De Iraanse minister die verantwoordelijk is voor het indijken van het coronavirus covid-19 in zijn land, is nu zelf met het virus besmet. Een storend gegeven dat er vooral op wijst dat het land op geen enkele manier gewapend is om de epidemie tegen te houden.

Iran bevindt zich in wat ‘een perfecte storm’ mag worden genoemd. Totaal verlamd door politieke, sociale en vooral economische onrust, wordt het nu ook nog eens bedreigd door de uitbraak van covid-19. In een open brief aan de Verenigde Naties vragen Iraanse activisten nu de onmiddellijke opheffing van de economische sancties. Vooral vanwege een nijpend tekort aan geneesmiddelen in het land.

Naar goede gewoonte trachtte het land de waarheid over het virus een tijd verborgen te houden voor de bevolking. Net als bij het neerschieten van een Oekraïens passagiersvliegtuig anderhalve maand geleden. Ook nu werden de feiten in eerste instantie koudweg ontkend. Net als toen probeert men ook nu die leugen goed te maken.

Overlijdensratio ligt hoger dan in China

Het officiële dodental is ondertussen opgelopen tot 19. Verontrustend is vooral de overlijdensratio van meer dan 1 op 5, gezien er slechts 95 mensen in het land zouden zijn besmet. Ter vergelijking: die ratio bedraagt in China ongeveer 1 op 30. In Japan ligt de ratio rond 1 op 200 en in Zuid-Korea rond 1 op 100. Ondanks dat verzekerde de Iraans president Rouhani zijn landgenoten dinsdag in een televisietoespraak ‘dat de epidemie snel onder controle zal zijn’. Er is volgens hem sprake van een buitenlandse samenzwering om het land ten val te brengen.

Een patroon waarbij eerst een leugen de wereld wordt ingestuurd, om er daarna op terug te komen, heeft het vertrouwen van de Iraanse bevolking in de eigen machthebbers een flinke knauw gegeven. Voor zover dat vertrouwen er nog was. Volgens Iraanse oppositiebronnen verzweeg de regering-Rouhani de ware omvang van de epidemie. Dat zou gebeurd zijn om de parlementsverkiezingen van vorige zondag niet in gevaar te brengen.

‘Minstens 50 doden’

Een politicus uit de heilige stad Qom maakte eerder deze week nog gewag van minstens 50 doden en liefst 250 besmettingsgevallen. Hij beschuldigde het regime in Teheran ervan te sjoemelen met de waarheid. Door de overheid gecontroleerde persagentschappen blijven ondertussen zeer karig met nieuws over de epidemie. Een Canadese universiteit publiceerde dinsdag een rapport waarin het aantal besmettingen in Iran op 18.000 wordt geschat. Dat getal is gebaseerd op het reisvolume tussen Iran en andere landen en bewezen gevallen van besmette reizigers die in Libanon en Canada zijn aangekomen.

Dat de viceminister van Volksgezondheid nu zelf besmet is geraakt, spreekt boekdelen. Het gaat om een man die met honderden mensen in contact is geweest, in ziekenhuizen, op ministeries, op persconferenties. De vraag is dus hoeveel mensen hij heeft besmet. Iets wat we nooit te weten zullen komen.

Erger dan China?

De situatie in Iran is meer dan onrustwekkend. Experts vrezen voor een situatie die erger kan worden dan wat in China aan de hand is. Dat laatste land heeft de middelen en de expertise om de situatie te controleren, Iran heeft die niet. Zolang het land niet openlijk toegeeft wat er juist gaande is en zijn bevolking informeert over de exacte stand van zaken, blijft het gissen. 

Buurlanden sluiten ondertussen hun grenzen met de Islamitische republiek en ook het vliegtuigverkeer wordt drastisch gereduceerd. Een land dat in binnen- en buitenland een traditie van liegen en bedriegen heeft opgebouwd, staat nu misschien voor zijn moeilijkste test.