De leefwereld op cruiseschepen vormt een ideale broeihaard voor virussen. Dat zegt het Center for Wilderness and Travel Medicine van het Mercy Medical Center in de Amerikaanse stad Baltimore, naar aanleiding van een besmetting van bijna zeshonderd opvarenden van het cruiseschip Explorer of the Seas, dat een reis door het Caraïbische vroegtijdig diende af te breken wegens het grote aantal ziektegevallen aan boord. Cruiseschepen vormen geregeld het toneel van lokale epidemies, maar vormen volgens waarnemers dan ook een ideaal kader voor besmettingen.
“De besmetting aan boord van de Explorer of the Seas was wellicht te wijten aan een norovirus, dat aanleiding geeft tot maagproblemen en darmklachten,” zegt Michael Zimring, directeur van het Center for Wilderness and Travel Medicine. “Eén besmette persoon bij de inscheping is voldoende om een grote groep opvarenden aan te tasten. Het virus kan zich immers bijzonder snel verspreiden, onder meer langs scheepsrelingen en badkamerdeuren, maar vooral door de voeding. De catering aan boord van de schepen kan voor belangrijke problemen zorgen, want etenswaren zorgen voor de snelle distributie van het virus.”
“De industriële catering aan boord van een cruiseschip met honderden passagiers verhoogt het risico op een besmetting,” voert Zimming aan. “Bovendien worden op cruises meestal buffetten voorzien, waarbij het eten urenlang aan de omgeving kan worden blootgesteld. Maar ook de leefomgeving aan boord, waarbij vele mensen op een kleine ruimte samengebracht zijn, vormt een ideale voedingsbodem voor het virus. In een afgesloten omgeving, waar alle activiteiten zijn geconcentreerd, heeft het virus ook geen uitweg.” Volgens de Amerikaanse autoriteiten werden vorig jaar negen uitbraken van het norovirus aan boord van cruiseschepen vastgesteld.
Sinds het begin van het decennium werden jaarlijks ongeveer vijftien uitbraken geregistreerd. “Toch kan er niet gesproken worden over een toename van tegenover de voorbije decennia,” meent Michael Zimring. “Er worden wel vaker meldingen van besmettingen opgetekend, maar dat heeft vooral te maken met de belangstelling in de media en betere diagnose-technieken.” Ook John Palisano, microbioloog aan de University of the South, merkt op dat de concentratie van een relatief groot aantal slachtoffers op één locatie de aandacht van media en publiek trekt. Op de Explorer of the Seas, die ruim drieduizend mensen aan boord had, werd ongeveer één vijfde van de opvarenden het slachtoffer van de uitbraak.
De besmetting geeft onder meer aanleiding tot braken, diarree, koorts, misselijkheid en maagkrampen. De oorzaak kan worden gezocht bij virussen, bacteries of parasieten, maar volgens Zimring kan meestal een norovirus als schuldige worden geïdentificeerd. “Er kunnen wel maatregelen worden genomen om het risico op besmetting te beperken,” merkt hij op. “Het is vooral aangewezen om vaak de handen te reinigen en contact te vermijden met voorwerpen die door anderen zouden kunnen zijn aangeraakt, zoals relingen en badkamerdeuren. Ook is het best om het buffet over te slaan of ervoor te zorgen zo snel mogelijk aan te schuiven, aangezien de kans op contaminatie snel toeneemt.”
“Het is zeker aangewezen om lauw voedsel te vermijden,” beveelt Zimring nog aan. “Wanneer voeding warm worden opgediend, moet de maaltijd ook warm worden geconsumeerd. Dat geldt ook voor koude schotels. Lauwe voeding geeft aan dat het eten al enkele tijd geleden werd bereid en het risico op contaminatie door het tijdsverloop is toegenomen. Bovendien is het ook aangewezen om in de kamer plastic wegwerpbekers te gebruiken in plaats van het traditionele drinkglas.” Zimring beveelt de reiziger ook aan om massacruises aan zich voorbij te laten gaan en te kiezen voor kleinere alternatieven, waar het risico op uitbraken van ziektes veel kleiner zou zijn.
