De internationale gemeenschap zou een wereldwijd minimumtarief voor vennootschapsbelasting moeten invoeren. Dat zegt een rapport van het Panel on International Financial Accountability, Transparency and Integrity (Facti) van de Verenigde Naties. Het voorstel maakt deel uit van een pakket hervormingen die belastingontduiking en het witwassen van geld moeten bemoeilijken.

Bovendien zou de ingreep ook noodlijdende regeringen kunnen helpen om hun overheidsfinanciën in de nasleep van de pandemie weer op te krikken.

Fiscaal klimaat

Het rapport stelt een algemeen minimum belastingtarief tussen 20 procent en 30 procent op de bedrijfswinsten voor. ‘Dit zou bij de multinationale ondernemingen minder interesse creëren om hun winsten naar landen met een fiscaal vriendelijker klimaat over te hevelen,’ luidt het. ‘Tevens zouden alle multinationale ondernemingen moeten worden verplicht om nationale rapporten te publiceren voor elke markt waar ze actief zijn.’

De voormalige Litouwse president Dalia Grybauskaite en Ibrahim Mayaki, voormalig premier van Nigeria, schreven in hun voorwoord op het rapport dat hiaten, mazen en tekortkomingen in de regels en de toepassing van de wet de mogelijkheid tot fiscaal misbruik, corruptie en het witwassen van geld biedt.

‘Deze illegale geldstromen vertegenwoordigen een dubbele diefstal,’ zeggen Grybauskaite en Mayaki, de voorzitters van Facti. ‘Niet alleen dreigen inkomsten voor landen afgeroomd te worden, maar tegelijkertijd worden ook miljarden mensen van een betere toekomst beroofd.’

Oeso

‘De maatregelen die in het rapport worden voorgesteld, baseren zich op twee eenvoudige ideeën,’ zei Grybauskaite. ‘De overheidsfinanciën moeten worden hersteld door een aanpak van defecte systemen. De miljarden dollars die vrijkomen kunnen vervolgens worden ingezet om armoede uit te roeien, de impact van de coronapandemie te helpen verwerken en de klimaatcrisis aan te pakken.’

‘Op dit moment is er echter weinig kans dat de voorstellen werkelijkheid worden,’ voeren waarnemers aan. ‘Hoewel de Europese Unie stappen heeft ondernomen om een rapportage per land in te voeren, heeft een groep van twaalf lidstaten zich verzet tegen de invoering van een richtlijn die multinationals zou hebben gedwongen om hun winstcijfers en fiscale bijdragen op elke nationale markt bekend te maken.’

‘Bovendien blijken veel lidstaten bijzonder sterk gehecht aan hun nationale vennootschapsbelasting. Plannen om de vennootschapsbelasting in de hele Europese Unie te harmoniseren, zijn herhaaldelijk door een handvol landen afgewezen.’

Alex Cobham, topman van het Tax Justice Network, noemde het rapport een belangrijke stap in de strijd tegen de internationale belastingontduiking. ‘Het is nu echter belangrijk om de regelgeving uit handen van enkele rijke leden van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) te halen en onder te brengen bij een wereldwijd inclusief forum bij de Verenigde Naties,’ merkte hij op.

Illegale kapitaalvlucht en een massaal omzetverlies door fiscale ontwijking en ontduiking vormen binnen de wereldwijde economie al lang een heikel probleem. Dat geldt vooral voor Afrikaanse landen, die jaarlijks een vermogen van ongeveer 10 miljard dollar naar fiscale paradijzen zouden zien verdwijnen.

In de Oeso zijn geen ontwikkelingslanden vertegenwoordigd. Voorstellen om de regelgeving aan een ander orgaan toe te vertrouwen, die al bijna een decennium op tafel liggen, zijn echter al herhaaldelijk door de Verenigde Staten, Japan, de Europese Commissie en de meeste lidstaten van de Europese Unie tegengewerkt.