De afgelopen maanden werd de spilindex al meermaals overschreden, met stijgende ambtenaarslonen en uitkeringen als gevolg. Toch heeft nog niet iedereen zijn loon zien stijgen. Hoe komt dat?

België is één van de weinige landen in de wereld waar de lonen nog automatisch worden geïndexeerd. Dankzij dat systeem worden de inkomens aangepast aan de inflatie zonder dat je (of jouw vakbond) een loonstijging moet onderhandelen met de werkgever. De automatische indexering treedt in werking zodra de zogenaamde spilindex wordt overschreden. Dit gebeurt op basis van het afgevlakte gezondheidsindexcijfer, een gemiddelde van vier (opeenvolgende) maanden.

Door de torenhoge inflatie werd die spilindex dit jaar al meermaals overschreden, met stijgende ambtenaarslonen en sociale uitkeringen als gevolg. Volgens de meest recente prognose van het Federaal Planbureau zal de spilindex in september opnieuw worden overschreden. Daardoor zullen de sociale uitkeringen en de ambtenaarslonen in de daaropvolgende maanden voor de vierde keer dit jaar worden opgetrokken. Bij elke overschrijding van de spilindex worden die inkomens verhoogd met 2 procent.

Indexeringen in juni

Ook in de privésector hebben werknemers uit verschillende sectoren intussen hun loon al zien stijgen. Zo was er begin deze maand nog sprake van een indexering voor de werkkrachten uit vijftien verschillende paritaire comités.

Bij arbeiders uit de petroleumnijverheid en -handel (PC 117) werd het basisuurloon verhoogd. Bedienden uit de kleinhandel in voedingswaren (PC 202) kregen 1 procent meer loon. Dertien andere paritaire comités, waaronder de audiovisuele sector en verschillende delen van de zorgsector, konden rekenen op 2 procent extra loon.

Niet alle lonen worden meteen geïndexeerd

Toch heeft nog niet iedereen dit jaar het bedrag op het loonbriefje al zien stijgen. Dat komt omdat niet in alle sectoren de lonen worden geïndexeerd zodra spilindex wordt overschreden. Voor sommige sectoren gebeurt dat maar één keer per jaar.

We nemen het paritair comité 200, waartoe zo’n 400.000 bedienden behoren, als voorbeeld. De lonen van de werknemers die tot dat comité behoren worden op 1 januari aangepast aan de inflatie. Aangezien de lonen slechts één keer per jaar geïndexeerd worden, hebben zij zicht op een indexering die hoger zal liggen dan 2 procent. Verwacht wordt dat de lonen van bedienden op 1 januari 2023 met zo’n 9 procent zullen stijgen. Begin dit jaar zagen ze hun loon toenemen met 3,58 procent.

Stijgingen tot 12 procent

HR-dienstverlener SD Worx zei onlangs dat de lonen tegen 2023 zelfs kunnen stijgen met 12 procent. “Voor een aantal sectoren, zoals hotels en restaurants of (werknemers in de voedselproductie), zal er begin volgend jaar een stijging zijn van meer dan 8 procent, bovenop de stijging van (ten minste) 3 procent dit jaar. Andere sectoren krijgen te maken met meervoudige (en snellere) indexeringen, zoals bouwvakkers, voor wie de stijgingen bij elkaar opgeteld ook meer dan 8 procent zouden bedragen voor 2022 (8,12 procent); en nog eens 3,63 procent als we vooruitkijken naar 1 juli 2023”, zei Jean-Luc Vannieuwenhuyse, juridisch adviseur van SD Worx begin april.

De indexering van de lonen heeft ook een impact op andere zaken. Denk bijvoorbeeld aan het vakantiegeld en de eindejaarspremie. Dergelijke zaken worden berekend op basis van het loon. Hoe hoger het loon, hoe hoger het vakantiegeld en de eindejaarspremie.

(lb)