interesten in de afgelopen twee jaar. Vanaf dit jaar wordt het anders: Euroclear mag nog 3 procent van de winsten behouden om operationele kosten te drukken. Maar het mag wel tijdelijk 10 procent van de winsten opzij zetten als bescherming, voornamelijk om die Russische schadeclaims af te houden.
• Ook België profiteert mee van de constructie. Het mag vennootschapsbelasting blijven innen op de buitengewoon hoge winsten. In 2023 leverde dat de staatskas 1,1 miljard euro op, bedoeld om “terug te geven aan Oekraïne”. De regering-De Croo wendde dat handig aan door het bedrag bij het defensiebudget op te tellen, om zo toch iets dichter bij de felbegeerde NAVO-doelstelling van 2 procent van het bbp aan defensie-uitgaven te komen.
• Oekraïne is daarentegen van mening dat niet alleen de winsten, maar ook het eigenlijke geparkeerde geld naar steun moet gaan. “Wij staan erop dat alle bevroren tegoeden volledig in beslag worden genomen of op een andere manier worden gebruikt”, liet de Oekraïense premier Denys Shmyhal verstaan. Dat gebeurt voorlopig niet.

Gevolgd: De Croo reageert nauwelijks op de dreigementen van Groen, en ziet in stilte de Natuurherstelwet toch nog gekelderd worden. Met ‘dank’ aan Viktor Orbán.

• “De premier moet vandaag en de komende dagen beslissen of hij nog premier wil zijn van deze regering of dat hij naar de koning gaat trekken. Ofwel is hij campagneleider, ofwel is hij regeringsleider.” Het waren opvallende woorden van Groen-covoorzitter Jeremie Vaneeckhout gisterenmiddag bij Goedele Devroy in Villa Politica.
• Alles draaide daarbij rond de Europese Natuurherstelwet. De Croo werd er door de groenen heftig van beschuldigd om in de Europese wandelgangen te lobbyen bij andere EU-lidstaten om op de valreep toch nog die wet te kelderen. Dat zou helemaal ingaan tegen de geest en de opdracht van een EU-voorzitterschap, waarbij net deals gemaakt moeten worden tussen lidstaten en het Europees Parlement.
• Naast de harde woorden van Vaneeckhout had ook vicepremier Petra De Sutter (Groen) aangekondigd dat ze “tekst en uitleg” wilde van de premier. 
• Op de kern zelf ging het er nauwelijks over, en was het heel snel “overgaan tot de orde van de dag”, aldus een aanwezige. “De premier heeft gewoon toegelicht dat hij zijn rol speelde en niet meer”. 
• Maar erger voor de groenen: achteraf op de persconferentie ging De Croo helemaal niet door het stof en toonde hij zich niet berouwvol. Integendeel, hij kwam er doodleuk melden dat de Natuurherstelwet wel degelijk dreigt te kapseizen. “Het voorzitterschap heeft vandaag provisoir de inschatting gemaakt dat er op dit moment geen gekwalificeerde meerderheid is”, zo stelde hij in ambtelijke taal. 
• Met andere woorden: er is wel degelijk plots geen nodige meerderheid onder de lidstaten meer. Dat is op zich heel uitzonderlijk, dat een wet in deze fase van het proces alsnog sneuvelt: normaal is die laatste stemming een formaliteit. 
• “Wij zullen er alles aan doen om het dossier toch proberen te deblokkeren”, zo beloofde De Croo. Extra pijnlijk voor de groenen, die nu moeten hopen dat hun premier alsnog de meubelen redt van iets dat hij zelf al eerder openlijk afschoot. Dat lijkt heel onwaarschijnlijk.
• Wat wel meespeelt: de man die het finaal doet kantelen, is de Hongaarse eerste minister Viktor Orbán. Die keerde deze week plots zijn kar en is nu tegen de Natuurherstelwet. 
• Voor De Croo is dat een stevige ‘meevaller’: niemand hoeft te geloven dat het onder ‘Belgische’ invloed zou zijn dat de Hongaar plots zijn mening veranderde. Orbán staat erom bekend wispelturig te zijn, en elke situatie waarin hij Europees plots een hefboom ziet, te willen uitbuiten. Morgen moet er finaal gekeken worden of er nog een gekwalificeerde meerderheid is of niet, voor de Natuurherstelwet.

Ook gevolgd: De krantenuitgevers herschikken onderling de subsidiepot. En de regering regelt eindelijk ook de terugbetaling van logopedie voor autistische kinderen.

• De kern gisteren, waar het dus nauwelijks ging over die Natuurherstelwet, was er verder eentje waarop Vivaldi nog eens een pak knopen in één keer doorhakte. 
• Het krantencontract heeft dan toch een deal opgeleverd, nadat de grote uitgevers van het land onderling een soort herenakkoord bereikten over de te verdelen pot. 
• Naast de 75 miljoen extra die Bpost kreeg om tot juli de kranten en magazines te bussen, werd er eerder 19 miljoen dit jaar, 42,1 miljoen volgend jaar en nog 47,8 miljoen in 2026 voorzien aan fiscale kortingen voor de grote uitgevers en de vzw’s die allemaal konden profiteren van een gunsttarief.
• Na weken lobbyen om toch maar dat bedrag te verhogen, plooiden de PS en Ecolo finaal toch: er is geen extra budget bijgekomen. Wat wel gebeurd is, is dat de uitgevers onderling een akkoord hebben gemaakt, om het geld anders te verdelen. Nu komt er een bedrag per krant, van 49 cent per Waalse krant en 17 cent voor een Vlaamse krant. 
• Dat daalt lichtjes tot 43 cent in Wallonië in 2026 en 15 cent in 2025 in Vlaanderen. En ook de magazines, die uit de boot dreigden te vallen, hebben nu toch nog wat geld gekregen: de juridische dreigementen van Roularta hebben dus ook gewerkt.
• Zo krijgen de Vlaamse krantenuitgevers, die miljarden omzet draaien en miljoenen winsten boekten de afgelopen jaren, nog 45 miljoen euro steun. De Waalse uitgevers krijgen nog 32 miljoen. De magazines pakken nog 9 miljoen.
• Tegelijk krijgen kinderen met autisme en een laag IQ (onder de 86) nu toch ook hun logopedie terugbetaald via het Riziv, op voorschrift van een dokter. Voor kinderen met een IQ onder de 70 komt er wel een nieuwe studie, die moet uitmaken of het zin heeft. 
• En ook de fiscale maatregelen van Van Peteghem, onder meer een nieuwe regeling voor ploegenarbeid en een lager tarief in de btw voor sloop en heropbouw, zijn er allemaal doorgekomen.