Voor de Oekraïners is hulp van buitenaf, in de vorm van materiële, militaire steun, noodzakelijk om weerstand te kunnen blijven bieden aan de Russische troepen. Met de Verenigde Staten op kop, sturen westerse landen voertuigen, wapens en munitie op. 

• Het langverwachte tegenoffensief van Oekraïne, is tot nu toe minder succesvol gebleken dan verwacht. Nu lijken de VS een stap verder te willen gaan, en toe te geven aan de vraag van Oekraïne om clusterbommen te sturen. De VS hebben bijna drie miljoen van dit soort bommen, die opgeslaan liggen op legerbasissen in de VS en in Europa.
• Bronnen die vertrouwd zijn met de materie, maar vanwege het gevoelige thema anoniem wensten te blijven, zeggen dat onder meer belangrijke adviseurs van Buitenlandminister Antony Blinken voorstander waren. De Amerikaanse wet bepaald dat de export van deze munitie verboden is, maar als president heeft Joe Biden de macht die wet te ‘overrulen’.

Wat is het?

Clustermunitie, of een clusterbom, is een type bom dat in de lucht explodeert, waardoor er veel kleinere bommen of explosieven over een groot gebied vrijkomen.

• Met behulp van clusterbommen zou het Oekraïense leger grotere gebieden in één keer kunnen beschieten. Dat is vooral handig bij Russische loopgraven, of grote formaties legervoertuigen die zich in open terrein bevinden.
• Tegelijk verlicht het de druk op de Oekraïense munitievoorraden. De levering van artilleriegranaten loopt moeizaam, en de industrie en westerse partners kunnen het tempo van de oorlog niet volgen. “Eén clusterbom kan hetzelfde effect hebben als vijf of meer GMLRS-raketten”, zo staat te lezen in een brief van Republikeinse Congresleden aan Amerikaans president Joe Biden. De GMLRS-raketten kunnen, net zoals bepaalde soorten clustermunitie, worden afgevuurd met MLRS- of HIMARS-raketsystemen.

De keerzijde: Clustermunitie mag dan wel een handige tool zijn in de strijd; er is een reden dat 123 landen ze niet meer willen gebruiken.

• Aangezien de bommen in de lucht uiteenspatten, en kleinere bommetjes droppen over een groot gebied, eisen ze ook heel wat burgerslachtoffers. Zo kunnen de bommen ook kleinere explosieven bevatten of landmijnen, die vervolgens pas ontploffen als iemand erop staat. Naar schatting zou 10 tot 40 procent van de munitie niet ontploffen wanneer dit wel zou moeten.
• Hierdoor blijft heel wat actieve munitie verspreid liggen tot lang na het einde van de oorlog, zoals bijvoorbeeld in Vietnam of Afghanistan. Daar vielen duizenden doden door springladingen die niet ontploften tijdens het conflict en werden achtergelaten. Burgers, vaak kinderen, werden vervolgens het slachtoffer van deze explosieven.
• In 2006 hoorde België bij de eerste landen om de productie en inzet van clustermunitie te verbieden. 122 landen volgden, de grootste producten en gebruikers (China, Rusland, de VS, Turkije,…) horen daar niet bij. Vandaag nog ijveren mensenrechtenorganisaties voor een wereldwijd verbod op dit soort munitie.
• Zowel Rusland als Oekraïne maakten al gebruik van clusterbommen in de oorlog. Volgens een rapport van Human Rights Watch kwamen er door het gebruik van deze bommen, zowel door Oekraïne als Rusland, al burgers om. In een nieuw rapport van donderdagochtend schrijft HRW dat zeker acht Oekraïense burgers stierven bij de inzet van clustermunitie door het eigen leger. Vijftien anderen raakten gewond.