1. Dissidente senatoren in beide partijen krijgen zo de komende twee jaren meer macht dan ooit

Een belangrijk politiek feit dat overschaduwd werd door de bestorming van het Capitool: de tweede ronde van de verkiezingen voor de Senaat in Georgia werd gewonnen door de Democraten. Die sleepten beide zetels in de wacht.  Georgia is dus van rood naar blauw ‘geflipt’.  Mijn prognose van 4 november, dat de Republikeinen de controle over de Senaat nipt zouden behouden, is dus niet uitgekomen. Nochtans lagen de kaarten in Georgia goed voor de Republikeinen.  Trump heeft die kansen verknoeid. Wie wekenlang blijft volhouden dat de verkiezingen toch vervalst worden, hoeft niet verbaasd te zijn als de eigen aanhang uiteindelijk niet gaat stemmen.

De toestand in de Senaat wordt nu: Republikeinen 50 zetels, Democraten 48, onafhankelijken die meestemmen met de Democraten 2 (met name Bernie Sanders en Angus King).  Geen enkele partij heeft dus de absolute meerderheid in de Senaat. De Democraten niet om drastische hervormingen of benoemingen van rechters door te drukken. De Republikeinen niet om bijvoorbeeld belastingsverhogingen tegen te houden. Geen enkele partij heeft dus de absolute meerderheid in de Senaat, maar bij patstelling geeft wel de stem van vicepresident Kamala Harris als voorzitter van de Senaat de doorslag.

2. Een nefaste ondermijning van het vertrouwen van de burger in de instellingen, om louter opportunistische redenen

De gewelddadige bestorming van het Capitool door Trump-aanhangers kan niet los gezien worden van de betwisting van de verkiezingsuitslag door Trump, zijn adviseurs, en een deel van de Republikeinse volksvertegenwoordigers en senatoren.  Zij wilden de pro-forma certificatie van de stemmen van de kiesmannen uitstellen in afwachting van een onderzoek naar verkiezingsfraude. Nochtans hebben rechtbanken intussen in 61 van de 62 rechtszaken die de advocaten van Trump hadden aangespannen, de verkiezingsuitslag bevestigd. De afdreiging door Trump van een aantal Republikeinse gouverneurs en staatsministers om de uitslag te veranderen of te verwerpen, haalde niets uit.

Dat de Republikeinen, die altijd hameren op ‘states’ rights’ – dat zijn de rechten van de staten tegenover de federale overheid – nu de macht van het federale parlement wilden gebruiken om de door de staten bepaalde verkiezingsuitslag te overstemmen, kan op zijn minst ironisch genoemd worden. Al bij al komt het echter neer op een nefaste ondermijning van het vertrouwen van de burger in de instellingen, om louter opportunistische redenen. Senator Ted Cruz, zowat de bekendste naam die meedeed aan de sabotagepoging, heeft hier een zware inschattingsfout gemaakt.  

3. Of deze bestorming nu een ‘poging tot staatsgreep’ was, is voor discussie vatbaar

Het gewelddadig binnendringen van het Capitool gebeurde duidelijk met de intentie om de certificatie van de verkiezingsuitslag te verhinderen. Bovendien was het, op basis van ruim gerapporteerde kreten van de indringers, de bedoeling om vice-president Mike Pence, die niet wou ingaan op Trumps verzoek om de certificatie tegen te houden, te vermoorden. Of deze bestorming nu een ‘poging tot staatsgreep’ was, is voor discussie vatbaar. Sommigen noemden het de ‘bierbuikputsch‘, naar analogie met de mislukte staatsgreep van Hitler in 1923 die bekend staat als de ‘bierkelderputsch’.

Het zootje ongeregeld dat de bestorming uitvoerde, was uiteraard niet in staat om zelf de macht over te nemen. Dat was ook niet de bedoeling, maar het plan was klaarblijkelijk wel om door het verhinderen van de certificatie de verliezer van de presidentsverkiezingen aan de macht te laten blijven.  Dat dit scenario weinig tot geen kans op slagen had is duidelijk.

Maar de voorbije weken hebben aangetoond dat Trump tegenwoordig vooral naar adviezen luistert van mensen die nog meer de band met de realiteit verloren hebben dan hijzelf, zoals Rudy Giuliani, Lin Wood en Sidney Powell. Deze drie figuren hebben niet alleen dingen beweerd die kant noch wal raken en niet met de feiten overeenstemmen, maar ook verklaringen afgelegd die als aanmoedigen van geweld kunnen geïnterpreteerd worden. Zoals onder andere Giuliani: ‘trial by combat‘ en Lin Wood ‘Get the firing squads ready. Pence goes first‘.

Voor alle duidelijkheid, deze drie figuren handelen als advocaten van Trump en dus niet zomaar als schrijvers van toespraken of opstellers van memes. Het zal aan het gerecht zijn om de zaak van de bestorming van het Capitool en wat eraan voorafging, tot op het bot uit te spitten.

De auteur Luc Van Braekel is een Vlaams internetondernemer die al jarenlang in de VS woont.