De OPEC+ is dood. Nu de coronavirusepidemie de globale oliemarkten onder druk zet, lijkt het samenwerkingsverband tussen de 14 OPEC-landen en een groep van 10 landen die niet formeel tot de organisatie behoren, voltooid verleden tijd. De Russische minister van Energie bevestigde dat Rusland met ingang van 1 april elke samenwerking met OPEC+ stopzet. Poetin stuurt Mohammed bin Salman wandelen. Het is opnieuw elk voor zich, vindt men in Moskou.

De oliemarkten traden vrijdag alvast een nieuw tijdperk in. Toen duidelijk werd dat Rusland niet zou ingaan op de Saoedische eis om de productie verder te verminderen om de al lage prijzen op te krikken, ging de prijs van een vat ruwe olie onmiddellijk 10 procent lager. Het Saoedische oliebedrijf Aramco is sinds zijn beursgang in december al 500 miljard dollar aan beurswaarde kwijtgespeeld. Zondagmorgen opende de beurs van Koeweit 10% lager, waarna ze tijdelijk werd stilgezet.

Het is duidelijk dat significante gevolgen dreigen. Rusland wil meer, niet minder olie gaan oppompen. Op een moment dat de vraag naar olie – onder impuls van een globale groeivertraging en het coronavirus – daalt, lijkt een instorting van de olieprijs onafwendbaar.

Hoge prijzen helpen VS

Analisten vinden geen uitleg voor het Russische standpunt. Net omdat het land in grote mate afhankelijk is van de olie, dat zijn belangrijkste exportproduct blijft. Ook de koers van de roebel dreigt samen met een dalende olieprijs onderuit te gaan. Diezelfde analisten zien de olieprijs nu verder dalen tot rond de 20 à 30 dollar per vat. Maar volgens Igor Sechin helpen hoge olieprijzen vooral de VS om hun marktaandeel uit te breiden, zoals blijkt uit onderstaande grafiek. Sechin wordt in Rusland als de daadwerkelijke nummer twee van het regime beschouwd.

De OPEC+-strategie heeft tot op heden niet gewerkt. Erger nog, ze heeft enkel het tegenovergestelde bereikt van wat was vooropgesteld. Niet enkel is de productie verminderd, ook de prijzen zijn blijven dalen.

Rusland en Saoedi-Arabië produceren goedkoper dan VS

Maar volgens de Russen zullen de VS op langere termijn meer schade ondervinden van lage prijzen. Net omdat hun kost om een vat olie te produceren een pak hoger ligt dan in Rusland en Saoedi-Arabië.

Door de markten met goedkope olie te overspoelen, willen de Russen vooral de VS treffen. Een langere periode van lage prijzen – de enige strategie om de wereldeconomie opnieuw op de rails te krijgen nadat het coronavirus straks onder controle zal zijn – zal op langere termijn Saoedi-Arabië, dat twee derde van de OPEC-productie voor zich neemt, en Rusland ten goede komen. 

De VS zullen niet anders kunnen dan hun schalieolieproductie terugdraaien. Het aantal faillissementen in de Amerikaanse schaliesector is in 2019 met 50% gestegen. Lage prijzen en enorme schulden doen vele producenten de das om. Op veel hulp van de kredietmarkten moet de sector in de huidige omstandigheden niet meer rekenen.

De Russische strategie zou op termijn dus wel eens de juiste kunnen blijken. Dat het land daarmee tijdelijk zijn economische groei en de door Poetin aangekondigde sociale hulpprogramma’s in gevaar brengt, lijkt van ondergeschikt belang.