De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo heeft gezegd dat hij de Houthi-rebellen in Jemen als een terroristische organisatie zal bestempelen. Daarmee gooit de regering-Trump in blessuretijd nog een stok in het Iraanse hoenderhok. Hulporganisaties zullen door deze beslissing bovendien niet meer kunnen opereren in de ergst getroffen gebieden. 

‘De beslissing van minister Pompeo is een contraproductieve en gevaarlijke maatregel die het leven van onschuldige mensen in gevaar brengt. Dit zal de crisis enkel doen escaleren voor de miljoenen Jemenieten die vechten voor hun overleving.’ Oxfam is niet te spreken over de Amerikaanse zet, net als de andere hulporganisaties die actief zijn in burgeroorlog in Jemen. 

Humanitaire ramp

In september 2014 nam een militie van plaatselijke Houthi-rebellen de hoofdstad Sanaa in. Sindsdien woedt er een zeer bloederig conflict in Jemen tussen de Houthi’s en de regeringstroepen.

Als Pompeo het rebellenleger van de Houthi’s daadwerkelijk bestempeld als een Buitenlandse Terroristische Organisatie, kunnen Amerikaanse hulpgoederen en hulpverleners het Houthi-gebied niet meer binnen. 70 procent van de Jemenitische bevolking woont in gebieden die in handen zijn van de rebellen. Het conflict wordt nu al gezien als ‘de ergste humanitaire crisis ter wereld’, door het hoge aantal burgerslachtoffers en de inzet van honger als wapen. Het voorbije jaar werden verschillende gebieden ook geteisterd door een cholera-uitbraak, boven op de Covid-19-epidemie. 

Door de grote schade aan civiele infrastructuur, zoals bruggen en autosnelwegen, is het al moeilijk om bepaalde gebieden te bereiken. Als nu ook de invoer van hulpgoederen verstoord geraakt, is dat een ramp voor de noodlijdende bevolking. In het najaar van 2020 was er al sprake van dat de VS de Houthi’s op de terreurlijst zou zetten. Louter door de dreiging daarvan daalde de voedselimport in Jemen met 25 procent in november, volgens VN-functionaris Mark Lowcock. In een land dat voor 90 procent van zijn voedselbevoorrading afhankelijk is van invoer heeft dat een onmiddellijk effect. 

Proxy-oorlog

Het lokale conflict werd al snel gekaapt door de regionale grootmachten. Sinds maart 2015 leidt Saoedi-Arabië een coalitie in Jemen tegen de Houthi-troepen. Die laatste worden op hun beurt gesteund door Iran. De oorlog in Jemen wordt gekenmerkt door proxy-oorlogvoering. 

De Amerikaanse beslissing is onderdeel van de regionale strategie van de regering-Trump om Iran het gras voor de voeten weg te maaien. De Amerikaanse bondgenoot Saoedi-Arabië was vragende partij. De oliestaat hoop dat het de rebellen onder druk zet om een vredesakkoord te sluiten. 

Stephane Dujarric, een woordvoerder van de Verenigde Naties, vreest echter dat de beslissing het vredesproces verder zal ondermijnen: ‘De standpunten van de strijdende partijen in het conflict dat het land sinds 2015 verscheurd, zouden nog meer gepolariseerd kunnen raken’, laat hij weten. 

Bidens plannen gedwarsboomd 

De aanwijzing van de Houthi’s als terroristische organisatie zal van kracht worden op 19 januari, één dag voor Joe Biden ingezworen wordt als nieuwe president. Eens een groep op de lijst van Buitenlandse Terroristische Organisatie is het een zeer omslachtig proces om hem er opnieuw van te halen. De zet moet dus ook gezien worden als een hinderpaal die Trump opwerpt voor zijn opvolger. Biden wil het nucleair akkoord met Iran nieuw leven inblazen, wat een pak ingewikkelder wordt als de Iraanse bondgenoot op de terreurlijst staat.

Trump heeft het Biden zeer moeilijk gemaakt om de banden met Iran opnieuw aan te halen. In 2018 trok hij de VS eenzijdig terug uit het nucleair akkoord, en legde onmiddellijk zware sancties op aan Iran. Samen met andere acties, zoals de moord op de belangrijkste Iraanse generaal afgelopen januari, heeft dat ervoor gezorgd dat de verhoudingen tussen de VS en Iran zelden zo gespannen waren.