Het Zuid-Afrikaanse Kaapstad was de voorbije maanden amper uit het nieuws en dat vanwege het dreigende watertekort. Kaapstad is geen unicum, want ook andere grote metropolen zijn de voorbije jaren met ernstige watercrises geconfronteerd. Barcelona, Los Angeles, Mexico City en Sao Paulo (20 miljoen inwoners) bijvoorbeeld, ten tijde van de Wereldbeker Voetbal in 2014. Ook in de toekomst zullen steden steeds vaker met watertekorten te kampen krijgen.
Ongeveer 70 procent van het aardoppervlak bestaat uit water. Daarbij moet worden vastgesteld dat slechts 2,5 procent van die voorraden drinkbaar water omvatten. Een groot deel daarvan zit echter opgeslagen in ijs en sneeuw. Uiteindelijk is daardoor slechts 1 procent van alle drinkbaar water voor de bevolking bereikbaar.
Ongeveer 1,7 miljard mensen wonen in een waterschaars of bijna waterschaarsgebied en nog eens 1,6 miljard in landen met onvoldoende waterinfrastructuur. De crisis wordt bovendien steeds erger. Tegen 2030 zou de vraag het aanbod met veertig procent overstijgen en zou de helft van de wereld watertekorten ervaren.
Water, het wapen van de 21ste eeuw?
Water dreigt dus het wapen van de 21ste eeuw te worden. Er zijn al oorlogen over gevochten en mensen kunnen niet zonder. Omdat de wereld steeds meer mensen telt hebben we ook steeds meer drinkwater nodig. Maar wat gebeurt er wanneer zo’n miljoenenstad zonder water valt? Niemand die daar het antwoord op heeft. Toch leveren de recente watercrises in dat verband voer voor 2 interessante bedenkingen:
Creatief omgaan met het water dat je hebt
Sao Paulo en Kaapstad slaagden er beide in om sociale onrust te voorkomen en potentieel menselijke en economische catastrofes te voorkomen door creatief om te gaan met de bestaande voorraden. Ook mochten de inwoners rekenen op de competentie van hun lokale leiders die de crisis goed aanpakten.
In Kaapstad mochten gezinnen zo nog maximaal 50 liter water per dag verbruiken en werd douchen beperkt tot 2 minuten. Zwembaden vullen was totaal uit den boze. De burgemeester van de stad meldde zich persoonlijk bij de 100 grootste overtreders. Als gevolg van deze ingrepen werd het waterverbruik in de stad meer dan gehalveerd.
© EPA
Maar de volgende stad die met een acute watercrisis wordt geconfronteerd – en die zal er komen nu steeds meer mensen in steden wonen, waar de weersomstandigheden ten gevolge van de klimaatwijziging steeds meer onberekenbaar worden – zou wel eens minder geluk kunnen hebben.
Verstedelijking: zegen of vloek?
De watertekorten zijn ook het gevolg van een paradox die vooral opkomende economieën treft en die wil dat snelle verstedelijking miljoenen armen nieuwe kansen biedt om de armoede te ontlopen. Maar de aangroei van de stadsbevolking kan ook een negatieve impact hebben op de grondstoffen en de politieke en economische middelen die nodig zijn om die groei te ondersteunen.