Het nieuwe wetsontwerp dat aardgas en kernenergie onder bepaalde voorwaarden groen bestempelt, zaait mogelijk roet in het eten voor Duitsland. Het land is namelijk hard aan het toewerken naar plannen om tegen het einde van dit jaar voorgoed verlost te zijn van kerncentrales en hun nucleaire afval.
Op 31 december werd onder meer Brokdorf, de kerncentrale waartegen 425 protesten zijn geweest, voorgoed stilgelegd. De overige drie Duitse kerncentrales zullen tegen eind dit jaar dichtgaan, waarmee de nucleaire exit van Duitsland definitief wordt afgesloten.
Of dat was toch het plan. Net voor middernacht op 31 december heeft de Europese Commissie, na maandenlang aarzelen, een ontwerp opgesteld om aardgas en kernenergie onder bepaalde voorwaarden als groene brandstof te bestempelen. De classificatie, die nog goedgekeurd moet worden door de 27 regeringen van de Europese Unie (EU) en het Europees Parlement, is bedoeld om investeringen richting klimaatvriendelijke projecten te sturen.
Het ontwerp is echter niet populair in Duitsland. Robert Habeck, vice-kanselier en medevoorzitter van de Groene Partij, noemde het ontwerp “greenwashing”. Daarnaast haalde hij ook bezorgdheden over veiligheid en nucleair afval aan. Een parlementslid van de sociaal-democratische partij SPD, die de regeringscoalitie leidt, vergeleek voorstanders van kernenergie zelfs met anti-vaxxers.
Relatie Duitsland kernenergie
Ooit was kernenergie de toekomst in Duitsland. Dat was voor de opkomst van de antikernenergiebeweging. Angela Merkel, normaal gezien een vurig verdedigster van kernenergie, maakte in 2011 de grootste ommezwaai in haar carrière en stemde ermee in om alle Duitse kerncentrales tegen 2022 uit te schakelen. Dat gebeurde midden in de grote protesten na de Japanse kernramp van Fukushima.
Een ramp, volgens critici. Kernenergie produceert nauwelijks koolstofemissies en biedt een constante energievoorziening, in tegenstelling tot andere hernieuwbare energieopwekkers die afhangen van natuurlijke bronnen. Bovendien zullen nieuwe centrales duur zijn en afval voortbrengen, wat van het voortijdig ontmantelen van oude centrales een nuloperatie maakt.
Daarbij ontkennen veel Duitsers dat het schrappen van kernenergie de uitstoot meer doet stijgen dan anders het geval zou zijn geweest. De emissies van de elektriciteitsproductie zijn gedaald, zelfs toen kerncentrales werden gesloten. Bovendien zouden hernieuwbare energiebronnen niet zo snel zijn gegroeid als kernenergie behouden was gebleven. “Er was een duidelijk verband tussen het verdwijnen van kernenergie en de opkomst van duurzame energie”, zegt Simon Müller, directeur Duitsland van de denktank Agora Energiewende.
Ontwerpteksten EU kondigen ruzies aan
De coalitie die in 2000 kernenergie een halt wilde toeroepen, introduceerde ook omvangrijke subsidies voor hernieuwbare energie als onderdeel van de Duitse energietransitie. De subsidies hebben de Duitse consument, die lange tijd te maken had met de duurste elektriciteit van Europa, weliswaar pijn gedaan, maar de rest van de wereld heeft geprofiteerd van de goedkopere fotovoltaïsche cellen en windturbines die zij mogelijk hebben gemaakt.
De kernuitstap van Duitsland valt tenslotte niet bij iedereen in de smaak. Frankrijk zet net fors in op kernenergie en verschillende Midden-Europese landen zien de sector als een manier om zich van steenkool te bevrijden. Velen zijn verontwaardigd over de beschuldigende toon van Berlijn, vooral nu Duitsland de invoer van Russisch gas opvoert.
Het is onwaarschijnlijk dat Duitsland zal proberen de voorstellen van de Commissie ongedaan te maken, want daarvoor zou een grote meerderheid van de EU-lidstaten nodig zijn. Maar het land zal zich niet laten afbrengen van zijn anti-kernenergie, pro-gas koers: de commissie heeft geen directe zeggenschap in de energiekeuzes van landen. Terwijl de EU werkt aan wetten om haar ambitie – in 2050 koolstofvrij zijn – te verwezenlijken en de vrees voor een winterse energieschaarste groeit, kondigen deze nieuwjaarsconflicten grotere ruzies aan.
(mah)
