Het aandeel Facebook verliest ook dinsdag nog eens 5%, nadat het maandag al 7% had ingeleverd. Mark Zuckerberg, de baas van Facebook, is sinds maandag zo’n 6,5 miljard dollar armer, maar zou volgens de Amerikaanse beurswaakhond SEC tijdens het weekeinde nog een pak aandelen hebben verkocht, nadat het duidelijk werd dat het zoveelste schandaal waarbij zijn bedrijf betrokken is, daar niet zonder kleerscheuren zou uitkomen. Op die manier zou Zuckerberg alsnog 40 miljoen dollar hebben gered.

Verschillende commentatoren maken gehakt van de manier waarop Facebook zich uit de controverse tracht te wurmen, waarin het bedrijf de voorbije dagen terecht is gekomen. Zondag raakte bekend dat de verkiezingscampagne van Donald Trump meer dan 50 miljoen profielen van Facebookgebruikers had bekomen die zonder hun toestemming en medeweten waren gekopieerd. Dat gebeurde dankzij het werk van het Londense Cambridge Analytica.

What about Obama?

 [Ook Barack Obama werkte in 2012 met Facebook. Toen vonden de mensen die vandaag verontwaardigd zijn dat geen schandaal, maar ‘geniaal’.

Volgens een voormalige campagneleider van Obama ‘was Facebook verrast dat we toen in staat waren om de ganse sociale grafiek leeg te zuigen, maar hield het bedrijf  ons niet tegen eens ze begrepen waar we mee bezig waren‘.

De Democraten hebben Silicon Valley altijd de hand boven het hoofd gehouden, tot ze ontdekten dat Big Tech ook kan worden gebruikt voor minder aantrekkelijke doeleinden. Een Trump-overwinning bijvoorbeeld.]

Cambridge Analytica, een bedrijf dat ‘specialiseert in het beïnvloeden van verkiezingen’

Facebook had de ‘hack’ van Cambridge Analytica dus al in 2015 ontdekt, maar verzuimde toen om de getroffen gebruikers in te lichten en legt de schuld volledig bij het Britse bedrijf.

Mark Zuckerberg is ondertussen opgeroepen om zowel in de VS als in Groot-Brittannië voor onderzoekscommissies te verschijnen, maar de man is de voorbije 48 uur nergens meer gezien.

Sommige van die commentatoren lijken verbaasd te vernemen dat Facebook geld verdient door op grote schaal en gedetailleerd gegevens te verzamelen over het privé-leven van anderen en die data gewoon aan derden te verkopen. Wel dat is het businessmodel van Facebook. Dat was nooit anders, enkel dat die handel nu naast een commerciële ook een politieke dimensie krijgt en het bedrijf gegevens doorspeelde aan Cambridge Analytica, een bedrijf dat ‘specialiseert in het beïnvloeden van verkiezingen’.

Dat Zuckensteins monster op dagbasis door 2 miljard gebruikers wordt gevoed en dat elke controle daar nu zoek lijkt, is niet zozeer de schuld van Facebook zelf, dan wel van die 2 miljard mensen die denken dat ‘gratis diensten’ ook nog eens gratis zijn. Blijkbaar zijn er nog altijd mensen die denken dat Facebook eerst en enkel bestaat voor het goed van de wereld. Maar ook de reactie van sommige politici, waarvan het gros geen idee heeft wat er aan de hand is, komt rijkelijk laat.

Volgens de Financial Times kunnen volgende 4 vragen de rol van het bedrijf in de controverse alvast verduidelijken:

1. Waarom deed Facebook niets toen het lek werd ontdekt?

Facebook zegt niet te weten of en hoe de onrechtmatig verkregen data gebruikt is tijdens verkiezingscampagnes. Strategic Communication Laboratories (SCL), het moederbedrijf boven Cambridge Analytica, specialiseert in de beïnvloeding van verkiezingen en zou de data verkregen hebben via de eigen app, ’thisisyourdigitallife’. Die werd ontwikkeld door een wetenschapper aan de universiteit van Cambridge en beloofde gebruikers – tegen betaling – een wetenschappelijk  inzicht te bezorgen in hun persoonlijkheid op basis van hun Facebookprofiel.

Wat de gebruikers niet wisten is dat eens ze app hadden gedownload, die ook de gegevens van hun ganse vriendennetwerk op Facebook naar binnen trok. Dankzij 270.000 downloads, beschikte Cambridge Analytica nu over 50 tot 60 miljoen profielen. Die konden na analyse alle op een individueel verschillende manier worden benaderd.

Toen Facebook vaststelde dat de verzamelde informatie onrechtmatig werd overgemaakt aan een extern databedrijf werd gevraagd de informatie te verwijderen. De bedrijven beloofden dat te doen, maar deden dat niet. Gezien de omvang van het lek en het schandaal had Facebook de autoriteiten op de hoogte moeten brengen, schrijft de FT, maar dat gebeurde dus niet.

2. Wie is verantwoordelijk voor het lek?

In een eerste reactie probeert Facebook de schuld voor het gebeuren bij derde partijen te leggen. Ook is ‘hack’ volgens Facebook geen accurate omschrijving, want het bedrijf wist wel degelijk wat er aan de hand was en rekende er op dat de gegevens verwijderd zouden worden. Wat dus niet gebeurde… Dat zulke hoeveelheid accounts kon worden gekopieerd zonder dat iemand daarvoor de verantwoordelijkheid toegewezen krijgt lijkt dus aardig op schuldig verzuim.

3. Waarom aanvaardt Facebook politieke advertenties?

We zullen nooit weten in welke mate Cambridge Analytica met de 50 miljoen profielen er is slaagde de strijd tussen Clinton en Trump te beïnvloeden, maar dat het potentieel tot manipulatie bestaat, staat vast. Het bannen van alle politieke organisaties op het platform zou alvast een eerste stap zijn in het realiseren van Zuckerbergs zogenaamde ‘missie’, namelijk ‘de wereld dichter bij elkaar te brengen’, iets waar de politiek nooit in zal slagen.

4. Moet niet iedereen die iets om de samenleving geeft Facebook gewoon verlaten?

FT: “Als een dienst niets kost, ben jij het product.” Het gezegde is ondertussen al tot treurens toe herhaald. Maar de kost die de maatschappij voor deze ‘gratis diensten’ betaalt wordt stilaan overduidelijk. Sociale netwerken zijn krachtige communicatiemiddelen. Maar ze creëren ideologische echo-kamers, verspreiden ‘fake news’ en zijn een prima recept voor manipulatie. En dat alles terwijl niemand verantwoordelijk is.

Mocht iedereen zijn Facebook-account deleten, dan zouden we individueel daar tijdelijk misschien wat hinder van ondervinden, maar de samenleving zou alvast een pak beter af zijn.

Wat denk je daarvan Mark Zuckerberg?”